Türkiye Verimlilik Vakfı tarafından ATO Congresium'da düzenlenen "4. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı” başladı. Fuarın açılışı Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Fuat Oktay, Ankara Bilim Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yavuz Demir ve ATO Başkanı Gürsel Baran’ın katılımıyla gerçekleştirildi.
Açılış törenine katılan Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürümüz Hüseyin Keskin DHMİ standını ziyaret etti. Türkiye’nin teknolojik kabiliyetlerinin tanıtıldığı fuarda Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) tarafından geliştirilen sistemler sergileniyor.
21 Mayıs’a kadar devam edecek 4. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı’nda, kuruluşumuzca geliştirilen yerli ve millî ATM Ar-ge projeleri; Millî Gözetim Radarı (MGR), Hava Trafik Kontrolörü Eğitim Simülatörü (atcTRsim), Fod Tespit Radarı (FODRAD), Kuş Tespit Radarı (KUŞRAD), Çok Amaçlı Radar Ekranı (ÇARE), Elektronik Uçuş Strip Uygulaması (EFS), Hava Aracı Takip Sistemi (HATS), DHMİ Eğitim Yönetim Sistemi (EYS), AIS Portal Uygulaması, Afet Acil Durum Yönetim Bilgi Sistemi, Öngörüsel Siber Saldırı Önleme Sistemi, Kale Aktif Dizin İçin Özelleştirilmiş Katmanlı Güvenlik Mimarisi Projesi, Uçuş Bilgi Sistemi (FIDS), İş Zekası Tabanlı Siber Tehdit İstihbarat Modülü, ATIS, Canlı Uçuş Takip Sistemi (Canlı İzle) ve Uçuş Rehberim mobil uygulaması sistemleri tanıtılıyor.
DHMİ’NİN GELİŞTİRDİĞİ SİSTEMLER DIŞA BAĞIMLILIĞI AZALTIYOR
Dünya havacılık sektörünün parlayan yıldızı DHMİ, son yıllarda yaptığı teknolojik atılımlarla havacılık sektörümüzün ihtiyaçlarını karşılayacak ve dışa bağımlılığı azaltacak projelere imza atıyor. Her biri kuruluşumuz bünyesinde tamamen millî ve yerli imkânlarla geliştirilen sistem ve uygulamalar, kullanıcı dostu özellikleri ve ileri teknoloji ürünü alt yapılarıyla dikkat çekiyor. Havacılık sektörünün ihtiyaçlarına cevap veren sistemler önemli oranda maddi tasarruf sağlıyor.
DHMİ tarafından yerli, millî imkânlarla geliştirilip 4. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı’nda sergilenen proje ve sistemler şunlar:
TÜRKİYE’NİN İLK MİLLÎ GÖZETİM RADARI (MGR)
Sivil havacılık alanında kullanılacak olan Türkiye'nin ilk yerli radar sistemi Millî Gözetim Radarı (MGR), 4. Verimlilik ve Teknoloji Fuarı’nda sergileniyor. Kurulumu Gaziantep Havalimanı’na yapılmış olan radar sisteminin saha kabul çalışmaları tamamlandı. Ülkemizin ilk yerli ve millî PSR (Primary Surveillance Radar) sistemi olma özelliğini taşıyan Millî Gözetim Radarı (MGR), DHMİ ve TÜBİTAK iş birliği ile tamamen yerli ve millî imkânlarla geliştirildi. Söz konusu sistem hava trafik kontrol hizmetlerinde kullanılacak.
HAVA TRAFİK KONTROLÖRÜ EĞİTİM SİMÜLATÖRÜ (atcTRsim)
DHMİ’nin fuarda sergilediği diğer bir sistem de Hava Trafik Kontrolörü Eğitim Simülatörü. Hava Trafik Kontrolörü Eğitim Simülatörü ’nün yazılımı tamamen yerli ve millî imkânlarla geliştirildi. Simülatörde, kule, yaklaşma, yol kontrol temel eğitimleri başta olmak üzere her düzeyde hava trafik kontrol eğitimleri veriliyor. Simülatör, başlangıç seviyesinden ileri seviye eğitime kadar tüm eğitim gereksinimlerini karşılıyor. Acil durum eğitimi de dâhil olmak üzere saha ve yaklaşma eğitimi verilebiliyor. Entegre kule ve radar senaryoları kapsamlı bir eğitim sağlıyor. Kullanıcı dostu grafiksel ara yüze sahip. 360 °’ye kadar gerçekçi 3B havaalanı görsel kule sistemi mevcut. 3B dürbün simülasyon yeteneğine sahip. BADA (Base of Aircraft Data) ile uyumlu gerçekçi uçak ve araç davranışı sergileniyor. EUROCONTROL, ICAO kurallarına ve uluslararası standartlara uygun.
