Oturum Aç

Republic of Türkiye Ministry of Transport and Infrastructure

General Directorate Of State Airports Authority

88 Logo
red Logo
444 34 64

TR

Dictionary of Aviation Terms

Font Size
A

Türkçe Terim İngilizce Terim AÇIKLAMA
working license group A A grubu çalışma ruhsatı Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (SHY-22) hükümlerine uygun olarak havaalanlarında, 5 inci maddede belirtilen hizmet türlerinin tamamı veya en az yolcu trafik, yük kontrolü ve haberleşme, ramp, kargo ve posta, uçak temizlik, birim yükleme gereçlerinin kontrolü için en az üç uluslararası trafiğe açık havaalanında teşkilatlanarak hava taşıyıcılarına yer hizmeti yapmak üzere yetkilendirilmiş özel hukuk tüzel kişilerine her bir hizmet türü için verilecek çalışma belgeleri.
kontrolör adaylarına verilen başlangıç eğitimi AB initio training for ATCOs Konu ile ilgili deneyimi olmayan adaylara, teorik yeterlilik kazandırabilmek için verilen temel eğitim.
kerteriz abeam Bir uçağın; bir fix, nokta veya yerin yaklaşık 90° sağında veya solunda olmasını ifade eder. Bu terim, kesin bir noktadan çok genel bir konumu gösterir.
yetenek testleri ability tests Bilgisayar aracılığı ile veya yazılı olarak farklı konulardaki yeteneklerin sınanması. (Örnek, hafıza, dikkat, sezgi, üç boyutlu düşünebilme kabiliyetleri).
iptal etmek abort Önceden planlanmış bir uçak hareketinin iptal edilmesi veya yarıda kesilmesidir
aşınma abrasion Beton yüzeyinde sürtünmeye bağlı olarak gelişen yıpranma.
kesin doğruluk absolute accuracy Dünya koordinat sistemine göre tanımlanmış bir noktanın, küreselleşmeden kaynaklanan sapma oranı.
kesin koordinatlar absolute coordinates Bir noktanın dünya koordinat sistemine göre yerinin tam olarak belirlenmesi.
emme absorbed water Yüzeyde emilen su.
absorption absorpsiyon Bir katı veya sıvının çözünme ya da bileşik oluşturarak kütlesindeki moleküllerin kimyasal veya fiziksel tecridi.
absorpsiyon absorption Bir katı veya sıvının çözünme ya da bileşik oluşturarak kütlesindeki moleküllerin kimyasal veya fiziksel tecridi.
mevcut hızlanma-durma mesafesi accelerate-stop distance available Mevcut kalkış koşu mesafesi artı, varsa, durma uzantısının uzunluğu.
hızlanma ölçer accelerometer Uzunlamasına-yanlamasınadikey (üç boyutlu) olarak hız ölçülmesinde kullanılan cihaz.
kabul edilebilirlik acceptability Kullanıcının bir sistemin varlığını ve kullanımını kabul etmesi ile gerçekleşir. Pratikte kullanıcı ihtiyaçları karşılanmıyorsa sistem atıl duruma düşebilir.
kabul edilebilir risk acceptable risk Şirketlerin, gerçekleştirdiği faaliyetler ile ilgili olarak, yasal zorunluluklara, ulusal ve uluslararası sivil havacılık kurallarına, uyguladığı yönetim sistemlerine ve ilan ettiği politikalara göre kabul edebileceği risk düzeyidir.
kabul testleri acceptance tests Sistem kurucu (mükellef) ile idari kurum arasındaki şartnameye göre radar sistem performansının etkin kullanımının analizi ve projeye uygunluğunun belirlenmesi süreci.
kabul eden ünite accepting unit Uçağın kontrolünü üstlenecek bir sonraki kontrol ünitesi.
kaza accident Uçuş amaçlı olarak herhangi bir personelin uçağa binmesi ile söz konusu personelin tamamının uçağı terk etmesi arasında geçen sürede, uçak operasyonlarıyla ilgili olarak tanımlanan: a. Bir kimsenin ölümcül veya ciddi yaralanma durumları; - Uçak içerisinde, veya - Uçaktan kopmuş parçalar da dahil uçağın herhangi bir parçasının doğrudan teması, veya - Doğrudan uçak motorunun şiddetli hava akımına maruz kalma (jet blast) doğal nedenlerle yaralanmalar hariç, acı veren/ hoş olmayan bir durumun kendiliğinden ya da diğer kişiler nedeniyle oluşması, dış alanlarda saklanan kaçak/biletsiz yolcuların yaralanması ya da normal olarak yolcuların ve ekibin yaralanması; veya b. Uçaktan kaynaklı hasar veya yapısal yetmezlik durumları: -Uçağın yapısal dayanıklılığının, performansının veya karakteristiklerinin olumsuz etkisi, - Normal olarak tamir veya etkilenen parçanın değiştirilmesini gerektiren haller, motor arızası veya hasarı hariç, hasar motorla sınırlandırıldığında motoru çevreleyen metal aksam ve aksesuarlar veya; pervanelerle, kanat uçlarıyla, antenlerle, frenlerle, lastiklerle, uçağın aerodinamik yapısı ile uçak kaportası üzerindeki küçük oyuklar/ çöküntüler veya deliklerle sınırlandırılmış hasarlar; veya c. Uçağın kayıp ya da uçağa ulaşılamaması durumu.
kaza bilgi raporu accident data report Uçak kazası soruşturma raporunu ifade eder.
kaza önleme ve uçuş emniyet programı accident prevention and flight safety programme Uçuş emniyeti odaklı hava operasyonlarının emniyeti ile ilgili konuları içerisinde bulunduran programdır.
doğruluk accuracy Öngörülen veya ölçülen değer ile gerçek değer arasındaki uygunluk derecesi.
emergency acil durum Hava alanlarında, normal hizmet akışı dışında, personel, araç, gereç ve malzeme kullanımı, takviyesi, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu gerektiren, güvenlik, kaza-kırım veya kurtarma ile ilgili her türlü durum.
emergency plan acil durum planı Hava alanlarında her türlü acil durumda, bu duruma uygun olarak, araç, gereç ve personel kullanımını ve takviyesini, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliğinin koordinesini düzenleyen ve ICAO Ek-14 ve SHY-14A’ya göre hazırlanan plan.
emergency phases acil durum safhaları Şüphe hali, alarm hali ve tehlike hali anlamında kullanılan genel terim.
urgency/immediacy aciliyet Hava aracı veya diğer araçlar ile içlerindeki ya da civarındaki insanların güvenliği ile ilgili durumu belirtmek için kullanılır. Anında müdahale gerektirmez.
onaylama acknowledgement "Mesajımı aldığınla ve mesajı anladığınla ilgili beni bilgilendir."(Kontrolörün durumdan haberdar olması veya uyarılması için özel durumlarda gönderilen, uyarı veya hatırlatma mesajı.)
akrobatik uçuş acrobatic flight Bir hava aracının genel durumunda istenilerek yapılan manevralarla meydana getirilen ani değişiklik, normal dışı bir olay veya hızındaki anormal değişikliklerle yapılan uçuştur.
aktif NOTAM active NOTAM Gün ve saate göre aktif hale gelen NOTAM.
aktif yol-noktası active way point Seyrüsefer kolaylığı sağlamak amacıyla belirlenmiş yol – noktası.
gerçek iniş zamanı actual time of arrival (ATA) Bir uçağın kesin olarak iniş yaptığı, gerçek iniş zamanı.
