Nevşehir-Kapadokya Havalimanı’nda hava trafiğinin kontrolü; uluslararası havacılık kurallarına göre Türkiye Hava Sahası’ndaki uçuş emniyeti ve akışının temini amacıyla Havalimanımıza bağlı başlıca 11 ILS (Localizer, Glide Path: Middle Marker) olmak üzere VOR, DME, NDB ve Teknik Blok Alıcı istasyonlarında konumlanmış olan hava/yer ve yer/yer haberleşmesinde kullanılan telsizler ile seyrüsefer yardımcı sistemleriyle hizmet verilmektedir.
Bununla birlikte yine Hava Trafik Hizmeti’nde kullanılan VCS sesli haberleşme sistemi, AFTN otomatik mesaj alma/gönderme sistemi, meteorolojik koşullar ve meydan genel durumu ile ilgili bilgilerin yayınlanmasını sağlayan ATIS sistemi, dijital ses ve görüntü kayıt sistemleri de yer almaktadır.
VOR ( VHF Omnirange Radio )
Günümüz hava trafik ağı, 108-118 MHz frekans aralığında çalışan ve 300 km `ye kadar ulaşım menziline sahip olan VOR ve DVOR istasyonları tarafından işaretlenir. VHF frekans bandında çok yönlü radyo yayını olarak bilinen VOR, uluslararası standartta orta ve kısa mesafe navigasyon (Seyrüsefer) cihazı olarak tanımlanır. Pilota manyetik kuzeye göre açı bilgisi sağlanması amacıyla kullanılır.
DME ( DISTANCE MEASUREMENT EQUIPMENT )
Uçağın kalkış yaptığı andan gideceği istasyona kadar olan mesafe bilgisi, bu cihazlar tarafından sağlanır. Bu sistem daha önce öğrenmiş olduğumuz ( NDB ve VOR ) ‘a göre biraz daha farklıdır. NDB ve VOR sadece verici olmalarına karşılık, DME hem alıcı hem de verici özelliği vardır. Uçuş esnasında, uçakta bulunan bir interrogator vasıtasıyla gönderilen sinyaller DME alıcısına gelir . DME alıcısına gelen sinyaller işleme tabi tutularak tekrar geriye gönderilir. Uçak transponder ’ı DME cihazının karşılığı gibi çalıştığı için, yerden aldığı sinyali değerlendirir ve aradaki gidiş dönüş zamanından mesafe bilgisini çıkartır. Bu kadar karmaşık işlem sonucunda , pilot sadece önündeki displayde NM cinsinden mesafeyi okur .
NDB ( NON DIRECTIONAL BEACON )
Günümüzde hava seyrüseferlerinde pek kullanılmayan ancak, gelişmiş seyrüsefer sistemlerinin hizmete girmesinden önce hizmet veren bu sistemlerin, kullanılmasının bazı nedenleri:
• Ucuzluk
• Stol ve fazla kullanılmayan meydanlar
• Askeri amaçlı kullanım
• Gelişmiş navigation sistemi bulunmayan uçaklar
Yedek seyrüsefer yardımcı sistemi olarak sınırlanabilir.
NDB Yön belirlemeye yarayan cihazlardır. Çok hassas olmayan ve bu nedenle hava seyrüseferleri acısından özellikle yaklaşma ve iniş sırasında limitlerin oldukça üzerinde hesaba katılan bir sistemdir. Temel olarak, bir orta dalga verici olarak görev yapar ve 288khz – 525khz frekans bandında hizmet verirler.
