| C grubu çalışma ruhsatı |
working license group C |
Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) hükümlerine uygun olarak 5 inci maddede belirtilen hizmet türlerinden, temsil, gözetim ve yönetim, uçak özel güvenlik hizmet ve denetimi, ikram servis ile uçuş operasyon hizmetini yapmak üzere yetkilendirilmiş özel hukuk tüzel kişilerine her bir hizmet türü için verilecek çalışma belgeleri |
| cabin baggage |
el bagajı |
Bir hava aracının kabin bölümünde taşınan bagajlar. |
| cabin crew |
kabin ekibi |
Bir uçuş görevinin yapılmasında kokpit ekibinin dışında, esas görev yeri hava aracının kabini olan ve işletmeci tarafından yolcu emniyetini ve gereksinimlerini karşılamak üzere gerekli temel ve tazeleme eğitimlerini alarak sertifikalandırılmış personeldir. |
| cabin crew manuel |
kabin eğitim el kitabı |
Kabin Operasyonu ile ilgili ulusal ve uluslararası kurallar ile Şirket standartlarının bir araya getirildiği, OM-PART A`nın bir parçası olan operasyon el kitabıdır. |
| cabin crew training manual |
kabin eğitim el kitabı |
THY kabin memurlarının eğitimlerinin tanımlandığı ve detaylı olarak açıklandığı SHGM tarafından onaylanan el kitabıdır. |
| calculated landing time |
hesaplanmış iniş zamanı |
Bir uçağın hesaplanmış geçici yada gerçek iniş zamanı. |
| calendar |
takvim |
Bir günün zamansal pozisyonunun tanıtımını sağlayan soyut zamansal referans sistemi. |
| cancelled NOTAM |
iptal edilen NOTAM |
Bir notamın bir başka notamla geçerliliğinin ortadan kalkması. |
| capacitor discharge light |
kapasitör deşarj ışığı |
Tüpte bulunan bir gaz içerisinden yüksek voltajda elektrik deşarj ettirilerek ve çok kısa sürelerle üretilerek, yüksek şiddette yanıp sönmesi temin edilen bir lambadır. |
| capillary fringe |
kılcal saçak |
Su tablasının hemen üzerinde yer alan ve bütün boşlukları suyla dolu olan yani atmosferik basınçtan daha düşük bir basınç altında bulunan bölge. |
| career development |
kariyer gelişimi |
Kariyer planlarındaki çalışmaların sonuçlarıdır. Bu sonuçlar bir organizasyonun ya da bir bireyin ihtiyaçlarını temel alabilir. |
| cargo |
kargo |
Bir hava aracında, posta, ikram malzemesi ve bagajların dışında, taşınan her türlü eşya. |
| cargo |
ticari yük, ticari eşya |
Bir hava aracında postadan ya da kişi yanında taşınan bagajdan ayrı taşınan tüm mallar. |
| cargo agency |
kargo acentası |
Bir işletici ile iş yapan, kargo, kurye ve ekspres koliler konusunda ilgili makam tarafından kabul edilen veya istenen güvenlik kontrollerini sağlayan bir acenta, nakliyeci veya diğer bir kuruluş. |
| cargo aircraft |
yük uçağı |
Ticari eşya/mal taşıyan hava aracı. |
| cargo area |
kargo alanı |
Kargo işlemleri için tahsis olunan tüm yer, alan ve tesisler. Buna apron sahaları, kargo binaları ve depoları, araç park yerleri ve bunlarla bağlantıyı sağlayan yollar dahildir. |
| cargo building |
kargo binası |
Hava-kara nakliyesi arasında kargonun içerisinden geçmek suretiyle hareket ettiği ve kargo işlem tesislerinin yer aldığı veya hava ya da kara yolu ile taşınmak üzere bekletilmek amacıyla depolandığı bir bina. |
| cargo plane |
kargo uçağı |
Tamamen yük taşımak için düzenlenmiş uçak. |
| cari uçuş planı |
current flight plan (CFL) |
Şayet varsa müteakip müsaadelerle oluşturulmuş, değişiklikleri de içeren uçuş planı. |
| carrıer wave |
taşıyıcı dalga |
Radyo haberleşmesinde, bilgi sinyalini uzak mesafelere göndermek için üzerine bindirilen yüksek frekanslı dalga. |
| carrier phase tracking GNSS receiver |
taşıyıcı faz izleme GNSS alıcısı |