Air Condition Unit ACU Havalandırma Aracı.
katkı additive Betonun özelliklerini geliştirmek üzere üretim sırasında veya dökümden önce transmiksere az miktarda ilave edilen maddelere verilen ad.
komşu ATC ünitesi adjacent ATC unit Birbirinden trafik devralan/ devreden komşu hava trafik kontrol ünitesi.
havacılık işletmesi/işletmeci güvenlik planı administrator security plan Hava Meydanı Güvenlik Programı’nda, havacılık işletmelerine güvenlikle ilgili verilen sorumluluğun yerine getirilebilmesi için bu kuruluşların görev şeklini belirlemek amacıyla hazırlanan plan.
kimyasal katkı maddesi admixture Kimyasal kökenli olan katkı maddesi.
ADS-C anlaşması ADS-C agreement ADS-C veri raporlama koşullarının (örneğin; hava trafik hizmetlerinin sağlanmasında ADS-C’nin kullanılmasına dair daha önce mutabık kalındığı üzere; hava trafik hizmetleri ünitesi tarafından ihtiyaç duyulan veri ve ADS-C raporlarının sıklığı) tesis edildiği bir raporlama planıdır.
ADS-C agreement ADS-C anlaşması ADS-C veri raporlama koşullarının (örneğin; hava trafik hizmetlerinin sağlanmasında ADS-C’nin kullanılmasına dair daha önce mutabık kalındığı üzere; hava trafik hizmetleri ünitesi tarafından ihtiyaç duyulan veri ve ADS-C raporlarının sıklığı) tesis edildiği bir raporlama planıdır.
adsorption adsorpsiyon Moleküllerin bir katı veya sıvı yüzeyinde tutunmasıdır.
adsorpsiyon adsorption Moleküllerin bir katı veya sıvı yüzeyinde tutunması.
gelişmiş yüzey hareketleri rehberlik ve kontrol sistemi advanced-surface movement guidance and control system Havaalanı operasyonel görüş seviyesi içinde tüm hava koşullarında, gerekli emniyet seviyesini de teşkil ederek, beyan edilen yer hareket oranının sürdürülebilmesi için uçak ve araçların kontrolü ile gözetim ve kılavuzluk sağlayan bir sistemdir.
tavsiyeli advisory Kontrolörün planlamasına ışık tutan, mevcuttaki veya ileri aşamadaki uygulamalarında kontrolörü uyaran bir mesaj.
tavsiyeli hava sahası advisory airspace İçerisinde hava trafik tavsiye hizmetinin sağlandığı tanımlanmış bir yol ya da sınırları belirlenmiş bir hava sahası.
tavsiye niteliğindeki genelge (sirküler) advisory circular FAA tarafından 14 günde bir dağıtılan tavsiye niteliğindeki genelgeler. Uçuş emniyeti ile ilgili bilgileri kapsar.
tavsiyeli yol advisory route İçerisinde (güzergah boyunca) hava trafik tavsiye hizmetinin sağlandığı tanımlanmış yol.
gaz beton (gözenekli beton) aerated concrete İnce ve silisli bir agrega ve inorganik bir bağlayıcı ile hazırlanan karışımın, gözenek oluşturucu bir madde katılarak hafifletilmesi yolu ile elde edilen hafif betondur.
havada yakıt ikmali aerial refuelling Havada uçuş esnasında, bir uçaktan diğerine yapılan yakıt ikmali.
havada yapılan çalışma aerial work Uçuş esnasında özel bir takım faaliyetlerde bulunulmasıdır. Bunlar fotoğraf çekimi, gözlem, araştırma, keşif, reklam vb. olabilir.
havalimanı bikını aerodrome beacon Havalimanının en yüksek noktasına, genellikle kule üzerine tesis edilen, bir havalimanının yerinin havadan tanınması için kullanılan, yeşil-beyaz ışık veren ve dakikada 12-30 defa çakan döner ışık sistemidir. Gece trafiğine açık tüm hava limanlarında bulunur.
havaalanı sertifikası aerodrome certificate Bir havaalanının işletimi için ilgili otorite tarafından geçerli mevzuat çerçevesinde düzenlenen sertifika.
meydan kontrol derecesi aerodrome control rating Havaalanı kontrol hizmetinde çalışan hava trafik kontrolörlerinin sahip oldukları derece türünü ifade eder.
meydan kontrol hizmeti aerodrome control service Havaalanı trafiği için sağlanan hava trafik kontrol hizmeti.
meydan kontrol kulesi aerodrome control tower Havaalanı trafiğine hava trafik kontrol hizmeti vermek üzere oluşturulmuş birime denir.
meydan kontrol ünitesi aerodrome control unit Uçağın iniş-kalkış safhalarında sorumluluğunu taşıyan hava trafik kontrol ünitesi.
meydan kontrolörü aerodrome controller Havaalanı kontrol hizmeti veren hava trafik kontrolörünü ifade eder.
meydan rakımı aerodrome elevation İniş sahasının (pistin), en yüksek noktasının deniz seviyesinden olan yüksekliğidir.
havaalanı rakımı aerodrome elevation niş alanının en yüksek noktasının rakımı.
meydan uçuş bilgi hizmeti aerodrome flight information service (AFIS) Havaalanı kontrol hizmeti şartlarının günün tamamı veya belirli bir bölümü için doğrulanmadığı havaalanlarında uçuş güvenliğinin sağlanabilmesi için IGA (Uluslararası Genel Havacılık) tarafından hava trafik hizmetleri otoritesinin kararıyla tanımlanan şartlar.
meydan uçuş bilgi ünitesi aerodrome flight information unit Havaalanı trafiğine uçuş bilgi hizmeti sağlamak amacıyla havaalanı içerisine kurulan ünite.
