AIM İLE İLGİLİ GERÇEKLEŞTİRİLEN/GERÇEKLEŞTİRİLECEK PROJELER

Uluslararası Sivil havacılığın her geçen gün artmasına paralel olarak uçuşu destekleyen bilgi teknolojilerinin de geliştirilmesi ve gerekli alt yapının bu gelişmelere uyg​un hale getirilmesi gereği bulunmaktadır. Bu kapsamda ülkemiz son teknolojik gelişmelere uyum sağlamak ve havacılık bilgi/veri ve haberleşme hizmetlerini günün koşullarına uygun sağlamak üzere bazı projeleri hayata geçirmiş veya çalışmalarını başlatmıştır.

BÜTÜNLEŞTİRİLMİŞ UÇUŞ PLANI İŞLEME SİSTEMİ (IFPS)

• EUROCONTROL Merkezi Akış Yönetimi Üniteleri (CFMU) altında kurulmuş ve havayolu şirketleri ile ATS birimlerinden alınan uçuş planlarını işleme alan merkezi bir sistemdir.

• Ülkemiz IFPS sistemine 2002 yılında dahil olmuştur.
  

ICAO FPL 2012 UYGULAMASI

• 15 Kasım 2012'de tüm ülkelerde uygulamaya konulmuş olan yeni ICAO Uçuş Planı (FPL) formatına geçişle ilgili mevcut sistemlerimiz güncellenerek konu ile ilgili personele gerekli eğitimler Mayıs 2012 ve Kasım 2012 `de olmak üzere 1 haftalık süreler ile eğitim verilmiştir.

AVRUPA AIS VERITABANI (EAD) PROJESİ

(EAD=Avrupa Havacılık Bilgi Hizmetleri Veri tabanı)

ICAO`ya üye ülkeler Kendi hava sahası ve Hava Trafik Hizmetlerini sağlamaktan sorumlu sahalara ilişkin Havacılık Bilgi Hizmetlerini (AIS) sağlamakla yükümlüdürler.  Bu yükümlülüklerin kriterleri Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesinin (ICAO) 28. Maddesinde ve yine bu sözleşmenin 15. Ekinde (Annex 15) belirtilmiştir.  Bu hizmet ülkelerin Hava Seyrüsefer Hizmet Sağlayıcı kuruluşları tarafından sunulur.

Havacılık bilgilerinin sunulmasında her ülke kendi sistemlerini kullanmakta serbesttirler.  Tek Avrupa Hava Sahası oluşturma çalışmaları kapsamında havacılık bilgilerinin uluslararası standartlarda elektronik bir ortam/formatta hazırlanması ve standarda kavuşturulması ihtiyacı ortaya çıkmış ve bu nedenle Avrupa Havacılık Veri tabanı (EAD) projesi hayata geçirilmiştir.  Ülkemiz bu projede başlangıç aşmasından beri yer alarak; 29 Eylül 2005 tarihinde sistem üzerinden NOTAM yayınlamaya ve yine dünyada yayınlanan NOTAM`ları aynı sistem üzerinden almaya başlamıştır. 24 Kasım 2005 tarihinde mevcut Havacılık Bilgi Yayınlarını (AIP) sistem içerisinde yer alan veriler basılı AIP yönetimi (PAMS) bölümüne aktarılmıştır.  Havacılık bilgilerinin temelini oluşturan ve AIP de yer alan tüm bilgilerin aktarılması çalışmaları da 11 Mayıs 2006 tarihinde tamamlanarak Türkiye EAD sistemine tam olarak dahil olmuştur.  Halen yürütülmekte olan geliştirme çalışmaları sonunda aynı sistem üzerinden Uçuş Planlarının da gönderilmesi ve alınması sağlanacaktır.  Bu projede de ülkemiz başlangıcından beri yer almakta ve gerek eğitim gerekse de deneme çalışmalarına katılmaktadır.

EAD tüm havacılık veri/bilgilerinin toplandığı ortak bir veri tabanıdır. Tüm üye ülkeler kendilerine ait havacılık bilgilerini bu havuzda toplarlar. Ülkemizdeki tüm sivil havalimanlarında EAD programı ile bu ortak veri tabanına ulaşılabilmektedir. EAD programı internet üzerinden VPN (Virtual Private Network) bağlantısıyla Avusturya Viyana' da bulunan veri tabanına bağlanmak suretiyle çalışmaktadır.

30 Eylül 2011 tarihinden itibaren EAD hizmetlerinde ortak paylaşımlı ve IP (Internet Protocol) tabanlı bilgisayar ağı olan Pan Avrupa Network Sistemi (PENS) alt yapısı kullanılmaya başlanmıştır. EAD sistemi ile Havacılık verilerinde kalite ve standartlaşma sağlanarak doğru veri/bilgi doğru format, doğru zaman ve yerde sistem bazında ulaştırılmaktadır.