Zamanın bir bölümünde veya tümünde GNSS (Küresel Seyrüsefer Uydu Sistemi) veri işleme tekniklerinin normal kullanımı için gerekli bir alıcıdır. |
| cart |
bagaj arabası |
Uçak ve terminal arasında bagaj, kargo ve posta naklinde kullanılan motorlu araçlarla çekilen taşıma aracıdır. |
| case study |
örnek olay |
Gerçek ya da hayali bir olayın veya olaylar serisinin analizi, problem tanımlaması ve mümkün olan çözümlerin değerlendirildiği bir tekniktir. |
| CAT III standartları |
- |
Pist üzerindeki görüş şartlarının 350 metreden daha az olduğu durumlarda, sistem, cihaz, araç ve gereçlerin kullanılabilirliği ve konumlarını belirleyen şartlar. |
| catering production |
ikram üretim |
Havaalanı sınırları içerisinde veya dışında ikram üretim izni bulunan kuruluşlar tarafından sadece uçak yolcularına yönelik olarak hazırlanan yiyecek-içecek ürünlerinin hazırlanmasıdır. |
| catering products |
ikram ürünleri |
Yetkili bir kuruluş tarafından uçaklarda yolculara sunulmak üzere hazırlanan yiyecek ve içeceklerdir. |
| catering service |
ikram servis hizmeti |
Havaalanı sınırları içerisinde veya dışında sadece uçak yolcularına yönelik olarak üretilmiş olan ikram ürünlerinin, özel olarak dizayn edilmiş ikram yükleme araçları ile uçağa kadar taşınması ve yüklenmesi işlemidir. |
| catering supplies |
ikram malzemeleri (Hizmet Stokları) |
İkram tedarikleri tanımına girmeyen ve yolcu servisinde kullanılan tüm kalemlerdir. Örneğin; gazete, dergi, kulaklık, ses ve video kasetleri, yastıklar ve battaniyeler. |
| causes of delay |
gecikme nedenleri |
Gecikmeye sebep olan unsurların tümü (Meteorolojik koşullar, kapasite vb.) |
| ceiling |
bulut tavanı |
20000 feet`in (6000 m) altında ve gökyüzünün yarısından fazlasını kaplayan bulutların en alt tabakasının tabanının yeryüzü ve su yüzeyi üzerinden yüksekliği.
|
| cement |
çimento |
Ana hammaddeleri kalkerli kil olan ve mineral parçalarını (kum, çakıl, tuğla v.s.) yapıştırmada kullanılan bir malzemedir. |
| central executive unit |
merkezi yönetim birimi |
CFMU (Merkezi Akış Yönetim Birimi) sorumluluğu üye ülkelerin hava sahasındaki hava trafik akış yönetimi ölçümlerinin yapılması, koordinasyonu ve planlamasıdır. |
| Central Flow Management Unit |
Merkezi Akış Yönetim Birimi |
Katılımcı ülkelere hava trafik akış yönetimi sağlamak için ICAO Merkezi Hava Trafik Akış Yönetimi Organizasyonu gereğince kurulmuş bir yönetim birimidir. Bu birim Merkezi Yönetim Birimi ve Uçuş Planı Operasyonları Bölümünü içermektedir. |
| central processing unit load |
merkezi işlem birim yükü |
Nominal CPU yükü, maksimum giriş/çıkış nominal durumların işlenmesinde verilen işlemcinin CPU yükünün ortalama değeridir. |
| central radnet monitoring and control system |
merkezi radnet görüntüleme ve kontrol sistemi |
Radar ağı görüntülenmesi ve kontrol merkezi. |
| centralised airspace data function |
merkezi hava sahası bilgi fonksiyonu |
ECAC (Avrupa Sivil Havacılık Konferansı) Devletleri tarafından görevlendirilen ve ulusal hava sahası kullanım planlarında uygun rota bilgisi elde edebilmek için kurulan hava sahası yönetim fonksiyonudur. |
| certified aerodrome |
sertifikalı havaalanı |
İşletmecisine bir havaalanı sertifikası verilmiş olan bir havaalanı.
|
| change over point |
değiştirme noktası |
Bir hava yolunda seyir halindeki hava aracının arkasında kalan seyrüsefer yardımcı cihazının kapsama alanından çıkıp üzerine doğru uçtuğu seyrüsefer yardımcı cihazının kapsama alanına girdiğini gösteren, haritalarda işlenmiş noktalardır.