meydan tanıtma işareti aerodrome identification sign Havaalanının havadan tanınmasına yardımcı olmak üzere havaalanına yerleştirilmiş bir işarettir.
havaalanı tanıtma levhası aerodrome identification sign Havaalanının havadan tanınmasına yardımcı olacak, havaalanına yerleştirilen bir levha.
uçağa göre meydan uzunluğu aerodrome referance field length Bir uçağın; durgun hava, 0 pist eğimi, deniz seviyesi ve standart atmosfer şartlarında azami kalkış kitlesi ile kalkabileceği en az pist uzunluğu.
havaalanı referans noktası aerodrome reference point Bir havaalanının tayin edilmiş coğrafi konumu.
meydan referans noktası aerodrome reference point Bir havaalanı için belirlenmiş coğrafi referans noktasıdır. Genellikle pist üzerinde belirlenir.
meydan trafiği aerodrome traffic Bir havaalanının manevra sahasındaki tüm trafiklerle, havaalanı civarında uçan hava araçlarının tamamına denir.
meydan trafik paterni aerodrome traffic circuit Havaalanı görüşü içerisinde hareket eden uçakların izlenmesi için özel olarak belirlenmiş yol.
havaalanı trafik yoğunluğu aerodrome traffic density a) Hafif: Trafiğin en yoğun olduğu saatlik ortalama hareket sayısının pist başına 15’den fazla olmadığı veya tipik olarak toplamda 20 havaalanı hareketinden az olduğu durumlar. b) Orta: Trafiğin en yoğun olduğu saatlik ortalama hareket sayısının pist başına sırası ile 16 ile 25 arasında olduğu veya tipik olarak toplamda 20 ile 35 havaalanı hareketinin olduğu durumlar. c) Şiddetli: Trafiğin en yoğun olduğu saatlik ortalama hareket sayısının pist başına sırası ile 26 veya daha fazla olduğu veya tipik olarak toplamda 35 havaalanı hareketinden fazla olduğu durumlar.
meydan trafik bölgesi aerodrome traffic zone Havaalanı trafiğini korumak için bir havaalanı civarında oluşturulan sınırları belirli hava sahasına denir.
havacılıkla ilgili idari haberleşme aeronautical administrative communication Uçuşların veya nakliye hizmetlerinin operasyonel durumlarda bağlı bulundukları kurumlar ile iletişimlerinin sağlanmasında kullanılır.
havacılık bikını aeronautical beacon Yer yüzünde belirli bir noktayı işaret etmek üzere, sürekli veya fasılalı olarak, tüm azimutlarda görülebilen bir havacılık yer ışığı.
havacılık haritası aeronautical chart Havacılık amaçlı kullanılan; hava sahasını, havayollarını, havaalanlarını, seyrüsefer yardımcılarını, tehlikeli/yasak tahditli sahaları vb. gösteren havacılık haritasıdır.
havacılık verisi aeronautical data etişim, yorumlama ve işlenmeye uygun tarzda biçimlendirilmiş havacılık olguları (durumları), kavramları veya talimatlarını.
havacılık veri bütünlüğü aeronautical data integrity Veri çıkışında veya onaylı düzeltmelerinde, bir havacılık verisi ile o verinin kalite derecesinin kaybedilmemesi ya da değiştirilmemesi garanti altına alınan veri bütünlük derecesi.
havacılık sabit haberleşme servisi aeronautical fixed communication service Havacılık sabit haberleşme servisi, Uluslararası Havacılık Haberleşme Sistemi içinde, noktadan-noktaya (yerdenyere) yapılan haberleşme hizmetidir.
havacılık sabit iletişim ağı aeronautical fixed telecommunication network (AFTN) Dünya çapında, havacılık sabit devreleri aracılığıyla, tüm havacılık ve uçuş emniyet mesajlarının güvenli, hızlı olarak alınıp, gönderildiği haberleşme şebekeleridir.
havacılık bilgisi aeronautical information Havacılık verilerinin birleştirilmesi, ayrıştırılması ve formatlanmasından ortaya çıkan bilgileri.
havacılık bilgi genelgeleri aeronautical information circular (AIC) Bir NOTAM özelliği taşımayan ya da AIP’ ye alınacak özelliği olmayan, ancak hava seyrüseferi, uçuş emniyeti, teknik, idari ve hukuki konulardan oluşan bilgileri içeren bir uyarı yayınıdır.
havacılık bilgi yayını aeronautical information publication (AIP) Bir devlet ya da onun yetkilendirdiği kuruluş tarafından yayınlanan ve o ülkedeki hava seyrüseferi ile ilgili bilgileri içeren yayına denir.
havacılıkla ilgili bilgilerin düzenlenmesi ve kontrolü (AIRAC) aeronautical information regulation and control (AIRAC) Hava seyrüseferini direkt etkileyen çalışma usulleri ve uygulamalarda önemli değişiklikler yapılması gerektiğinde, ortak yürürlük tarihlerine bağlı kalarak değişiklikleri önceden bildirmeyi amaçlayan bir sistemin tanıtmasıdır.
havacılık bilgi hizmeti aeronautical information service (AIS) Uluslararası hava seyrüseferinin emniyet, düzen, kalite ve etkinliğini arttırmak için ihtiyaç duyulan gerekli havacılık bilgi/verilerinin sağlanması faaliyetlerinin yürütüldüğü hizmeti.
havacılık mesaj işleme sistemi aeronautical message handling system (AMHS) X.400 Tabanlı IP Protokolüne bağlı yeni haberleşme sistemi olup, Hava Trafik mesajlarının alışverişinde üye ülkelerin Uluslararası COM-Centre (Haberleşme Merkezleri)’leri arasında AMHS ve TCP-IP kullanımıdır.
havacılık mobil uydu (rota) hizmeti aeronautical mobile satellite (route) service AMS (R) S iletişim imkanlarıyla uçuş güvenliğinin ve düzenli akışının sağlanmasına yönelik kurulması planlanan gelişmiş bir hizmet.
seyyar havacılık hizmeti aeronautical mobile service Uçak istasyonu ile havacılık istasyonu veya uçak istasyonları arasında sağlanan radyo haberleşme hizmeti.
seyyar havacılık istasyonu aeronautical mobile station Havacılık istasyonları ile hava aracı istasyonları arasında acil durum pozisyon belirleyici radyo cihazları, önceden belirlenmiş acil durum frekansları ile teçhiz edilmiş arama kurtarma istasyonu olarak görev yapan istasyon.
