Elektronik Sistemler
Elektronik Müdürlüğü
Hava Seyrüsefer hizmetlerinin ulusal ve uluslararası standartlara uygun olarak kesintisiz yerine getirebilmesi için, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından ATSEP olarak lisanslandırılan 21 elektronik personeli ile, Havalimanımız sorumluluğunda bulunan tüm Havacılık Elektronik Sistemlerinin (CNS: Communication, Navigation, Surveillance – Haberleşme, Seyrüsefer, Gözetim) temin, tesis, idame, kontrol, periyodik bakım ve onarımlarını yapar. Gelişen teknolojiyi ve havacılık sektörünü takip eder.
ATSEP Kimdir?
ATSEP (Air Traffic Safety Electronics Personnel) Hava Trafik Emniyeti Elektronik Personeli: Hava trafik yönetimi dâhilinde bulunan haberleşme, seyrüsefer, radar ve bilgi işlem sistemlerinin çalıştırılması ve bakımından sorumlu olarak lisanslı ve bu lisansa işlenmiş derece veya derecelerin verdiği yetkiler dâhilinde doğrudan hizmet veren personeli tanımlamaktadır.
ATSEP'in görevleri nelerdir?
Hava Trafik Yönetiminde Hava Trafik Emniyeti Elektronik Sistemlerinin:
-
7 gün/24 saat faal işletilmesini sağlar.
-
Koruyucu ve önleyici bakımlarını yapar.
-
Oluşan arızalarının takibini ve onarımını yapar.
-
İhtiyaç tespitini yapar, proje geliştirir, lojistik destek verir.
-
Satın alımlarına yönelik şartname hazırlar, firma tekliflerini değerlendirir, ihalelerde teknik danışmanlık yapar.
-
Sistemlerin yer tespitini, montajını ve yer testlerini yapar.
-
Sistemlerin geçici ve kesin kabulünü yapar.
-
Sistem sertifikasyonu vermeye yetkilidir.
-
Uçuş kontrol ekibi ile birlikte uçuş kontrol testleri yapar.
-
Eski sistemlerin devreden alınması kararını alır ve demontajını yapar.
-
Bilişim güvenliği konusunda kuralları koyar, tedbirleri alır.
-
Mevcut sistemlerde ihtiyaca göre modifikasyon yapar.
-
Mevcut sistemlerin yazılımlarına destek verir, gerektiğinde yazılım geliştirir.
-
Yeni teknolojileri takip ederek, mevcut sistemlerin modernizasyonu hakkında çalışmalar yapar, projeler geliştirir, uygular.
-
Uçuş emniyetini etkileyen hadiselerin bildirilmesinde, değerlendirilmesinde ve önlemler alınmasında etkin görev alır.
-
Uçuş emniyeti konusunda tüm dataların (radar, telsiz, telefon, data vb) kaydını muhafaza altına alır, gerektiğinde çözümlemeye yardımcı olur.
Elektronik Müdürlüğü Sorumluluğundaki Cihaz ve Sistemler
Haberleşme Sistemleri
Uzak mesafelerdeki uçakların pilotlar ile hava trafik kontrolörünün görüşmesini sağlayan VHF telsizler 3 ayrı lokasyona tesis edilmiştir.
5 adet VHF 2 adet UHF yaklaşma frekansımız ve 3 adet VHF ve 2 adet UHF kule frekansları üzerinden pilotlarla her türlü iletişin sağlanmaktadır. Ayrıca ATIS cihazı üzerinden Dalaman Meteorolojik bilgileri pilotlara anlık olarak sürekli yayın yapılmaktadır. Acil durumlar için Arama kurtarma (SAR) frekanslarımız mevcuttur. Tüm Havacılık haberleşmeleri ve radar görüntü kayıtları kesintisiz ve yedekli olarak kayıt edilmektedir.