|
| channel |
kanal |
Radyo frekans spektrumunda veri iletişimine olanak sağlayan frekans bandı. |
| channel rate |
kanal hızı |
Radyo frekans kanalı üzerinden iletilebilen maksimum data miktarıdır. |
| charter flight |
tarifesiz sefer |
Belirli bir düzene bağlı kalmadan tarifeli seferler dışında yapılan seferlerdir. |
| check point |
kontrol noktası |
Tahditli alanlara girişten önce oluşturulan, şahısların, eşyaların, araçların kontrol edildiği yer. |
| check-in |
check-in |
Havaalanı terminallerinde, hava yolu veya yer hizmet kuruluşu görevlilerinin, yolcuların bilet, bagaj işlemi ve kontrollerini yapmaları. |
| check-in |
check-in |
Havaalanı terminallerinde, hava yolu veya yer hizmet kuruluşu görevlilerinin, yolcuların bilet, bagaj işlemi ve kontrollerini yapmaları. |
| check-in counter |
check-in kontuarı |
Terminallerde yolcuların check-in işlemlerinin yapıldığı, donanımlı masalardır. |
| check-in hall |
check-in salonu |
Terminallerde check-in kontuarlarının toplu halde bulunduğu bölümlerdir. |
| check-in kontuarı |
check-in counter |
Terminallerde yolcuların check-in işlemlerinin yapıldığı, donanımlı masalardır. |
| check-in salonu |
check-in hall |
Terminallerde check-in kontuarlarının toplu halde bulunduğu bölümlerdir. |
| checklist |
kontrol listesi |
Bir NOTAM düzenli olarak NOTAM serilerinde yayınlanır. Bu seriler, ilan edildiği yılda geçerli NOTAM gruplarının tamamını içermektedir. |
| chute |
bagaj ayırma alanı (şutaltı) |
Bagajların ilgili uçaklara yüklenmek üzere tasnif edildiği alan. |
| chute |
bagaj ayırma alanı (şutaltı) |
Bagajların ilgili uçaklara yüklenmek üzere tasnif edildiği alan. |
| circle to runway |
meydan turu |
Hava trafik kontrolörünce belirtilen havaalanı trafik paterni dahilinde inilecek piste yapılan yaklaşma manevrası. |
| circuit mode |
devir modu |
Tahsis edilen iletim yolunun kullanılmasına olanak veren haberleşme ağının konfigürasyonu. |
| circuit mode channel |
devir modu kanalı |
Havacılık Mobil Uydu Hizmetinde C kanalı ikili ses ya da bilgi haberleşmesi sağlamak için kullanılır. Çünkü verilen herhangi bir kanal, sadece bir yönde trafik geçirebilir. C kanalları biri üst hat diğeri alt hat olmak üzere çift olarak tahsis edilir. |
| civil air navigation services organization (CANSO) |
sivil hava seyrüsefer hizmetleri organizasyonu |
Birçok hükümet hava seyrüsefer hizmetlerinin sağlanması sorumluluğunu sivil hizmet birimlerinden bağımsız organizasyonlara aktarmaktadır. Bu organizasyonların büyük çoğunluğu direkt devlet kontrolünde olmakla birlikte, bazıları da tamamen özelleştirilmiştir. CANSO bu organizasyonların birleşerek oluşturduğu bir meslek birliğidir. |
| civil aviation authority |
sivil havacılık otoritesi |
Herhangi bir uluslararası hava sahası içinde ICAO tarafından sorumlu tahsis edilen ve iç hat sınırları içerisinde havacılık kullanıcılarına hizmet sağlamakla yükümlü organizasyon. |
| civil aviation security |
sivil havacılık güvenliği |
Sivil havacılığı yasadışı müdahale eylemine karşı koruma amaçlı tedbirler ve insan ve doğal kaynakların birleşimi. |
| civil/military coordination |
sivil/asker koordinasyonu |
Hava seyrüsefer emniyeti, etkinliği ve hava sahasının uyumlu kullanımını sağlamak için gerekli, sivil ve askeri birimler arasındaki iletişim. |