havacılık iletişim ağı aeronautical telecommunication network Havacılık haberleşmelerinin iletişim ağı üzerinden internet aracılığıyla yapılması. Bu düzenleme havacılıkla ilgili üniteler arasında uluslararası bir iletişim imkanı sağlar
havacılık haberleşme istasyonu aeronautical telecommunication station Havacılık haberleşme hizmetinde kullanılan istasyon.
uçak referans baz uzunluğu aeroplane reference field length Sertifikalandırma otoritesi tarafından öngörülen ilgili uçak uçuş el kitabında veya uçak imalatçısının muadil verilerinde yer alan, maksimum onaylı kalkış kütlesinde, deniz seviyesinde, standart atmosfer koşullarında, sakin hava ve sıfır pist eğimi şartlarında kalkış için gereken minimum baz uzunluğu. Baz uzunluğu, uygulanabilir olduğu taktirde uçaklar için dengelenmiş baz uzunluğu, veya diğer durumlarda kalkış mesafesi anlamındadır.
agrega aggregate Kırmataş; oldukça sert, kum, çakıl, veya kırmataş gibi çimento veya bitüm ile karıştırılarak beton, harç sıva veya asfalt elde edilen doğal kaya materyalıdır.
aggregate agrega Kırmataş; oldukça sert, kum, çakıl, veya kırmataş gibi çimento veya bitüm ile karıştırılarak beton, harç sıva veya asfalt elde edilen doğal kaya materyalidir.
heavy weight aggregate ağır agrega Birim ağırlığı 2600 kg/m3’ten daha büyük olan agregadır
AIM service AIM hizmeti Uluslararası hava seyrüseferinin emniyet, düzen, kalite ve etkinliğini artırmak için ihtiyaç duyulan havacılık bilgi/verilerini ve haberleşme akışını sağlamak amacıyla AIM memurları/ personelince verilen hizmet.
AIM hizmeti AIM service Uluslararası hava seyrüseferinin emniyet, düzen, kalite ve etkinliğini artırmak için ihtiyaç duyulan havacılık bilgi/verilerini ve haberleşme akışını sağlamak amacıyla AIM memurları/personelince verilen hizmet.
AIM hizmet AIM service Uluslararası hava seyrüseferinin emniyet, düzen, kalite ve etkinliğini artırmak için ihtiyaç duyulan havacılık bilgi/verilerini ve haberleşme akışını sağ- lamak amacıyla AIM memurları/personelince verilen hizmet.
AIP düzeltmeleri AIP amendment AIP’ de yer alan bilgilerde yapılan kalıcı değişiklikler
AIP amendment AIP düzeltmeleri AIP’ de yer alan bilgilerde yapılan kalıcı değişiklikler.
AIP supplement AIP eki AIP’de yer alan kalıcı bilgilere ek özelliği taşıyan, 3 ay veya daha uzun süreli geçici değişiklikler ile uzun metin ve grafiklerden oluşan kısa süreli bilgilerdir.
AIP eki AIP supplement AIP’de yer alan kalıcı bilgilere ek özelliği taşıyan, 3 ay veya daha uzun süreli geçici değişiklikler ile uzun metin ve grafiklerden oluşan kısa süreli bilgilerdir.
AIRMET information AIRMET bilgisi Alçak irtifa hava aracı uçuşlarının güvenliğini olumsuz etkileyebilecek ve ilgili uçuş bilgi bölgesindeki (FIR) ve onun alt bölgesindeki alçak irtifa uçuşlar için yayınlanmış hava tahmin raporunda önceden bulunmayan, belirli yol boyu hava durumu olaylarının ortaya çıkmasıyla ya da beklenmesiyle ilgili olarak bir meteoroloji nöbetçi ofisi (MWO) tarafından yayınlanan hava durum bilgisi.
AIRMET bilgisi AIRMET information Alçak irtifa hava aracı uçuşlarının güvenliğini olumsuz etkileyebilecek ve ilgili uçuş bilgi bölgesindeki (FIR) ve onun alt bölgesindeki alçak irtifa uçuşlar için yayınlanmış hava tahmin raporunda önceden bulunmayan, belirli yol boyu hava durumu olaylarının ortaya çıkmasıyla ya da beklenmesiyle ilgili olarak bir meteoroloji nöbetçi ofisi (MWO) tarafından yayınlanan hava durum bilgisi.
AIS unit AIS birimi Hava seyrüseferinin emniyet, düzen, kalite ve etkinliğini artırmak için ihtiyaç duyulan havacılık bilgi/verilerinin sağlanması, hazırlanması, formatlanması, yayınlanması ve arşivlenmesi faaliyetlerinin yürütüldüğü AIM hizmet birimi.
AIS birimi AIS unit Hava seyrüseferinin emniyet, düzen, kalite ve etkinliğini artırmak için ihtiyaç duyulan havacılık bilgi/verilerinin sağlanması, hazırlanması, formatlanması, yayınlanması ve arşivlenmesi faaliyetlerinin yürütüldüğü AIM hizmet birimi.
hava kargosu air cargo Havadan taşınan yükler, transit mallar, kuryeler, posta malzemeleri, diplomatik posta, fabrika ürünleri, yolcusuz bagajlar ve cenazeler.
hava yolu taşıyıcısı air carrier Bütünü ya da bir bölümü içinde hava araçların; iniş, kalkış ve yer hareketlerini gerçekleştirebilmeleri için karada veya suda oluşturulmuş, (bina, tesis ve teçhizatla donatılmış) tanımlanmış saha.
havalandırma aracı Air condition unit Uçaklara klima hizmetinde kullanılan havayı vermek üzere imal edilmiş özel donanımlı araç.
hava içeriği air content Betondaki kapalı agrega boşlukları haricinde mevcut hava hacminin beton hacmine oranının yüzdesel ifadesidir.
hava savunma teşhis bölgesi air defence identification zone Ulusal güvenlik amacıyla; uçakların kontrolü, teşhis ve tanımlama yapılabilmesi için belirlenmiş, yeryüzünden yukarı doğru uzanan hava sahası bölümüdür
hava sürükleyici air entrainer-air entraining Beton içinde çok küçük boyutlu ve eşit dağılan hava kabarcıkları oluşturarak betonun geçirimsizliğini ve dona karşı direncini ve işlenebilirliğini artıran katkı malzemesidir.
hava seyrüsefer komisyonu air navigation commission Prensip olarak hava seyrüseferinde uluslararası standardizasyonun sağlanması amacıyla kendi sorumluluğunda çalışmalar yapan komisyon.
hava seyrüsefer üniteleri air navigation facility Hava seyrüsefer amaçlı kullanılan; iniş sahası, ışıklar, meteoroloji ekipmanları, muhabere cihazları, elektrik / elektronik bütün donanımlardır.