-
VCS (Voice Communications System - Ses Haberleşme Sistemi) : Hava Trafik Kontrolörlerinin ve diğer kullanıcıların; hava/yer haberleşme frekanslarıyla, tesis edilmiş kiralık hatlar üzerinden; pilotlarla, diğer havalimanlarıyla, Hava Trafik Kontrol Merkeziyle, askeri birimlerle, komşu ülkelerle, temas kurmasında ve diğer havalimanlarıyla olan telefon haberleşmesinde kullanılır.
-
Dijital Kayıt Cihazı – Kaza, kırım, yakın geçme ve diğer hava hadiselerinde incelemek üzere; Hava Trafiği açısından önemli olan frekans, telsiz ve dahili-harici telefonlar, Radar Görüntüleri, veri kaybı olmaması için- farklı cihazlarda yedekli olarak kaydedilir. Bu kayıtlar, Hava Trafik Kontrolörlerinin eğitiminde de kullanılır.
-
Yer / Yer Telsiz Cihazları (El / Araç / Sabit / Trunk) : Havalimanı içerisinde ve de özellikle Pist , Apron , bölgesi ve Kontrol Kulesi arasında, birimlerin ve araçların telsizle haberleşmesinde kullanılır. Bir kanalın, çok sayıda kişi tarafından kullanılabilmesi esasına dayanır.
-
ATIS Sistemi (Automatic Terminal Information Service - Otomatik Terminal Bilgi Hizmeti) : Havalimanı ile ilgili yaklaşma tipi, kullanılan pist, pist yüzeyindeki önemli durumlar gibi meydan bilgileri ile hava durumu, rüzgâr, sıcaklık, pist görüş mesafesi gibi yaklaşma, kalkış ve tırmanma sahalarındaki AWOS meteorolojik bilgilerinin durmaksızın yayınlandığı, Havalimanımıza yaklaşan uçakların, Havalimanımızdaki meteorolojik verilere konusunda çok önceden bilgi sahibi olmasını sağlayan otomatik ses sistemidir.
-
Radyolink Sistemleri : Sadece iki nokta arasındaki veri iletişiminin, kablo kullanmadan, dar bir koridor içinde yönlendirilmiş radyo dalgaları aracılığıyla yapıldığı sistemdir. Birbirine uzak olan elektronik sistemlere ait verilerin, istasyonlar arasında taşınmasında kullanılır. Alıcı antenlerin birbirini görmesi ve yönlerinin tam olarak birbirine bakması gerekir.
-
VSAT (Very Small Aperture Terminal - Çift Yönlü Uydu İletişim Sistemi) : Uydu yayınlarını almaya yarayan yer istasyonuna verilen genel addır. Özelde ise, Eurocontrol tarafından geliştirilen "OneSky in Europe" çalışmalarına hizmet etmek üzere oluşturulan "Black SeaArea" Projesine dâhil ülkeler arasında uydu üzerinden telefon haberleşmesini sağlamak üzere kurulan sistemi ifade eder.
Gözetim Sistemleri
RADAR
(RadioDetectionAndRanging), vericiden ışık hızıyla yayılan elektromanyetik sinyalin uçağa çarparak geri dönmesi esasına dayanır.
-
PSR (PrimarySurveillance Radar - Birincil Gözetleme Radarı) : Yaydığı dalganın; uçağa çarpıp geri dönmesi ve bu süreç için geçen zamandan yola çıkarak uçağın mesafesini ve antenin o andaki konumu ile de uçağın yönünü bulur. Bağımsız bir sistemdir, yani kendi başına çalışır ve sonuca ulaşır. Yatay menzili 120 km, düşey menzili de 20 km civarındadır.
-
SSR (SecondarySurveillance Radar - İkincil Gözetim Radarı) : Gönderdiği sinyale, uçaktaki transponder cihazı cevap verir. Aldığı cevabı çözümleyerek, uçağın kimlik, irtifa ve yön gibi bilgilerini tespit eder. Bağımlı bir sistemdir yani uçakla haberleşerek bilgi toplar, uçaktan cevap gelmezse sonuç elde edemez.