| clay |
kil |
Kalker, silis, mika ve demiroksit içeren, 0,002 mm`den daha küçük taneli, sarı ve kırmızı renk tonlarında görülen, su çekme özelliği bulunan (m) Al2O3.(n)SiO2.(p)H2O genel kimyasal bileşim formülü ile ifade edilen, plastisite, kohezyon, renk ve büzüşme özellikleri ile tanımlanan malzeme. |
| clearance function |
klerans/müsaade fonksiyonu |
Bir hava trafik kontrol birimi tarafından onaylanan ve uçuş personeli tarafından kabul edilen kleransın belirlenmesi ve iletilmesidir. |
| Clearance Limit |
müsaade sınırı |
Bir ATC müsaadesinin geçerli olduğu son noktaya denir |
| clearance void time |
izin zamanı bitimi |
Bir uçağa verilen ATC iznine uymak üzere herhangi bir manevrada bulunmaması durumunda iznin geçerliliğinin bittiğini belirten zaman. |
| cleared approach |
yaklaşma müsaadesi |
Bir pilotun aletli bir yaklaşma uygulaması için ATC tarafından müsaadelendirilmesi. Gerekli olduğunda yaklaşma müsaadesi içinde, bir müsaade ve diğer ilgili bilgilerin olduğu aletli yaklaşma çeşidi sağlanır. |
| cleared flight level |
müsaade edilen uçuş seviyesi |
Bir uçuşun muhafaza ettiği ya da ulaşmaya çalıştığı uçuş seviyesi. |
| cleared flight level deviation |
müsaade edilen seviyeden sapma |
Bir uçuşun müsaade edildiği seviye ile muhafaza edilen seviye arasındaki fark. Müsaade edilen seviyeden sapma, uçuşun verilen seviyeye uyumluluğunun bozulması durumlarının belirlenmesi amacıyla kullanılır. |
| cleared level deviation threshold |
serbest kılınan sapma eşiği |
Serbest kılınan bir seviyeye uyumsuzluğun oluşmaya başladığını tanımlayan izleme kriteri parametresidir. |
| clearway |
aşma sahası |
Üzerinde bir uçağın belirli bir yüksekliğe kadar ilk tırmanışının bir bölümünü gerçekleştirebileceği uygun bir alan olarak seçilmiş veya hazırlanmış; ilgili otoritenin kontrolü altında bulunan, yerde veya su üzerinde belirlenmiş dikdörtgen bir saha. |
| client NOF |
alıcı uluslararası NOTAM ofisi |
Bir NOTAM işleme birimi tarafından sağlanan hizmetlere abone olan herhangi bir uluslararası NOTAM Ofisi.
|
| closed runway |
kapalı pist |
Havaalanı otoritesince her türlü uçak operasyonlarına izin verilmediği/mümkün olmadığı pist. |
| clutter density |
kargaşa yoğunluğu |
Radar kapsamı içinde, 1 milde oluşan istenmeyen birincil radar ekolarının toplam sayısıdır |
| coal tar |
katran |
Meşe odunun kuru olarak damıtılması. |
| coarse aggregate |
iri agrega |
En büyük agrega tane çapının 4 mm’den büyük veya eşit olduğu; en küçük agrega tane çapının ise 2 mm’den büyük veya eşit olduğu agregaya verilen ad. |
| cockpit |
kokpit |
Bir hava aracında pilot ya da pilotların oturduğu kısım. |
| cockpit crew |
kokpit ekibi |
Hava aracının sevk ve idaresi ile kullanımından sorumlu ve ilgii otorite tarafından lisanslandırılmış gerekli olan asgari sayıdaki pilot/pilotlar ile eğer varsa uçuş mühendisleridir. |
| cocnrete mix ratio |
beton karışım oranı |
1 m³ yerine yerleştirilmiş beton içerisine girecek olan malzemelerin kg cinsinden miktarları.
|
| cocnrete mix ratio |
çökme konisi |
Betonun işlenebilme özelliği kıvamı ile tayin edilmektedir. Bu kıvam çökme konisi kullanılarak yapılan deneyle ölçülür.