hava seyrüsefer planı air navigation plan Uluslararası ATM (Hava Trafik Yönetimi) şartlarının koordine edilmesi amacıyla, dünya belirli sayıda ICAO hava seyrüsefer bölgesine ayrılmıştır. Bu bölgeler kendi içlerindeki özel durumlar (trafik yoğunluğu, sosyo-ekonomik, teknolojik faktörler vb.) göz önüne alınarak sınıflandırılmıştır.
hava seyrüsefer hizmeti air navigation service (ANS) Uluslararası hava seyrüseferinin emniyet, düzenlilik ve etkinlik konularında sağladığı hizmeti tanımlamak için kullanılan genel bir terim.
hava seyrüsefer hizmet sağlayıcı air navigation service provider (ANSP) Hava seyrüsefer hizmetlerini sağlamaktan sorumlu kamu kuruluşu DHMİ Genel Müdürlüğüdür.
hava yolu işletme ruhsatı air operator certificate Havayolu işletmecilerine ticari uçuş yapabilmeleri için ilgili otorite tarafından verilen belgedir.
hava sahası sorumluluk bölgesi air space responsibility volume Teknik ekipmanların kullanımı sayesinde, havacılıkla ilgili hizmet sağlanabilecek hava sahası.
air starter aracı air starter Bazı uçakların motor ilk hareketi için gerekli olan yüksek basınçlı hava ihtiyacını karşılamak üzere imal edilmiş özel donanımlı araç.
air starter air starter aracı Bazı uçakların motor ilk hareketi için gerekli olan yüksek basınçlı hava ihtiyacını karşılamak üzere imal edilmiş özel donanımlı araç.
hava taksi air taxi /hover taxi Bir helikopterin yerden yaklaşık 100 feet yüksekliğe kadar gerçekleşen uçuşudur.
hava trafiği air traffic Bir havaalanının manevra sahasında hareket eden hava araçları ile uçuştaki hava araçların tamamına denir.
hava trafik tavsiye hizmeti air traffic advisory service Tavsiyeli yol ve sahalarda uçuş yapan IFR hava araçları arasında mümkün olduğunca çarpışmayı önlemek üzere verilen hizmete denir.
hava trafik kontrol air traffic control (ATC) Hava trafiğine hızlı, emniyetli ve düzenli bir akış sağlamak için ilgili otorite tarafından verilen hizmet.
hava trafik kontrol merkezi air traffic control centre Coğrafi olarak ayrılmış bölgelerde, hava trafik kontrol hizmeti veren ünite.
hava trafik kontrol müsaadesi air traffic control clearance Bir hava trafik kontrol ünitesi tarafından hava araçlarının belirlenmiş özel durumları için verilen onay.
hava trafik kontrolünün karmaşıklığı air traffic control complexity Hava trafiğindeki yoğunluk veya hava sahası karmaşıklığı sebebiyle hava trafiğinin kontrol yükünün artması.
hava trafik kontrolünün koordinasyonu Air Traffic Control Coordination ATC üniteleri, kontrolörler veya ilgili otorite arasında koordinasyonun sağlaması.
hava trafik kontrol talimatları air traffic control instructions Pilota kontrolör tarafından uygulaması için verilen talimatlar.
hava trafik kontrolü radar bikın sistemi air traffic control radar beacon system Sorgulama metodu ile çalışan (alıcı/verici ve transponder olması gerekir) gözlem radar sistemi.
hava trafik kontrol talepleri air traffic control requests Pilotun, hava trafik kontrol ünitesinden uçağın seyrüseferi ile ilgili taleplerini ifade eder.
hava trafik kontrol hizmeti air traffic control service Hava araçları ile hava araçları arasında, manevra sahasında hava araçları ile mânialar arasında çarpışmaları önlemek, hızlı ve düzenli bir trafik akışı sağlayarak muhafaza etmek amacıyla verilen hizmete denir.
hava trafik kontrol ünitesi air traffic control unit Saha kontrol merkezi, yaklaşma kontrol ünitesi ve meydan kontrol kulesi için kullanılan genel bir terimdir.
hava trafik kontrolörü air traffic controller (ATCo) Hava trafik kontrolör lisansına haiz ve bu lisansa hizmet sağlayıcı kuruluş tarafından işlenmiş derece veya derecelerin verdiği yetkiler dahilinde doğrudan hava trafik kontrol hizmeti veren kişi.
hava trafik kontrolörü lisansı air traffic controller license Temel hava trafik eğitimini tamamlayan bir aday hava trafik kontrolörünün yeterlilik düzeyini tespit etmek amacıyla yapılan sınav sonucunda başarılı olanlara verilen yeterlilik belgesidir
hava trafik akış yönetimi air traffic flow management Emniyetli, düzenli ve hızlı bir hava trafik akışına katkı sağlamak amacıyla mümkün olduğu ölçüde ATC kapasitesinden yararlanarak, trafik sayısının ilgili ATS otoritesince bildirilen kapasitelerle uygunluğunun sağlanması amacıyla verilen hizmet.
hava trafik akış yönetimi merkezi air traffic flow management centre (ATFM) ATC sistemlerinin yeterliliği ve havaalanı kapasitelerine uygun olarak, trafik akışının belirlenen saha ve zamanlarda idaresinin sağlandığı merkez.
hava trafik yönetimi air traffic management Operasyonların tüm safhaları sırasında, uçakların güvenli ve etkin hareketlerini sağlamak için gerekli olan fonksiyonlarının (hava trafik hizmetleri, hava sahası yönetimi ve hava trafik akışı yönetimi) bir araya gelmesidir.
hava trafik yönetimi radar takip ve sunucu sistemi air traffic management radar tracker and server system Eurocontrol`ün özel sektöre geliştirtiği radar data işleme sistemidir (HW-SW).
hava trafik emniyeti elektronik personeli air traffic safety electronics personnel Hava trafik yönetimi dahilinde bulunan haberleşme, seyrüsefer, radar ve bilgi işlem sistemlerinin çalıştırılması ve bakımından sorumlu olarak lisanslı ve bu lisansa işlenmiş derece veya derecelere verdiği yetkiler dahilinde doğrudan hizmet veren personel (SHY-5 Hava Trafik Emniyeti Elektronik Personeli Sertifika ve Lisans Yönetmeliği).
hava trafik hizmeti air traffic service (ATS) Uçuş bilgi hizmeti, ikaz hizmeti, hava trafik tavsiye hizmeti ve hava trafik kontrol hizmeti (saha kontrol hizmeti, yaklaşma kontrol hizmeti, meydan kontrol hizmeti) için kullanılan genel bir terimdir.
