AIM İLE İLGİLİ GERÇEKLEŞTİRİLEN/GERÇEKLEŞTİRİLECEK
PROJELER
Uluslararası Sivil havacılığın her geçen gün artmasına paralel olarak
uçuşu destekleyen bilgi teknolojilerinin de geliştirilmesi ve gerekli alt
yapının bu gelişmelere uygun hale getirilmesi gereği bulunmaktadır. Bu kapsamda
ülkemiz son teknolojik gelişmelere uyum sağlamak ve havacılık bilgi/veri ve
haberleşme hizmetlerini günün koşullarına uygun sağlamak üzere bazı projeleri
hayata geçirmiş veya çalışmalarını başlatmıştır.
AIS PORTAL
Uçuş planı sunma ve kabul işlemlerini daha kolay ve etkin yapabilmek ve gelişen teknolojiden AIM hizmetlerinde azami ölçüde faydalanabilmek amacıyla Hava Seyrüsefer Dairesi Başkanlığı ve Bilgi Teknolojileri Dairesi Başkanlığının işbirliği ile hava sahası kullanıcılarının internet üzerinden (Web Sitesi ve Mobil uygulamalar) Uçuş Planı ve ilgili ATS mesajlarını havalimanı Havacılık Bilgi Yönetimi (AIM) ofislerine iletebileceği DHMİ AIS PORTAL – FPL Modulü sistemi geliştirilmiştir.
Bu modülün amacı, uçucu personelin(pilot – dispatch) uçuş planlarını faks, telefon, eposta gibi sunum yollarına alternatif olarak bilgisayar, tablet ve cep telefonu üzerinden AIS ofislerine sunulmasını sağlamaktır.
Böylece;
- Hızlı, eksiksiz ve doğru FPL sunumuna imkan sağlanacaktır.
- AIS personeli üzerindeki iş yükü azalacaktır.
- AIS personeline onaylama aşamasında kontrol kolaylığı sağlayacaktır.
- AIS ofislerine sunulan münferit uçuş planlarının istatistiği çıkarılabilecektir.
- Sunulan FPL’lerin izlenebilirliğini sağlanacaktır.
AIS Portal web uygulamasına
https://ais.dhmi.gov.tr/ adresinden erişilebilmektedir.
AVRUPA AIS VERITABANI (EAD) PROJESİ
EAD (European AIS Database - Avrupa Havacılık Bilgi Hizmetleri Veri tabanı)
ICAO`ya üye ülkeler Kendi hava sahası ve Hava Trafik Hizmetlerini
sağlamaktan sorumlu sahalara ilişkin Havacılık Bilgi Hizmetlerini (AIS)
sağlamakla yükümlüdürler. Bu yükümlülüklerin kriterleri Uluslararası Sivil
Havacılık Sözleşmesinin (ICAO) 28. Maddesinde ve yine bu sözleşmenin 15. Ekinde
(Annex 15) belirtilmiştir. Bu hizmet ülkelerin Hava Seyrüsefer Hizmet Sağlayıcı
kuruluşları tarafından sunulur.
Havacılık bilgilerinin sunulmasında her ülke kendi sistemlerini
kullanmakta serbesttirler. Tek Avrupa Hava Sahası oluşturma çalışmaları
kapsamında havacılık bilgilerinin uluslararası standartlarda elektronik bir
ortam/formatta hazırlanması ve standarda kavuşturulması ihtiyacı ortaya çıkmış
ve bu nedenle Avrupa Havacılık Veri tabanı (EAD) projesi hayata geçirilmiştir.