UYDU DESTEKLİ ARAMA-KURTARMA (COSPAS SARSAT) SİSTEMİ VE MEOSAR SİSTEMİ

• Tehlikeye maruz kalan uçak, gemi, mürettebat ve yolcuların kurtarılması amacıyla her devletin bir Arama ve Kurtarma (SAR) birimi oluşturması, ICAO Şikago Konvansiyonu ve Annex-12 (Arama ve Kurtarma) gereğidir.

• COSPAS-SARSAT sistemi uydu yardımıyla olası kaza olay mahallinin yer tespiti yapılmakta ve müdahale zamanı asgariye indirgenmiş ve Arama ve Kurtarma (SAR ) Hizmetleri alanında gözle görülür ilerleme sağlanmıştır.

• COSPAS SARSAT sistemi Ankara ve İstanbul FIC birimleri ile Ana Arama Kurtarma Koordinasyon Merkezi olan Deniz ve İç Sular Düzenleme Genel Müdürlüğü ve Sahil Güvenlik Komutanlığı olmak üzere 4 ayrı noktaya kurulmuştur. Sistemin maliyeti Kuruluşumuzca karşılanmaktadır.

• Söz konusu sistem 2005 yılında kurulmuş olup 2006 yılında tam olarak çalışmaya başlamıştır. 2011 yılında sistemin imkan ve kabiliyetini arttırmak maksadıyla MEOSAR sisteminin entegrasyonu yapılmıştır.

BRIFING FACILITY SİSTEMİ

• Sistem vasıtasıyla Uçuş planları EUROCONTROL IFPS birimine  gönderilmekte ve tüm uçuş planları takip edilmektedir.

• Ayrıca, uçuş planları ile hava sahamız ve havalimanlarımıza ilişkin yayımlanmış NOTAM' ları otomatik olarak mukayese etme imkanı sağlamaktadır.

• Sistemle ilgili donanım 2010 yılında Esenboğa Havalimanı AIM birimlerinde tesis edilmiştir.

• Sistem 2012 yılı sonu itibari ile Esenboğa AIS Ofisi tarafından kullanılmaya başlanmıştır. Söz konusu sistemin 2014 yılı sonuna kadar tüm havalimanlarımızda yer alan AIM Birimlerinde yaygınlaştırılması planlanmaktadır.

AMHS/AFTN/CIDIN SİSTEMİ

• Eski teknolojiye dayalı AFTN/CIDIN Sistemi yerine daha seri ve daha büyük  band genişliğine haiz yeni AMHS/AFTN/CIDIN sistemi temin edilerek yeni program Havalimanlarımızdaki ilgili Havacılık Bilgi Terminallerine (AIT) 2009 yılında yüklenerek devreye verilmiştir.

• Önümüzdeki yıllarda söz konusu AMHS/AFTN/CIDIN sisteminin Pan Avrupa  Network Hizmetleri (PENS) alt yapısına geçirilmesi planlanmış olup gerekli sözleşme imzalanmıştır.

TÜRKİYE AIPSİNİ 3 BÖLÜMLÜ AIP FORMATINA DÖNÜŞTÜRME

• Elektronik ortamda havacılık bilgi/verilerin takibini yapabilmek için Türkiye AIP' si GEN, ENR, AD olmak üzere ICAO direktifleri doğrultusunda 3 bölümlü yapılanması sağlanmıştır. (2002)

• Kağıda dayalı, CD ve İnternet olmak üzere 3 ayrı ortamda ICAO AIRAC tarihlerine uygun Türkçe ve İngilizce olarak 2 dilde değişiklik veya düzeltmeler (AMDT) halinde yayınlanmaktadır.

ELEKTRONİK AIP (eAIP)

• Uçaklarda FMS`lerin kullanılmaya başlanması ve artan hava trafik hacmi karşısında, hız, etkinlik ve doğruluğu arttırmak amacıyla ICAO direktifleri doğrultusunda eAIP çalışmaları başlatılmış, gerekli yazılım ve eğitimler alınmıştır.

• eAIP sayesinde EAD' de yer alan statik verilerle tam bir uyum sağlanarak, değişiklikler elektronik ortamda otomatik olarak yapılmakta, insan kaynaklı hata payı sıfıra indirgenmektedir.

• Proje ile ilgili çalışmalar devam etmektedir.​

ELEKTRONİK ARAZİ VE MANİA VERİ TABANI (eTOD) PROJESİ

• Geleceğin Hava Seyrüsefer uygulamalarını desteklemek amacıyla havacılık verileriyle birlikte kullanılacak elektronik arazi ve mania verilerinin ICAO Annex-15 Bölüm 10`da belirtilen usul ve kurallar doğrultusunda her üye ülke tarafından sağlanması kapsamında;

• Projenin hayata geçirilmesi için çalışmalar devam etmektedir. Saha -1 Arazi ve Mania Verilerinin 2014 yılı sonuna kadar yayınlanması hedeflenmektedir. Bazı Havalimanlarına ilişkin Saha-2, Saha-3 ve Saha-4 Arazi ve Mania Verilerinin ise 2017 yılı sonuna kadar yayınlanması hedeflenmektedir.