ILS ( INSTRUMENTAL LANDING SYSTEM )
Instrumental Landing System ( Aletli iniş sistemi ) olarak bilinen ILS sistemini uçakların özellikle meterolojik şartların elverişsiz olduğu durumlarda inişini daha güvenli bir şekilde gerçekleştirmesini sağlayan seyrüsefer yardımcı sistemi olarak tanımlamak mümkündür . Bulut tavanının alçak , görüş faktörünün kötü olduğu durumlarda uçağın piste emniyetli bir şekilde iniş yapmasını sağlayan bir sistemdir . Bu amaçla tesis edilen sistem muhtelif bölümlerden oluşur ve iniş yapılan belirli noktalarına yerleştirilen bu bölümler uçak kokpitinde bulunan alıcı cihazlarda pilotların kullanacağı bilgileri oluştururlar . Bu bilgileri değerlendiren pilotlar bulundukları konumu havada kesin olarak tespit ederler . Kısaca bu şekilde tanımlana bilecek bu sistemin kurulması ile verimli ve güvenilir olarak kullanılabilmesi belirli kurallara bağlıdır . Bu kuralların sağlanmadığı meydanlara ILS tesis edilmesinin hiçbir fayda sağlamayacağı acıktır .
LOCALIZER : Elektronik merkez pist hattını göstermek için kullanılır .
GLIDEPATH : İniş noktasına doğru bir acıyla yaklaşması için dikey düzlem meydana getirir .
MARKER : Yaklaşma hattı boyunca dizilirler ve dikey yayın yaparlar .
Bu üç tesisi daha çok fayda sağlamak ve emniyet için, yüksek şiddet yaklaşma ışıkları ve DME ile birlikte kullanılırlar.
VHF/UHF HAVA/YER TELSİZ CİHAZLARI
VHF cihazları 118 -137 MHZ
UHF Cihazları 225 -400 MHZ Frekans bandında çalışır.
Hava/Yer Telsiz Cihazları, Hava Trafik Kontrolörlerinin Uçaklarla haberleşme yapmak amacı ile kullanılmakta olup, Havaalanları ile bunlara bağlı uzak istasyonlarda muhtelif sayılarda VHF/UHF Telsiz istasyonu mevcuttur. Uluslararası Havacılık Organizasyonlarınca (ICAO, FAA, Eurocontrol, vb.) ön görülen standartlarda ve tüm uçuş seviyelerinde Hava Trafik kontrol merkezlerimizden hava sahamızda seyreden her uçak ile telsiz haberleşmesi yapılabilmektedir. Telsiz cihazlarının modernizasyonu ve yenilenmesi belirlenen bir plan çerçevesinde her yıl yapılmaktadır.
SES HABERLEŞME SİSTEMİ (Voice Communication System) (VCS)
Telli ve Telsiz haberleşmesinin tek bir ünite üzerinden sağlandığı bir Switching sistemdir. Hava Trafik Kontrolörleri tarafından aşağıdaki amaç doğrultusunda kullanılır.
• Hava/Yer Telsiz Haberleşmesi (Direct pilotla konuşma)
• ACC ve ATC Üniteleri arasında haberleşme (Tahran, İstanbul, İzmir, Van vb.)
• Liman içi ATC birimleri arasında haberleşme (Kule, yaklaşma, FIC, AIS, MET, FIRE, Tech SPV. vb.)
• Eurocontrol CFMU ve FMU birimleri ile MFC-R2 protokolü ile yapılan haberleşme
ATIS (Automated Terminal Information Service) CİHAZI
Hava Liman/Meydanlarda Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından tesis ettirilen AWOS cihazlarından gelen meteorolojik bilgileri ve Hava Alanına ait bilgileri VHF bandındaki telsiz üzerinden pilotlara ve ilgili birimlere yayınlayan cihazdır.
AFTN/CIDIN/AHMS (Aeronautical Fixed Telecommunication Networks / Common ICAO Data Interchange Network) SİSTEMİ
Yurtiçi ve yurtdışı hava seyrüsefer hizmetlerinde uçuş trafik mesajlarının (İniş, kalkış, gecikme, iptal, değişiklik) Notamlasın vb. mesajların ICAO (International Civil Aviation Organization-Uluslararasi Sivil Havacılık Teşkilatı) standartlarına uygun olarak özel bir protokol çerçevesinde bilgisayar ortamında iletilmesini sağlayan network sistemidir.