Ülkemiz bu projede başlangıç aşmasından beri yer alarak; 29 Eylül 2005 tarihinde
sistem üzerinden NOTAM yayınlamaya ve yine dünyada yayınlanan NOTAM`ları aynı
sistem üzerinden almaya başlamıştır. 24 Kasım 2005 tarihinde mevcut Havacılık
Bilgi Yayınlarını (AIP) sistem içerisinde yer alan veriler basılı AIP yönetimi
(PAMS) bölümüne aktarılmıştır. Havacılık bilgilerinin temelini oluşturan ve AIP
de yer alan tüm bilgilerin aktarılması çalışmaları da 11 Mayıs 2006 tarihinde
tamamlanarak Türkiye EAD sistemine tam olarak dahil olmuştur. Halen
yürütülmekte olan geliştirme çalışmaları sonunda aynı sistem üzerinden Uçuş
Planlarının da gönderilmesi ve alınması sağlanacaktır. Bu projede de ülkemiz
başlangıcından beri yer almakta ve gerek eğitim gerekse de deneme çalışmalarına
katılmaktadır.
EAD tüm havacılık veri/bilgilerinin toplandığı ortak bir veri tabanıdır.
Tüm üye ülkeler kendilerine ait havacılık bilgilerini bu havuzda toplarlar.
Ülkemizdeki tüm sivil havalimanlarında EAD programı ile bu ortak veri tabanına
ulaşılabilmektedir. EAD programı internet üzerinden VPN (Virtual Private
Network) bağlantısıyla Avusturya Viyana' da bulunan veri tabanına bağlanmak
suretiyle çalışmaktadır.
30 Eylül 2011 tarihinden itibaren EAD hizmetlerinde ortak paylaşımlı ve
IP (Internet Protocol) tabanlı bilgisayar ağı olan Pan Avrupa Network Sistemi
(PENS) alt yapısı kullanılmaya başlanmıştır. EAD sistemi ile Havacılık
verilerinde kalite ve standartlaşma sağlanarak doğru veri/bilgi doğru format,
doğru zaman ve yerde sistem bazında ulaştırılmaktadır.
eEAD (Enhanced
European AIS Database)
eEAD hizmeti ve sistemi, EAD'nin geliştirilmiş bir versiyonudur. Bu sistem ile:
- EAD sistem mimarisinin modernizasyonunu gerçekleştirecek,
- ANSP sistemleri ve EAD arasında AIXM 5.1 modeli ile birlikte çalışabilirlik ve uyum sağlayacak,
- Havacılık Veri Kalitesi (ADQ) Yönetmeliğine uyumu artıracak,
- ICAO ve EUROCONTROL standartları ve tavsiyeleri ile tutarlılık sağlayan, Sistem Çapında Bilgi Yönetimi (SWIM) Spesifikasyonları ile uyumlu ve Hizmet Odaklı Mimariyi takip eden, sertifikalı ve entegre bir son teknoloji AIM çözümü aracılığıyla müşterilerine kalite güvenceli, konsolide ve tutarlı havacılık bilgileri sağlayacaktır.
- Ayrıca SESAR projesi ile uyumluluk sağlayacaktır.
eEAD ile EAD sistemine yeni kazandırılacak kabiliyetler:
1. Digital NOTAM üretimi
2. enhanced PIB (ePIB) generation (geliştirilmiş PIB (ePIB) üretimi): SESAR tarafından önerilen ve "Dijital Olarak Geliştirilmiş Uçuş Öncesi Brifinginde tanımlandığı gibi, NOTAM bilgilerinin grafik görünümlerle birleştirerek eEAD Müşterilerine dijital olarak geliştirilmiş uçuş öncesi bilgi bültenleri sağlayacaktır.
Dijital Veri Setleri üretimi, kapsam:
AIP veri seti,
Mania veri seti,
Aletli Uçuş Prosedürü veri seti,
Havaalanı Haritalama veri seti,
Arazi veri seti.
eEAD; 29 Kasım 2024 tarihinde EUROCONTROL i-NM (integrated Network Management) içerisinde gölge modda çalıştırılacaktır. 15 Mayıs 2025 tarihi itibariyle tam operasyona geçecektir.