• Elektronik arazi ve mania veri setleri için kapsama alanları, aşağıda belirtilen şekilde olacaktır:

          o    Alan 1: bir devletin tüm arazisi;

          o    Alan 2: bir havalimanının çevresi içinde; bu ifade aşağıda belirtilen şekilde alt bölümlere ayrılmıştır;

                   1. Alan 2a: mevcut olan bir aşma sahası ile pist şeridini içeren bir pistin etrafındaki dikdörtgen alan

                   2. Alan 2b: 10 km uzunluğa ve her bir tarafta yüzde 15 oranında dışa genişlemeye sahip olan, kalkış yönünde Alan 2a`nın sonlarından dışa doğru uzanan alan;

                   3. Alan 2c: Alan 2a`nın sınırlarından en fazla 10 km mesafede olan ve Alan 2b ve Alan 2a`nın dışında uzanan alan;

                   4. Alan 2d: havalimanı referans noktasından ya da mevcut TMA sınırlarından, hangisi daha yakınsa, en fazla 45 km mesafede olan ve Alan 2a, 2b ve 2c' nin dışında bulunan alan;

          o    Alan 3: pist merkez hattından başlayarak 90 metre ve havalimanı harekat sahasının diğer kısımlarının  kenarlarından itibaren 50 metre mesafeye kadar uzanacak şekilde havalimanı hareket sahasını sınırlandıran alan.

          o    Alan 4: Kategori II veya III`te olan bir hassas yaklaşma pistindeki yaklaşma yönünde pist merkez hattının her yönüne 60 metre uzanan ve pist eşiğinden itibaren 900 metre ileri doğru uzanan alan.

NOTAM (SAYISAL NOTAM)

•  NOTAM verilerinin, elektronik ortamda görsel ve metinsel tarzda kullanıcıya aktarılmasını amaçlayan bir projedir.

•  Avrupa bölgesinde yürütülen test çalışmalarına ülkemiz katılım sağlamakta olup, 2017 yılı sonlarında Sayısal NOTAM uygulamasına geçilmesi planlanmaktadır.

PAN AVRUPA AĞ SİSTEMİ  (PENS)

• Avrupa Hava Trafik Yönetim (ATM) sistemlerinde X 25 Teknolojisine dayalı kullanılan sistemler PENS projesi  ile  yerini IP (İnternet Protokol) tabanlı bilgisayar ağına devredecektir.

• Mevcut yer haberleşmesinde kullanılan X.25 teknolojisi ATM endüstrisinde ihtiyaçlara cevap vermekte zorlanmaktadır.

• PENS ortak paylaşımlı ve ağ tabanlı işlemlere imkan veren, bilgi ve veriye erişimi çok yüksek olan bir network sistemidir.

• Şu anda EAD sistemi  ile CFMU fonksiyonlarının bir kısmı PENS sistemi üzerinden çalışmaktadır.

• AFTN/CIDIN fonksiyonlarını  kesintisiz  devam ettirmek için mevcut Network`ün Pan Avrupa Network sistemine (PENS)  dahil edilmesi konusunda gerekli sözleşme imzalanmış olup, önümüzdeki yıllarda bu sistemin IP ( İnternet Protokol ) üzerinden bilgi/veri ve mesaj akışının sağlanması başlatılacaktır.

• Ayrıca; Esenboğa Havalimanına kurulmuş olan AFTN/CIDIN sisteminin yerini AFTN/CIDIN/AMHS sisteminin alması fonksiyonel olarak sağlanmış olup, AMHS bağlantısının mevcut ülkeler ile test çalışmalarına 2013 yılı içerisinde başlanması hedeflenmektedir.

GENİŞLETİLMİŞ BİGİ YÖNETİM SİSTEMİ (SWIM )

• Uçuşun her aşamasında pilot kullanılan tüm havacılık veri/bilgilerin Digital ortamda Küresel düzeyde bilgisayar sistemleri üzerinden görüntülü veya ürün bazda anında temini ve kullanımına imkan verecek bir proje olup havacılığa hitap eden tüm verileri kapsayacak şekilde planlanmaktadır. 

• Bu çalışma, 2013-2018 yılları arasında tamamlanması planlanmakta olup ICAO yol haritası kapsamında ön çalışma ve düzenlemeler Amerikan Federal Havacılık Otoritesi (FAA) ve EUROCONTROL ile ortaklaşa yapılmaktadır. SWIM sistemi sayesinde bilgiler anında uçaktaki sistemlerde veya diğer yerdeki kullanıcıların sistemlerinde sayısal ortamda görüntülü olarak gözükebilecektir.

• Buna uygun alt yapının oluşturulması konusunda çalışmalar yapılmakta ve tedbirler alınması gereği bulunmaktadır.
  
  ​