Hatay Havalimanında hava trafiğinin kontrolü; uluslararası havacılık kurallarına göre Türkiye Hava Sahası'ndaki uçuş emniyeti ve akışının temini amacıyla Havalimanımıza bağlı başlıca 04 ILS, VOR, DME, NDB cihazlarımız hizmet vermektedir.
Hava Trafik kulesinde; Haberleşme sistemleri, Elektronik Cihaz odasında; Ses Kayıt sistemi hizmet vermektedir.
Havalimanımızda Seyrüsefer hizmetlerine yönelik ATC (Hava Trafik Kontrol) birimi ve AIM (Havacılık Bilgi Yönetimi) birimi bulunmaktadır.
Genel Bilgi :
Hava trafik hizmetlerinde dört ana faktör vardır; emniyet, güvenlik, doğruluk ve ekonomi. Bütün bu unsurları sağlamak için çeşitli ekipmanları uygun biçimde kullanmamız gerekmektedir. Bu ekipmanlar farklı yerlerde kurulur ve bu cihazların sayesinde daha emniyetli uçuşlar elde edilir.
Bir uçuşun dört ana bölümü mevcuttur:
a.Kalkış
b.Seyrüsefer
c.Yaklaşma
d.İniş
Bir yerden başka bir yere olan yolu bulmamıza SEYRÜSEFER denir. Seyrüsefer sistemleri pilota pozisyon bilgisi verir. Pozisyon, rota ve hızı takip etmede en basit ve en az sofistike olan yol, yer şekillerinin dikkate alındığı ve havacılık haritalarıyla karşılaştırıldığı yöntem olan pilotajdır. Bunun yanı sıra çeşitli radyo seyrüsefer yardımcıları bulunmaktadır:
A.VOR (VHF omnidirectional radio range - VHF çok yönlü radyo menzili)
B.ILS ( Instrument landing system - Aletli iniş sistemi )
C.DME ( Distance measuring equipment - Mesafe ölçüm ekipmanı)
D.NDB ( Non-directional radio beacon - Yönsüz radyofar)
A) VOR (VHF OMNIDIRECTIONAL RADIO RANGE)
VHF omnidirectional radio range, VOR, uçaklar için bir radyo seyrüsefer yardımcısı tipidir. VOR sistemleri pilota manyetik kuzeye göre açı bilgisi verir.
VOR, hem istasyonun kimliğini hem de kendisine olan açıyı kodlayan bir VHF radyo sinyali yayımlar; pilota VOR istasyonuna göre hangi yönde olduğunu söyler. Bu bilgiye radyal adı verilir. VOR`ın temel çalışma prensibi VOR fasilitesinin aynı anda iki sinyal yayımlamasıdır. Bir sinyal bütün yönlerde sabit iken diğeri istasyon etrafında döner. Havadaki ekipman her iki sinyali de alır. İki sinyal arasındaki farkı elektronik olarak değerlendirir ve sonucu istasyona göre radyal olarak yorumlar.
B) ILS (INSTRUMENT LANDING SYSTEM)
Aletli iniş sistemi, aletli meteorolojik şartlarda iniş için bir aletli yaklaşma sistemidir. ILS, bir uçağın pilotuna iniş için son yaklaşma esnasında hassas rehberlik sağlamak üzere dizayn edilmiş bir yer radyo sistemidir. Pilot uçağını iki radyo sinyalinin kesişmesi ile belirtilen bir rota üzerinde uçurur. Yatay düzlemde rehberlik için `localizer` (belirteç) sinyali ve düşey düzlemde rehberlik için `glide slope` (süzülme eğimi) sinyali. Bu sinyaller uçaktaki, `glide slope`tan sapmalara hassas yatay bir ibre ile `localizer`dan sapmalara hassas düşey bir ibreye sahip olan göstergeyi etkinleştirir (ya da ibreleri simüle eden elektronik bir göstergeyi). Her iki ibreyi merkezde tutarak pilot uçağını pist merkez hattı ile aynı hizada olacak şekilde emniyetli bir süzülüş açısıyla iniş pistinin başına kadar götürür.
a.LOCALIZER (Belirteç): İniş pistinin merkez hattını göstermek için kullanılır.
b. GLIDE PATH (Süzülüş açısı): `Glide slope` (GS) verici anteni pist tekerlek temas bölgesinin bir yanına yerleştirilir. GS sinyali, `localizer`ınkine benzeyen bir teknik kullanarak bir UHF taşıyıcı frekansında gönderilir; `glide slope` sinyali yatay düzlem üzerinde yaklaşık 3° süzülüş eğimi oluşturacak şekilde düzenlenir.
c. MARKER (İşaret): `Marker`lar `localizer` ve pist merkez hattı ile aynı hizada olup dikey yayın yaparlar.
C) DME (DISTANCE MEASURING EQUIPMENT)
Distance Measuring Equipment (DME), UHF radyo sinyallerinin yayılım gecikmesini hesaplayarak mesafeyi ölçen, transponder tabanlı bir radyo seyrüsefer teknolojisidir. VOR ve ILS sadece verici özelliğinde iken DME alıcı-verici özelliklerini taşır. Interrogator (sorgulayıcı) cihazı `transponder`a sorgulama yayını gönderir; buna cevaben `transponder` da hassas bir zaman sürecinde bir cevap yayını gönderir. DME alıcısı daha sonra gönderdiği yayın ile aldığı yayın arasındaki zaman farkını hesap ederek uçağın DME istasyonuna olan mesafesini gösterir.
Uçaklar bu yayın çiftlerini (belirli bir müddet ve aralıktaki iki yayın) göndererek ve alarak yerdeki bir `transponder`a mesafelerini belirlemek için DME`yi kullanırlar. Bu mesafe genellikle `slant range` (eğimli mesafe) olarak adlandırılır ve trigonometrik olarak hem transponder üzerindeki irtifaa hem de onunla yeryüzüne olan izdüşümü mesafesine bağımlıdır.
D) NDB (NON-DIRECTIONAL RADIO BEACON)
Non-directional radio beacon (NDB) bir radyo sinyalleri yayın istasyonudur; ancak günümüzde hava seyrüseferinde kullanımı azalmıştır. Daha çok VOR`a yedek olarak değerlendirilmektedir. Ayrıca aşağıdaki şu sebeplerle kullanılmaktadır:
a. Ucuzluk
b. Fazla trafik olmayan havaalanları
c. Askeri ihtiyaçlar
d. İleri seyrüsefer sistemlerine sahip olmayan hava araçları
Sinyalleri yerkürenin kavisliliğini takip eder, böylece NDB sinyalleri alçak irtifalarda çok daha uzak mesafelerden alınabilir. Bununla birlikte NDB sinyali atmosferik şartlardan, dağlık araziden, sahil kırılmasından ve gök gürültülü fırtınalardan özellikle uzak mesafelerde daha fazla etkilenir. Çok hassas değildir.