hava trafik hizmet yolu air traffic service route İçinde, hava trafik hizmetinin sağlandığı, trafiğin akışı için dizayn edilmiş yollardır. Havayolu, tavsiyeli yol, kontrollü/ kontrolsüz yol, geliş/gidiş yolları v.b.kategorilere ayrılır
hava trafik hizmetleri hava sahalar air traffic services airspace lfabetik sıraya göre düzenlenmiş, içerisinde özellikli uçuşların operasyon yapabildiği, özellikli hava trafik hizmetlerinin ve uçuş kurallarının uygulandığı hudutları belirlenmiş hava sahalarıdır.
hava trafik hizmetleri haberleşmesi air traffic services communication Uçuş emniyetini etkileyebilecek faktörlerin, meteorolojik bilgilerin, pozisyon raporlarının iletilmesi.
hava trafik hizmetleri rapor ofisi air traffic services reporting office Hava trafik hizmetleri ile ilgili raporlarla uçuş öncesi yayınlanan planları almak üzere tesis edilmiş üniteye denir.
hava trafik hizmetleri ünitesi air traffic services unit (ATSU) Hava trafik kontrol ünitesi, uçuş bilgi merkezi veya hava trafik hizmetleri rapor ofisi hizmetlerinin verildiği birim.
hava transit rotası air transit route Helikopterlerin havadaki transit hareketi için oluşturulmuş, yüzeydeki belirli bir yol.
kalkış airborne Kalkan uçağın pistten teker kesmesine veya kalkış koşusunun başlamasından tırmanış zirvesine kadar olan safhayı ifade eder.
hava çarpışmalarından korunma sistemi Airborne Collision Avoidance System (ACAS) Pilotlara, transponder`la donatılmış uçaklarla olası bir çarpışmayı ikaz eden; yer cihazlarından bağımsız olarak çalışan SSR transponder sinyallerinden yararlanan bir uçak sistemi.
havada uydu haberleşmesi airborne satellite communication Yakın gelecekte öncelikle yaygınlaşması düşünülen, uydu aracılığıyla haberleşmeyi sağlayan sistemdir. Bu sistemin kullanılması ile yer-hava haberleşmesinde yüksek kalite ve geniş menzil sağlanabilecektir.
hava aracı aircraft Sabit yüzeyler üzerinde bir takım aerodinamik reaksiyonlarla havada tutunabilen, havadan ağır, motor gücüyle işleyen araç.
uçak kazası aircraft accident Uçağın çalışması sırasında, herhangi bir insanın ölmesi veya ciddi bir şekilde yaralanması ya da uçağın hasar görmesi ile sonuçlanan kazadır.
uçak kaza kırım bölgesi aircraft accident area Hareket sahaları ve yakınlarında uçak kazasının meydana geldiği bölgedir.
uçak yaklaşma kategorisi aircraft approach category Uçaklar için; azami iniş ağırlığındayken, iniş dış görünüşündeki stall (tutunamama) hızının 1,3 katı hıza dayandırılarak belirlenmiş kategorilerdir.
hava aracı çağrı adı aircraft call-sign Hava-yer muhaberesinde hava aracının tanımlanması için kullanılır.
hava aracı kategorisi aircraft category Uçak, helikopter, planör ve serbest balon gibi belirli temel özelliklere göre hava aracının sınıflandırılmasıdır.
uçak sınıflandırma numarası aircraft classification number Belirli bir standart alt zemin için, bir uçağın bir kaplama üzerindeki nispi etkisini ifade eden rakam.
hava aracı iletişim yöneltme ve raporlama sistemi aircraft communications addressing and reporting system Radyo veya uydu vasıtasıyla hava araçları ile yer istasyonları arasında kısa ve nispeten basit mesajların iletilmesini sağlayan dijital veri bağlantı sistemidir.
uçak çakışmaları aircraft confliction Belirlenmiş minimum ayırma kriterlerinin altında, uçaklar arasında meydana gelen karşılaşmalar.
hava aracı bilgileri aircraft data Uçak tanımlanması, uçak tipi, uçak ekipmanları ile ilgili bilgileri kapsar.
hava aracı tanıtımı aircraft identification Hava – yer haberleşmesinde bir hava aracının çağrı sinyali veya yerde hava trafik hizmet haberleşmesi yapan bir hava aracının tanımlanması için belirlenmiş bir harf veya rakam grubu.
uçağın tanımlanması aircraft identification Belirlenmiş koşullara göre bir uçağın karşılıklı iletişim ile hava trafik hizmeti verebilmek amacıyla tanımlanması.
uçak kırımı aircraft incident Uçağın çalışması ile ilgili olarak, düzeltilmediği takdirde güvenliği etkileyebilecek olan vakadır; kaza değildir. Kırım, bir kişinin ciddi bir şekilde yaralanması ile veya uçağın ciddi bir şekilde hasar görmesi ile sonuçlanmaz.
hava aracı bakım alanı aircraft maintenance area Uçakların bakımı amacıyla havaalanı dahilinde tahsis olunmuş tüm yer, saha ve tesislerdir. Apronları, hangarları, bina ve atölyeleri, araç park yerlerini ve bunlara bağlanan yolları da kapsar.
hava aracı bakım lisansı aircraft maintenance licence İçeriğinde belirtilen herhangi bir hava aracı temel kategori ve hava aracı tipi için, bilgi ve bakım deneyimi olarak bu yönetmeliğin gereksinimlerini karşılayan personelin niteliğini gösteren belgedir.
yer kılavuzluğu/marshalling aircraft marshalling PAT sahalarında uçağı yanaştırma, yer kılavuzluğu hizmeti.
hava aracı işleticisi aircraft operator 2920 sayılı Kanun ile buna bağlı yönetmelik, genelge ve talimatlar çerçevesinde faaliyet gösteren, Ulaştırma Bakanlığı tarafından onaylı geçerli ruhsat veya sertifikaya sahip gerçek veya tüzel kişiler ile yabancı sivil hava aracı siciline kayıtlı hava araçlarını işleten gerçek veya tüzel kişilerdir.
uçak yakın geçmesi aircraft proximity Uçaklar arasında, uluslararası kurallarla belirlenmiş ayırma minimumlarının altına düşüldüğü durumu ifade eder.
hava aracı güvenlik kontrolü aircraft security check Hava aracının, yolcuların erişebilecekleri iç kısmının ve uçak altı (hold) bölümünün şüpheli nesneler, silah, patlayıcı ve diğer tehlikeli maddelere karşı aranmasını.
hava aracı güvenlik araması aircraft security search Yasaklı maddelere karşı hava aracının iç ve dışının derinlemesine, çok ayrıntılı aranması.