|
| code |
kod |
SSR sorgulayıcısına cevap veren cevaplayıcı tarafından yayılan sinyallerde bulunan verilerin kombinasyonudur. |
| code division multiple access |
kod bölmeli çoklu erişim |
Geniş spektrum modülasyonu ve girişimi engelleyici kodları kullanan dijital haberleşmeler için yapılan çoklu girişim planıdır. Bu plan kullanıcılara her zaman cevaplayıcının bant genişliğinin tamamını kullanabilme imkanı tanır. |
| coefficient of transmissivity |
geçirimlilik katsayısı |
Birim hidrolik eğim altında bir akiferin birim genişliğinden suyun transfer edilme hızı. Akiferin doygun kısmının kalınlığı ile hidrolik geçirgenliğinin çarpımıyla ifade edilir. |
| co-generation unit |
kojenerasyon tesisi |
Enerjinin elektrik ve ısı formlarında aynı sistemden beraberce üretilmesi. |
| cohesion |
kohezyon |
Aynı cins moleküller arasında bulunan çekim kuvveti. Bir maddenin moleküllerini bir arada tutan kuvvettir. |
| colloid |
kolloid |
Çapı 0,002 – 1x10-6 mm arasında değişen kil veya organik madde bileşimi. |
| co-mail |
co-mail |
Havayolu taşıyıcısı şirketinin kendi istasyonlar ağı içinde naklettiği postalar için kullanılan kısaltma. |
| co-mail |
co-mail |
Havayolu taşıyıcısı şirketinin kendi istasyonlar ağı içinde naklettiği postalar için kullanılan kısaltma. |
| co-mat |
co-mat |
Havayolu taşıyıcısı şirketinin kendi istasyonlar ağı içinde naklettiği malzemeler için kullanılan kısaltma. |
| co-mat |
co-mat |
Havayolu taşıyıcısı şirketinin kendi istasyonlar ağı içinde naklettiği malzemeler için kullanılan kısaltma. |
| combined |
birleşik |
Genelde radar görüntü ve izleri için kullanılır. Birincil ve ikincil gözetim radar verilerinden yararlanılan bir radar mesajıdır. |
| combined plot |
birleşik plot |
Birincil ve ikincil gözetim radar bilgilerinin bir radar görüntüsü üzerinde birleştirilmesidir |
| combined VOR and TACAN |
birleşik VOR ve TACAN |
VOR, TACAN ve DME seyrüsefer yardımcı cihazlarının birlikte bulunduğu bir seyrüsefer yardımcı sitesidir. |
| com-centre |
haberleşme merkezi |
Kendisine bağlı haberleşme istasyonlarının mesaj trafiğini yönlendirmekle sorumlu haberleşme merkezidir. |
| Commercial Flight |
Ticari Uçuş |
Ücreti karşılığı yolcu, yük ve posta taşımak üzere yapılan uçuşlardır. |
| common core content of ATCo training |
hava trafik kontrolörü eğitiminin temel içeriği |
Avrupa Sivil Havacılık Konferans sahası için yaratılan bu projeler; eğitim örnekleri, testler ve performans konularını içermektedir. |
| common display system |
ortak display sistem |
Tüm radar bilgi işlem ağının status bilgilerini görüntüleyen display. |
| common ICAO data interchange network (CIDIN) |
ICAO ülkeleri arasındaki ortak veri şebekesi |
Hava ulaşımında esas unsuru oluşturan havacılık uçuş emniyet mesajlarının yol rehberi’ne (Routing Table) göre yurt içindeki havaalanlarına ve yurt dışındaki AFTN merkezlerine daha hızlı ve kayıpsız olarak gönderilebilmesi için ICAO Üyesi Ülkeler arasında kurulmuş olan 9600 Bps hızında X.25 paket anahtarlamalı iletişim protokolünü kullanan haberleşme şebekesidir. |
| common point |
ortak nokta |
Bir ya da daha fazla uçağın, ilgili ATC otoritesince, rapor etmesi istenen nokta. |
| communication management unit |
haberleşme yönetim birimi |
Bilgi sağlama hizmetine yönelik haberleşme yönetim birimi; hava-yer ya da diğer yer çalışma ağları arasında bilgi transferine olanak sağlamaktadır. |
| compactness |
kompasite |
Birim hacimdeki agregada tanelerin işgal ettiği toplam hacimdir.
|
| compass locater |
mevki belirtici radyo cihazı |
Aletli iniş sistemi (ILS) için ya da son yaklaşma aşamasında seyrüsefer yardımcı cihazı olarak kullanılan mevki belirleyici.
|
| compass rose |
pusula gülü |
Gerçek yada manyetik kuzey yönünü belirleyen meydan üzerinde işaretlenmiş ya da haritalarda gösterilen daire. |
| competence |
yeterlilik |
Personel veya personel grupları arasında ortaya çıkan bilgi, yetenek ve yapabilirlik durumudur. |
| component |
komponent |
Herhangi bir motor, pervane, parça veya cihazdır. |
| composite separation |
bileşik / karma ayırma |
Uçakları, bileşik yol sistemi ile uygulanan ayırma minimalarını (yatay/dikey) azaltarak ayırma yöntemi.