UYDU
DESTEKLİ ARAMA-KURTARMA (COSPAS SARSAT) SİSTEMİ VE MEOSAR
SİSTEMİ
- Tehlikeye maruz kalan uçak, gemi, mürettebat ve yolcuların kurtarılması
amacıyla her devletin bir Arama ve Kurtarma (SAR) birimi oluşturması, ICAO
Şikago Konvansiyonu ve Annex-12 (Arama ve Kurtarma) gereğidir.
- COSPAS-SARSAT sistemi uydu yardımıyla olası kaza olay mahallinin yer tespiti
yapılmakta ve müdahale zamanı asgariye indirgenmiş ve Arama ve Kurtarma (SAR )
Hizmetleri alanında gözle görülür ilerleme sağlanmıştır.
- COSPAS SARSAT sistemi Ankara ve İstanbul FIC birimleri ile Ana Arama
Kurtarma Koordinasyon Merkezi olan Denizcilik Genel Müdürlüğü
ve Sahil Güvenlik Komutanlığı olmak üzere 4 ayrı noktaya kurulmuştur. Sistemin
maliyeti Kuruluşumuzca karşılanmaktadır.
- Söz konusu sistem 2005 yılında kurulmuş olup 2006 yılında tam olarak
çalışmaya başlamıştır. 2011 yılında sistemin imkan ve kabiliyetini arttırmak
maksadıyla MEOSAR sisteminin entegrasyonu yapılmıştır.
BRIFING FACILITY SİSTEMİ
- EAD Sistemi vasıtasıyla Uçuş planları EUROCONTROL IFPS birimine gönderilmekte ve
tüm uçuş planları takip edilmektedir.
- Ayrıca, uçuş planları ile hava sahamız ve havalimanlarımıza ilişkin
yayımlanmış NOTAM' ları otomatik olarak mukayese etme imkanı
sağlamaktadır.
- Sistemle ilgili donanım 2010 yılında Esenboğa Havalimanı AIM birimlerinde
tesis edilmiştir.
- Sistem 2012 yılı itibari ile tüm havalimanlarımızda
yer alan AIM Birimlerinde kullanıma açılmıştır.
AMHS/AFTN/CIDIN SİSTEMİ
- Yeni AMHS/AFTN/CIDIN sistemi, Yeni Pan Avrupa Network Hizmetleri (newPENS) alt yapısına geçirilmiştir.
ELEKTRONİK AIP (eAIP)
- Uçaklarda FMS`lerin kullanılmaya başlanması ve artan hava trafik hacmi
karşısında, hız, etkinlik ve doğruluğu arttırmak amacıyla ICAO direktifleri
doğrultusunda eAIP çalışmaları başlatılmış, gerekli yazılım ve eğitimler
alınmıştır.
- eAIP sayesinde EAD' de yer alan statik verilerle tam bir uyum sağlanarak,
değişiklikler elektronik ortamda otomatik olarak yapılmakta, insan kaynaklı hata
payı sıfıra indirgenmektedir.
- Proje ile ilgili çalışmalar
son aşamasına gelmiş olup test amaçlı olarak 2024 sonuna kadar gölge modda çalıştırılacaktır.
YENİ PAN AVRUPA AĞ SİSTEMİ (newPENS)
- Avrupa Hava Trafik Yönetim (ATM) sistemlerinde X 25 Teknolojisine dayalı
kullanılan sistemler PENS projesi ile yerini IP (İnternet Protokol) tabanlı
bilgisayar ağına devredecektir.
- Mevcut yer haberleşmesinde kullanılan X.25 teknolojisi ATM endüstrisinde
ihtiyaçlara cevap vermekte zorlanmaktadır.
- PENS ortak paylaşımlı ve ağ tabanlı işlemlere imkan veren, bilgi ve veriye
erişimi çok yüksek olan bir network sistemidir.
- Şu anda EAD sistemi ile AFTN/AMHS sistemi, PENS üzerinden çalışmaktadır.