uçak park yeri aircraft stand Bir apron üzerinde, bir uçağın park etmesi için kullanılmak üzere öngörülen belirli bir alan.
hava aracı tipi aircraft type Hava araçlarının uygun ICAO hava aracı tanıtıcısı ile ya da ICAO tanıtıcılarının mevcut olmadığı yerlerde açık lisanla tanımlanmasıdır. Kullanımı, uçuş karakteristikleri veya uçuş ekibinde değişikliğe neden olacak modifikasyonlar hariç, diğer bütün modifikasyonları ve temel dizaynı aynı olan hava araçlarıdır.
uçak aircraft/airplane Havadan ağır, motor gücü ile seyreden kara, deniz veya kara ve denize inip kalkabilen hava aracıdır.
havada doldurulmuş uçuş planı airfiled flight plan Kalkıştan sonra uçuş esnasında, ATU (Hava Trafik Ünitesi) ile koordine edilerek doldurulan uçuş planı.
hava yer haberleşmesi air-ground communication Hava araçları ile yer yüzeyinde bulunan istasyonlar ya da merkezler arasındaki iki yönlü haberleşme.
hava ? yer haberleşmesi air–ground communication Hava araçları ile uçaklarla yer istasyonları veya merkezler arasındaki iki yönlü haberleşme.
hava-yer kontrol radyo istasyonu air-ground control radio station Belirlenmiş bir alanda bir hava aracının operasyonu ve kontrolüne ait haberleşmenin gerçekleştirilmesi için tesis edilmiş havacılık haberleşme istasyonudur.
havayolu operasyonel haberleşmesi airline operational communication Gelecekte ISO (Uluslararası Standart Organizasyonu) OSI (Açık Sistem Bağlantısı) modeli esas alınarak, hava-yer, yeryer bilgi sistemleri link hatları üzerinden bir arada düşünülerek havayolu operasyonel haberleşmeleri sağlanacaktır.
havacılık işletmesi airline operator Bir hava aracı işletmesiyle (etkinliği) uğraşan ya da uğraşmayı kabul eden kişi, örgüt ya da ticari kuruluş. Ticari amaçla ücret karşılığında hava araçlarıyla yolcu ve yük taşıyan gerçek ve tüzel kişilerdir.
hava araç kazası airplane accident Uçuş harekatı esnasında, kişilerin tali nedenlerle ve/veya kendi kendini veya birbirlerini yaralamaları veya uçuş ekibi ve yolcular için ayrılan yerler dışında saklanarak kaçak seyahat edenlerin yaralanmaları hariç olmak üzere, hava aracı içinde veya hava aracından kopan parçalarda dahil olmak üzere hava aracının herhangi bir parçasının çarpmasıyla veya hava basıncına maruz kalmak suretiyle çok ağır derecede yaralanması, motor ve aksesuarlarda meydana gelen arıza ve hafif hasarlar hariç olmak üzere hava aracının fiziksel yapısının veya performansının ve uçuş karakteristiğinin menfi yönde etkilendiği ve bunların değiştirilmesi veya tamirini gerektirecek derecede hasar ve arızalanması, hava aracının kaybolması veya enkaza ulaşılamayacak bir yere düşmesi ile sonuçlanan olaylardır.
havalimanı airport Uluslararası hava trafiği, geliş ve gidişlerine hizmet vermek amacıyla tesis edilmiş olup, gümrük, göçmenlik, halk sağlığı, hayvan ve bitki karantina işlemleri ve benzeri işlemlerin bünyesinde vakit kaybedilmeksizin yürütüldüğü havaalanıdır.
havaalanı kapasitesi airport capacity Havaalanı işleticileri tarafından, belirlenmiş bir zaman dilimi içerisinde hizmet verilebilecek uçak sayısının, teknik altyapı ve pist kapasitesi faktörleri esas alınarak belirlenmesi.
havaalanı yapımcısı airport constructor Havaalanı yapımından sorumlu kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel tüzel kişiler.
Kurtarma ve Yangın İstasyonu Airport Fire Fighting Category Havaalanı yangınla mücadele kategorilerine göre temin edilen kurtarma ve yangın söndürme araç, malzeme ve ekipmanlarının muhafazası ile ARFF personelinin idari ve sosyal ihtaiyaçlarının karşılandığı, uçak kaza kırımlarına karşı hızlı müdahale edilebilmesini sağlamak üzere her türlü kolaylığı barındıran havaalanı içinde tesis edilen bina.
Yangınla Mücadele Kategorisi Airport Fire Fighting Category Havaalanları ve yakın çevresinde meydana gelebilecek uçak kaza kırım ve yangınlara gerekli müdahaleleri yapmak üzere temini gereken ve yıl içerisinde havaalanını kullanan veya kullanması planlanan en büyük uçakların tam boy uzunlukları ve gövde genişlikleri ile sefer sayıları baz alınarak, kurtarma ve yangın söndürme araç, malzeme ve ekipmanlar ile bunları kullanacak eğitimli personel yönünden hangi seviyede uçuş ve yangın güveliğinin sağlanacağını gösteren koruma derecesidir.
havaalanı kareli haritası airport grid map Havaalanı, referans noktası merkez olmak üzere 8 km. yarıçaplı alan içinde yangın söndürme araçlarının herhangi bir noktaya kısa sürede ulaşmasını sağlamak için, havaalanının numaralandırılıp karelere ayrılmış haritasıdır
havaalanı aydınlatması airport lighting Bir havaalanına yerleştirilmiş, farklı aydınlatma sistemlerinin tümünü ifade eder.
havaalanı işletmecisi airport operator Havaalanı işletiminden sorumlu kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel tüzel kişiler.