|
| compressed stabilized filling ground |
sıkıştırılmış stabilize dolgu zemin |
Zemin emniyet gerilmesi 0,7- 1,0 kg/cm² olan zeminler. |
| compulsory reporting points |
zorunlu rapor noktaları |
Uçakların üzerinden geçerken rapor etmesi zorunlu olan bir seyrüsefer yardımcısı ya da fix olarak belirlenmiş noktalar. |
| computer based training |
bilgisayar esaslı eğitim |
Bilgisayar çalışma ortamında interaktif yöntemlerle (interaktif cevaplama, konu anlatımı gibi) öğrenciye özgür bireysel çalışma ritmini kullandırarak bilgi ve yetenek kazandırılması.
|
| concrete |
beton |
Kum, çakıl ya da kırmataş, çimento, su ve gerektiğinde katkı maddeleri kullanılarak elde edilen yapı malzemesi.
|
| concrete compressive strenght |
beton basınç dayanımı |
Betonun basınç mukavemeti standart kür koşullarında saklanmış (20 °C ±2°C kirece doygun su içerisinde), 28 günlük silindir (15 cm çap, 30 cm yükseklik) veya küp (15 cm kenarlı) numuneler üzerinde ölçülür.
|
| concrete design |
beton dizaynı |
Döküm yapılacak beton ile ilgili tüm tasarımlar |
| concrete mixing water |
beton karma suyu |
Kuru haldeki çimento ve agregayı plastik, işlenebilir bir kütle haline getirmeye yarayan sıvıdır. Çimento ile kimyasal reaksiyon yaparak plastik kütlenin sertleşmesini sağlar. |
| conditional route |
şartlı rota |
Bir hava trafik hizmet yolu veya bir parçasının özel koşullar altında kullanılması veya planlanmasıdır. Şartlı rotalar, aktivitenin beklenen seviyeleri, ilgili uçuş planları gibi değişik nedenlere bağlı olarak çeşitli kategorilere ayrılabilirler.
|
| cone of silence |
sessizlik konisi |
Yüksek açılarda anten performansının limitlerine bağlı olarak radar kapsamında oluşan boşluğa denilmektedir. |
| conference communication |
konferans haberleşmesi |
Üç ya da daha fazla yerleşim arasında dolaysız / direkt olarak anında konuşma imkanı sağlayan haberleşme sistemi / kolaylığı. |
| conference communications |
çoklu haberleşme |
Üç veya daha fazla merkezin aynı anda ve direkt olarak konuşma yapabildikleri haberleşme kolaylığı.
|
| conflict alert |
çakışma ikazı |
Otomatik radar fonksiyonu olarak radar hedefleri arasında mevcut minimaların altına inilebileceği yönünde verilen ikaz. |
| conflict data |
uyuşmazlık verileri |
Şu bilgileri içerir: Uyuşmazlık tanımlaması, tipi ve şiddeti. |
| conflict data |
veri çelişkisi |
Çelişkili veri (veri çelişkisi): Çelişkili tanımlama (tanımlama çelişkisi); çelişkili tip (tip Çelişkisi); havaaracı çelişkisi (çelişkili havaaracı) veya özel kullanım hava sahası ihlali, veya kullanılabilir en düşük uçuş seviyesinin altına alçalış (alçalma), veya nominal yolların kesişimini (kesişmesi); karmaşa derecesi (düzeyi); havaaracı veri çelişkisi veya özel kullanım hava sahası veri ihlali, veya kullanılabilir en düşük uçuş seviyesi verisi altına alçalış; veya nominal yollar kesişim verisi.(Orta vadeli çakışma verisi-MTCD). |
| conglomerate |
konglomera |
Yuvarlak kum ve çakılların basınçla birleşmesi ve zamanla sertleşmesi sonucu oluşan kütleler. |
| consignor |
gönderici |
Ürettiği veya sahip olduğu malları hava yolu ile taşıtmak isteyen ve bu amaca uygun şekilde paketleyen kişi veya kuruluşu. |
| container |
konteynır |
İçine yük koyularak uçağa yerleştirilen, biçimi uçağın iç yüzey detaylarına uyumlu metal birimleri. |
| container dolly |
konteynır dolly |
Bagaj, kargo ve posta taşınması için kullanılan standart ölçülerdeki metal kutular. |
| contingency plan |
beklenmedik olay planı |
Havaalanında, operasyon veya özel harekâtı gerektiren acil durumlarda, güvenlik güçlerinin ve görev verilen ilgili diğer birimlerin kullanılmasını düzenleyen ve çeşitli davranışları ihtiva eden plan.