FOD TESPİT RADARI (FODRAD) İLE GÜVENLİ UÇUŞ
DHMİ ve TÜBİTAK-BİLGEM ortaklığıyla geliştirilen FODRAD sistemi ile yabancı madde hasarı kaynaklı kazaların önüne geçiliyor. FODRAD, havalimanlarında uçuş pisti üzerindeki yabancı madde kalıntılarını (Foreign Object Debris–FOD) tespit ederek operatöre uyarı veren, kalıntının pist üzerindeki konumunun ve kamera görüntüsünün gerçek zamanlı gösterimini yapan bir mm-dalga radar sistemi. Sistem geliştirme çalışmaları tamamlandı ve Antalya Uluslararası Havalimanı’na kurulumu yapıldı. Radar, FAA (AC150/5220-24 Advisory Circular) tavsiye kriterlerini karşılayan tasarımı ile de dikkat çekiyor.
KUŞ RADARI İLE KRİTİK SAHALARDA KUŞ VE KUŞ SÜRÜSÜ BİLGİSİ ELDE EDİLİYOR
Fuarda sergilenen bir diğer teknolojik ürün de uçuş güvenliği açısından büyük önem taşıyan Kuş Tespit Radarı (KUŞRAD). Radar, DHMİ’ye bağlı olan havalimanlarına ait kritik sahalarda, kuş ve kuş sürüleri ile ilgili bilgi elde edilmesi, göçmen kuşların göç yollarının belirlenmesi, istatistiki veriler elde ederek hava sahasının optimum kullanımında durumsal farkındalığın artırılması maksadıyla yerli imkânlarla geliştirildi. 2017 yılında İstanbul Atatürk Havalimanına kurulumu tamamlanan radar başarıyla hizmet veriyor.
HAVA TRAFİĞİ “ÇARE” İLE YÖNETİLİYOR
DHMİ’nin kendi imkânları ile geliştirilen Çok Amaçlı Radar Ekranı (ÇARE), hava trafik yönetim kabiliyeti çerçevesinde gerçek zamanlı uçuş verisini harita üzerinde sergileyen insan-makine ara yüz uygulaması Kullanıcı dostu ara yüzü ile kontrolörlerin hava trafiğini etkin bir şekilde yönetmesini sağlıyor.
EFS UYGULAMASI İLE KÂĞIT STRİP KULLANIMINA SON VERİLDİ
Elektronik Uçuş Strip Uygulaması (EFS) kule ve yaklaşma pozisyonlarında kâğıt strip kullanımını kaldıran elektronik strip yönetim aracı. DHMİ tarafından geliştirilen sistem kullanıcı dostu bir ara yüze sahip ve küçük, orta ve büyük havalimanları için kolaylıkla konfigüre edilebiliyor.
HATS İLE TÜM HAVA ARAÇLARI KESİNTİSİZ TAKİP EDİLİYOR
Kuruluşumuz imkânları ile geliştirilen Hava Aracı Takip Sistemi (HATS), görerek uçuş yapan hava araçlarının durumunu izlemek için özel olarak geliştirilmiş bir hava aracı takip sistemi. Hücresel ağlardan ve uydu üzerinden kesintisiz izleme ile birlikte, hava aracı konumuna takip imkânı sağlıyor.
TÜM KURULUŞLARA ÖRNEK PROJE: DHMİ EĞİTİM YÖNETİM SİSTEMİ
Fuarda sergilenen DHMİ Eğitim Yönetim Sistemi’nin kaynak kodları ve alt yapısı tamamen DHMİ bünyesinde geliştirildi. Sistem üzerinden çevrimiçi ve video eğitimler düzenlenebiliyor. Bunun yanında personelin daha önce katılmış olduğu eğitimlerin ve yaklaşan eğitimlerinin takibi, planlaması yapılabiliyor. Ayrıca eğitimlere ait ayrıntılı raporlamalar, katılımcıların yoklama durumlarının takibi yapılabiliyor. Modüler bir sistem üzerine kurgulanan yazılım istenildiği zaman kuruluşun farklı ihtiyaçlarını da karşılayabilecek kabiliyetlere sahip. Bunun yanı sıra sistemde Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Sınavlarına ait sonuç açıklama modülü üzerinden personelimizin katıldığı sınavlara ait sonuçlar, Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine uygun olacak şekilde açıklanıyor.
YOLCU DOSTU UYGULAMA UÇUŞ REHBERİM
Uçuş Rehberim mobil uygulaması; Android ve IOS uygulama marketlerinden mobil cihazlara ücretsiz olarak indirilebiliyor. Uygulama sayesinde kullanıcılar yolculuklarına başlamadan önce uçuşları ile ilgili tüm detaylara tek bir dokunuş ile erişerek bütün yolculuklarını planlayıp takip edebiliyor. Havalimanı sınırları içerisinde hızlı ve ücretsiz internet erişimi imkânı da sunan mobil uygulama, kullanıcı dostu ekranları ile hava yolu yolcularına hizmet veriyor.
KULLANICI DOSTU UÇUŞ BİLGİ SİSTEMİ
Uçuş Bilgi Sistemi (FIDS), DHMİ Bilgi Teknolojiler Dairesi Başkanlığı öz kaynakları ile geliştirildi. Sistem, havalimanlarındaki tüm uçuşların iniş/kalkış bilgilerini (gecikme durumu, iptal durumu, tahmini geliş saati vs.) ekranlar vasıtasıyla gösteriyor. Yolcuları, karşılayıcıları ve yer hizmetlerini doğru ve zamanında yönlendiriyor. Çoklu dil desteği sunan sistem, kullanıcı dostu ara yüze (web tabanlı) sahip.