Havalimanımıza hizmet veren radarlar yeni teknoloji radarlarından olup konumu itibarı ile cok yüksek kaveraja sahip hem PSR (birincil Radar) hem Mode-S SSR Gözetim Sistemini içerir. Bu radarlar hem havalimanımıza hem de İstanbul, Ankara, İzmir ve Bodrum dahil diğer havalimanlarına bilgi göndermektedir. Radar bilgilerinin işlendiği SMART Binası diye de adlandırılan Hava Trafik Kontrol Merkezi binasında kendi radarlarımız ve komşu tüm radarlardan gelen bilgiler entegre edilerek Hava Trafik Kontrolörleri ekranına aktarılması sağlanmaktadır.
Ayrıca;19 pisti için meydan kuzeyinde bulunan dağlardan dolayı direk yaklaşma imkanı bulunmadığından R-NAV Hizmetiyle yaklaşma sağlanmaktadır.
Seyrüsefer Sistemleri
Havalimanımız seyrüseferi için VOR/DME ve NDB istasyonu ile 01ve 19 pistleri için ILS hizmeti verilmektedir. VOR/DME/NDB istasyonu, deniz kıyısında pist merkez hattı üzerinde tesislendirilmiştir.
-
ILS; hassas yaklaşma cihazı olup kötü hava şartlarında uçakların piste inişinde büyük kolaylık sağlar. Havalimanımızda her iki pist içinde mevcut olup; 01pistine 1998 yılında kurulan ILS Sistemi, 2014 nisan ayında Elektronik Daire Başkanlığı alımı ile yenilenmiştir. Ayrıca 19 pisti için de ilk tesis yapılarak hizmete verilmiştir. 19 pistine turlu ve görerek iniş yapılmakta idi. Birçok ulusal ve uluslararası havayolu şirketlerini sıkıntıya sokmakta olan bu durum, 2014 yılında tesis edilen söz konusu 19 ILS ve RNAV yaklaşması ile daha güvenli hale getirilmiştir. RNAV Yaklaşması Türkiye genelinde sadece 3 havalimanında uygulanmaktadır.
-
ILS (InstrumentLandingSystem - Aletli İniş Sistemi) :
Esas olarak, uçağı pistin tam orta çizgisine indiren Localizer (LLZ) ve piste 3 derecelik açı ile indiren GlidePath (GP) cihazlarından oluşur. Ayrıca; ihtiyaca göre, Dış Marker (OM), Orta Marker (MM) ve İç Marker (IM) gibi cihazlar da sisteme eklenebilir.
Localizer Antenleri :
GlidePath Antenleri :
VOR (VHF OmnirangeRadio - Uçağa açı bilgisi veren cihaz) : VHF frekans bandında çok yönlü radyo yayını yapar. Uluslararası standartta orta ve kısa mesafe navigasyon cihazıdır. Bir VOR istasyonundan diğer bir VOR istasyonuna uçuşlarda önceden seçilmiş hava koordinatları üzerinde, pilota manyetik kuzeye göre açı bilgisi sağlar.
VOR Cihazı ve Antenleri :
DME (DistanceMeasurementEquipment - Mesafe Ölçüm Cihazı) : Uçaktan gelen sinyali işler ve cevaplar. Uçak; gönderdiği sinyalin kendisine ne kadar sürede geri geldiği bilgisinden hareketle aradaki mesafeyi bulur. Uçağın kalkış yaptığı andan gideceği istasyona kadar olan mesafe bilgisi, bu cihazlar tarafından sağlanır. Pilot önündeki göstergede NM (Nautical Mile – Deniz Mili) cinsinden mesafeyi okur.
NDB (Non-DirectionalRadioBeacon - Yönlendirilmemiş Radyo Yayını) : Havalimanının kodunu içeren bir sinyal yayınlar. Pilot, bu yayını alarak havalimanına ne kadar yaklaştığını yorumlar. VOR/DME hassas seyrüsefer cihazlarının arızalanması durumunda daha basit usullerle seyrüsefer hizmeti verir.
Ek Dosyalar