|
| control (for aircraft) |
kontrol (hava aracı için) |
Hava aracı/hava aracı komponentinin onaylanmış standartlar ile uygunluğunun denetlenmesidir. |
| control area |
kontrol sahası |
Belirli bir alt sınırdan başlayıp yukarıya yükselen kontrollü sahaya denir. |
| controlled aerodrome |
kontrollü havaalanı |
Havaalanı trafiğine hava trafik kontrol hizmeti sağlanan havaalanıdır. |
| controlled airspace |
kontrollü hava sahası |
İçerisinde hava sahası sınıflandırmasına uygun olarak hava trafik kontrol hizmetinin verildiği sınırları belirlenmiş sahalara denir. Not:ATS hava sahası sınıfları A,B,C,D ve E‘ den oluşur. |
| controlled flight |
kontrollü uçuş |
Hava trafik kontrol müsaadesine tabii herhangi bir uçuş. |
| controlled flight into terrain |
arazi engeline doğru kontrollü uçuş |
Normal fonksiyonlu bir uçağın yere, suya yada bir engele doğru yaptığı istem dışı uçuş.
|
| controller-pilot data link communication (CPDLC) |
kontrolör pilot veri hattı haberleşmesi |
ATS operasyonlarında ATC merkezi ile hava aracı arası iletişimin veri değişimi yöntemi ile yapılmasını sağlayan bir sistemdir. |
| convergence and ımplementation programme (CIP) |
yakınsama ve uygulama programı |
Ulusal ve çok uluslu bütünleşme planlarının ilerleyişini izleme ve koordine etmek için kullanılan Avrupa Hava Trafik Kontrolü Uyumluluğu ve Bütünleşme Programı organizasyonudur. |
| convergence and implementation programme (CIP) |
yakınsama ve uygulama programı |
Ulusal ve çok uluslu bütünleşme planlarının ilerleyişini izleme ve koordine etmek için kullanılan Avrupa Hava Trafik Kontrolü Uyumluluğu ve Bütünleşme Programı organizasyonudur.
|
| conveyor |
konveyor |
Bagaj, kargo ve postanın yüklenip/ boşaltılması için kullanılan hareketli bant sistemi. |
| conveyor vehicle |
konveyör aracı |
Bagaj, Kargo ve Postanın yükleme, boşaltma için kullanılan hareketli bant sistemine haiz araç. |
| coordinate |
koordinat |
Bir pozisyon ya da yeri belirlemesi amacıyla enlem/boylam olarak (derece/dakika/saniye) ifade edilen referans değerler. |
| coordination Fix |
koordine fiksi |
Üniteler arasında devir noktası, kontrolün transferi, terminal giriş/çıkış noktaları olarak kullanılan bir seyrüsefer yardımcısı ya da fix olarak belirlenen pozisyon. |
| core requirements for ATM working positions |
ATM çalışma pozisyonları için temel gereksinimler |
Çalışma pozisyonu gelişimi için metotlar ve araçlardır. Temel proje, Avrupa Sivil Havacılık Konferansı Devletlerindeki hava trafik yönetimini geliştirmeyi amaçlamaktadır. |
| corrective |
Düzeltici |
Düzeltici.
|
| correlation |
korelasyon |
Uçuş yolu ve profili konusunda SSR kod tanımlaması, coğrafik ve zaman kontrollerini temel alan uçuş planı verileri ve pozisyon vektörü arasında ilişki oluşturan fonksiyondur. |
| corrosion |
korozyon |
Elektrokimyasal etki sonucu malzemede oluşan kütle kaybıdır. |
| coupling |
kapling |
İkmal hortumu ile uçak yakıt noktası bağlantı aparatı. |
| courrier service |
kurye hizmeti |
Bir yada birden fazla gönderici tarafından verilen gönderilerin, tarifeli bir hava yolu ile, kurye yolcu tarafından normal uçakaltı bagajı olarak taşınması işlemi. |
| course |
course |
Yoldaki uçaklar için tasarlanmış uçuş yolu, ILS hattında ise pisti karşılayıcı yol anlamında kullanılan terim. |
| course |
course |
Yoldaki uçaklar için tasarlanmış uçuş yolu, ILS hattında ise pisti karşılayıcı yol anlamında kullanılan terim. |
| coverage |
kapsama alanı |
Radarın, gerekli ihtiyaçları karşılayabildiği üç boyutlu hava sahası hacmidir |
| crack |
çatlak |
Doğal sebepler, trafik etkisi, ya da alttaki bir tabakadan yansıma sebebiyle kaplama içinde meydana gelen ayrılma. |
| crew |
mürettebat |