Sistem, sezonluk uçuş kayıtları oluşturulabiliyor, reklam, tanıtım ve bilgilendirme, video, resim ve slaytlarının gösterilmesine imkân veriyor. Uçuş bilgi monitörlerinin tümünün sistem üzerinden izlenebilmesini sağlıyor. Rol tabanlı kullanıcı yetkilendirmesine sahip olan sistem her bir monitör için haftalık zaman çizelgesinin oluşturulabilmesini sağlıyor. Monitör türleri için farklı layout (sayfa düzeni) seçilebilmesine imkân veriyor.
AIS PORTAL UYGULAMASI, NOTAM BİLGİLERİNİ ANLIK OLARAK SUNUYOR
DHMİ AIS PORTAL uygulaması, NOTAM servisi Avrupa Havacılık Bilgi Veri Tabanı (EAD) sistemi ile entegredir. Türkiye ve tüm dünya ülkelerinin güncel NOTAM bilgilerini anlık olarak havacılık sektörünün kullanımına sunuyor. Çoklu dil desteği sunan sistem, kullanıcı dostu ara yüze (web tabanlı) sahip ve sezonluk uçuş kayıtları oluşturulabiliyor. Reklam, tanıtım ve bilgilendirme, video, resim ve slaytlarının gösterilmesine imkân veriyor. Ayrıca uçuş bilgi monitörlerinin tümünün sistem üzerinden izlenebilmesini sağlayabiliyor.
AFETLERDE ETKİN VE HIZLI YÖNETİM
Afet Acil Durum Yönetim Bilgi Sistemi; afet ve acil durum öncesinde, esnasında ve sonrasında DHMİ afet ve acil durum yönetimi faaliyetlerinin etkin bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlayan bir sistem. Kuruluşumuz bünyesinde yürütülen faaliyetlerin ulusal ve uluslararası normlara uygunluğunu kolaylaştırıp, DHMİ’nin afet ve acil durum yönetimi konusundaki kurumsal yetkinliğini yükselten bir uygulama.
İŞ ZEKÂSI TABANLI SİBER TEHDİT İSTİHBARAT MODÜLÜ
İş Zekâsı Tabanlı Siber Tehdit İstihbarat Modülü; güvenlik ürünlerinin üretmiş olduğu bilgileri iş zekâsı platformuna taşıyan bir sistem. Bilişim sistemleri üzerinde derinlemesine savunma tedbirlerinin uygulanması ve birden fazla savunma katmanı ile güvenliğin sağlanması için alınması gereken önlemler ve yapılması gereken çalışmaların planlanması ve etkin olarak uygulanabilmesini sağlayan uygulama.
ÖNGÖRÜSEL SİBER SALDIRI ÖNLEME SİSTEMİ
Öngörüsel Siber Saldırı Önleme Sistemi (PIPs-Predictive Intrusion Prevention System) tamamı yerli imkânlarla ve kuruluşumuzun büyük katkıları ile geliştirildi. PIPs, yapay zekâ ve makine öğrenimi süreçleri ile siber tehditleri ve saldırıları izlemek, tanımlamak, önlemek için gerçek zamanlı olarak büyük verileri zenginleştirme süreçlerini içeren bir platform.
DHMİ KALE İLE GÜVENDE
Aktif Dizin İçin Özelleştirilmiş Katmanlı Güvenlik Mimarisi Projesi (KALE); kurum/kuruluşların, birçok farklı yöntemlerle yapılan dijital ataklara maruz kalmaması için tasarlandı. Sistem, kurumsal sunuculara, uygulamalara ve kullanıcılara ait ayrıcalıklı hesapların korunması amacıyla mevcut canlı ortamdan soyutlanmış izole bir ortamda, özel tasarlanmış yönetim iş istasyonları (GYT) üzerinden, mevcut aktif dizin yapısının yönetilmesini sağlıyor.
ATIS SİSTEMİ
DHMİ tarafından yerli ve millî imkânlar çerçevesinde geliştirilen ATIS yazılımı pilotlara ilgili havalimanının genel kullanım durumları ve meteorolojik şart ve koşulları ile ilgili bilgilerin VHF frekansı üzerinden yayınlanmasını sağlayan sistem.
CANLI UÇUŞ TAKİP SİSTEMİ (CANLI İZLE)
Canlı Uçuş Takip Sistemi, tarayıcı üzerinden https://ucusizle.dhmi.gov.tr adresinden erişilen ‘Uçuş İzle’ özelliği ile uçuşlara ait ayrıntılı bilgiye anında ulaşılabiliyor. Ayrıca kullanıcılar, mobil uygulamada uçuşların listelendiği ya da uçuş detay sayfasındaki “Canlı İzle” butonuna tıklayarak dilediği uçuşu harita üzerinde anlık takip edebiliyor.