İşletici tarafından uçuş süresinde bir hava aracında görevlendirilen şahıslardır. |
| crew member |
kabin görevlisi |
Uçuş esnasında, uçakla ilgili bir operasyon konusunda operatör tarafından görevlendirilmiş bir kişidir. |
| crew resource management |
ekip kaynak yönetimi |
CRM, iletişim, durumsal farkındalık, problem çözme, karar verme, takım çalışmasıyla ve bu alanların her birinin yol açtığı alt disiplinlerle beraber olan geniş bir bilgi, beceri, davranış ihtiva eder. CRM’i oluşturan bu elementler yeni olmamakla beraber havacılıkta, genellikle hava ulaşımının başlamasıyla, “havacılık, kaptanlık, ekip işbirliği vb.” gibi başlıklarla bilinmektedir. Bunun yanı sıra, geçmişte, bu terim formel olarak tanımlanıp, açıkça belirtilmemiştir. CRM bu eksikliği gidermek için bir girişim olarak ortaya çıkmıştır. Ayrıca, CRM uçuş operasyon ve emniyetinin etkinliğini artırmak için insan, ekipman, prosedür gibi tüm kaynakların optimum kullanımını sağlamak için bir yönetim sistemi tanımlamaktadır. |
| critical facility |
hassas tesis |
Hasar gördüğünde havaalanı fonksiyonlarının ciddi şekilde aksamasına yol açacak olan ve havaalanı içinde veya havaalanına direkt bağlantılı bulunan tesis ve yerler. |
| critical incident |
kritik hadise |
Bir kişinin olağan olmayan güçlü bir reaksiyon gösterdiği herhangi bir olay. |
| cross border area |
sınır geçiş sahası |
Özel operasyonel ihtiyaçlar için uluslararası sınırlarda oluşturulan geçici ayırma sahasıdır |
| cross track distance |
geçiş izi mesafesi |
İstenilen rotanın havayolunun sağına ve soluna olan dikey mesafesi. |
| crosswind |
yan rüzgar |
Bir uçağın takip ettiği rotaya ya da kullanılan piste paralel olmayan 90 derecelik dik rotada esen rüzgar yönü. |
| crosswind component |
yan rüzgar bileşeni |
Piste 90 derece dik açıyla esen rüzgar bileşeni. |
| cruise |
seyir, yolculuk |
Uygun olan seviye ve hızda yol almak. |
| cruise climb |
seyir tırmanışı |
Bir uçağın belirli bir (rate) derece ile yapmış olduğu tırmanma manevrası (tekniği). |
| cruising altitude |
seyir irtifası |
Yol seviyesi boyunca muhafaza edilen irtifa. |
| cruising level |
seyir seviyesi |
Bir hava aracının uçuşunun önemli bir bölümünde muhafaza ettiği seviyeye denir. |
| crushed stone |
kırmataş |
Kırılmış tanelerden meydana gelen iri agregadır |
| crushed stone sand |
kırmakum |
Kırılmış tanelerden meydana gelen ince agregadır. Çakılın veya bloktaşın kırılması ile elde edilir. |
| curing agent |
kür malzemesi |
Çimentonun yeterli hidratasyonunu sağlamak, betonda tam ve uygun sertleşme elde edebilmek için kullanılan malzemedir. |
| curing of concrete |
beton kürü |
Beton yerleştirildikten sonra veya beton ürünlerinin imalatından sonra oluşabilecek su kaybını engellemek ve hidratasyon reaksiyonlarının uygun şekilde ve zamanında gerçekleşmesini sağlamak için yapılan işlerdir. |
| current flight data |
güncel uçuş verisi |
Son yapılan uçuş planı değişiklikleri ve kontrolör müdahaleleriyle güncelleştirilen uçuş bilgisi. |
| current flight plan (CFL) |
cari uçuş planı |
Şayet varsa müteakip müsaadelerle oluşturulmuş, değişiklikleri de içeren uçuş planı. |
| current flight position |
güncel uçuş pozisyonu |
En son algılayıcı verilerini temel alan x, y, z koordinatlarında uçuşun son pozisyonunu temsil eder. |
| cyclic redundancy check (CRC) |
döngüsel artıklık kontrolü (CRC) |
Veri kaybı veya değişikliğine karşı bir güvence seviyesi sağlayan verinin dijital olarak ifade edilmesine uygulanan matematiksel bir algoritma.
|
| cyclic redundancy check(CRC) |
döngüsel artıklık kontrolü (CRC) |
Veri kaybı veya değişikliğine karşı bir güvence seviyesi sağlayan verinin dijital olarak ifade edilmesine uygulanan matematiksel bir algoritma. |