ARFF Personeli Airport Rescue Fire Fighting Personnel Havaalanlarında uçak kaza kırım ve yangınlara müdahale etmek üzere istihdam edilerek özel eğitime tabi tutulan personel
havaalanı güvenlik alarm durumu planı airport security alert phase plan MSHGP’nın 17. Eki doğrultusunda Mülki İdare Amirliği’nce hazırlanması gereken planı.
havaalanı güvenlik planları airport security plans Havaalanında kullanılan, Havaalanı Güvenlik Programı, Acil Durum Planı, Muhtemel Harekat Tarzı Planı, Havacılık İşletmeleri Güvenlik Planlarını.
havaalanı güvenlik programı airport security programme Havaalanıı sınırları içerisinde, sürekli, yeterli ve istenilen seviyede güvenliğin sağlanabilmesi amacıyla, mevcut personel, araç, gereç ve teçhizatın sağlanmasını belirleyen ve bu konudaki tüm faaliyetlerin akışını düzenleyen talimatı.
havaalanı gözlem radarı airport surveillance radar 10 NM yarıçaplı (18 km) bir alan içerisinde iniş, kalkış ve geçiş bölgesindeki uçaklara operasyonel hizmet vermek için kullanılan radar.
havaalanı terminali airport terminal Uçağın geliş ve gidiş hizmetleri için kullanılan tüm binalar.
havaalanı trafiği airport traffic Havaalanı trafiği aşağıdakilerin bir veya ikisini kapsar; a) Uçak hareketleri b) Havaalanına gelen ya da havaalanından giden yolcular ve yük (Kargo, posta, bagaj)
havaalanı kullanıcıları airport users Hizmet üretmek için havaalanı tesis ve kolaylıkları ile altyapısını kullanan kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve özel tüzel kişiler.
havaalanı/hava trafik sistemleri ara birimi airport/air traffic systems interface ECAC’in havaalanları stratejisi hedeflerine ulaşmak için uyguladığı bir program.
Uluslararası Havaalanları Konseyi Airports Council International (ACI) Merkezi Cenevre’de bulunan havaalanı işleticileri mesleki birliğidir. Ticari amaçlı olmayan organizasyon 170 ülkeden 1400 havaalanını temsil etmektedir. Havaalanları işleticileri ve ticari partnerleri arasındaki birlikteliği oluşturmak, havaalanı işletmeciliğinin geliştirilmesi, üyeler arasında ortak politikaların belirlenmesi için çalışmak ve havaalanı uzmanları ve yöneticileri için gerekli bilgilerin yayınlanması konseyin amaçları arasındadır.
hava tarafı airside Havaalanında, pistleri, taksi yollarını, apronları ve bunlara bitişik sahaları ve belirli durumlarda doğrudan uçuş faaliyeti amacıyla kullanılan bina ve yapıları veya bunların bazı kısımları ve bu bölümlerin hepsine girişin kontrollü olduğu yerler.
hava sahası airspace Ölçülendirme parametreleri ile tanımlanmış hacimli bir alan.
hava sahası kapasitesi airspace capacity Uçaklar arasındaki ayırma minimaları ve emniyet standartları, saha seyrüseferi direkt rotaları ve diğer faktörler göz ardı edilmeden, hava trafik kontrol sektörlerindeki trafik artış kapasitesinin belirlenmesi.
hava sahası yapısı airspace structure Uçuşun belli bir aşamasında, uçuş emniyetinin sağlanması amacıyla tasarlanan hava sahası bölümü.
hava yolu airway Koridor formatında oluşturulmuş kontrollü saha veya bu sahanın bir bölümüne denir.
hava yolu konşimentosu airway bill Bir noktadan başka bir noktaya hava taşıması ile gönderilen kargoyu ve bu kargonun taşıyıcı, gönderici ve alıcısını, hangi şartlarda bu kargonun taşındığını, taşıma değerini; değerli kargo, canlı hayvan, cenaze, tehlikeli madde veya bozulabilir kargonun taşıma şeklini; işgal ettiği hacim ve ağırlığını belirleyen, düzenleyen bir hava taşıma senedi.
dispenser akaryakıt hidrant aracı Apron üzerinde bulunan akaryakıt ikmal deposu ile irtibatı bulunan yakıt pit’i/valfi ile uçak arasında yakıt dolum işlemini gerçekleştiren ve üzerinde pompa, sayaç, mikro filtre, dolum hortumları gibi donanımları bulunan araç.
flow control akış kontrolü Sektörler arası bilgi akışının kontrolünü sağlar.
plasticizer akışkanlaştırıcı Betonda aynı kıvamın veya işlenebilirliğin daha az su ile elde edilmesini sağlayan kimyasal katkı malzemesidir.
acrobatic flight akrobatik uçuş Bir hava aracının genel durumunda istenilerek yapılan manevralarla meydana getirilen ani değişiklik, normal dışı bir olay veya hızındaki anormal değişikliklerle yapılan uçuştur
active NOTAM aktif NOTAM Gün ve saate göre aktif hale gelen NOTAM
active way point aktif yol-noktası Seyrüsefer kolaylığı sağlamak amacıyla belirlenmiş yol–noktası.
alert phase alarm hali Bir hava aracı ve içindekilerin emniyetinden endişe edilmesi hali.
alerting service alarm hizmeti Arama-Kurtarma çalışmaları için kurulan ünite tarafından verilen hizmet.
descend speed adjustments alçalma hız ayarlamaları Meydan varış zamanını belirlemek amacıyla yapılan hız azaltma hesaplamaları.
aldis (sinyal) lambası aldis (signalling) lamp Kule operatörü ile uçak pilotu arasındaki iletişimi sağlayan sistemlerin devre dışı kalması durumunda, mors kodları ile haberleşmeyi sağlamak üzere, kontrol kulesinde bulundurulan sinyal lambasıdır (ALDİS). Aldis lambası; Kırmızı-Yeşil- Beyaz renkte sinyal verebilmektedir.
aldis (signalling) lamp aldis (sinyal) lambası Kule operatörü ile uçak pilotu arasındaki iletişimi sağlayan sistemlerin devre dışı kalması durumunda, mors kodları ile haberleşmeyi sağlamak üzere, kontrol kulesinde bulundurulan sinyal lambasıdır (ALDİS). Aldis lambası; Kırmızı-Yeşil- Beyaz renkte sinyal verebilmektedir.
alarm hali alert phase Bir hava aracı ve içindekilerin emniyetinden endişe edilmesi hali.
alarm hizmeti alerting service Arama - Kurtarma çalışmaları için kurulan ünite tarafından verilen hizmet.
alarm hizmet alerting service Arama - Kurtarma çalışmaları için kurulan ünite tarafından verilen hizmet.
uyarı hizmeti alerting service Bir uçak için arama kurtarma hizmeti gerektiğinde ilgili kuruluşlara bilgi vermek ve istenildiğinde bu kuruluşlara yardımcı olmak amacıyla verilen hizmet.
nstrument approach procedure aletli yaklaşma usulü Uçağı ilk yaklaşma fiksinden veya tanımlanmış geliş yolunun başından inişin tamamlanacağı bir noktaya getiren; şayet iniş tamamlanamayacaksa bir bekleme noktasına getiren veya belirli bir yüksekliğe tırmandıran; mânialardan koruyarak uçuş aletlerinin yardımıyla yapılan daha önceden belirlenmiş manevralar serisidir.
practice ınstrument approach aletli yaklaşma ve uygulamaları VFR ve/ veya IFR uçaklar tarafından pilot eğitimi veya profesyonel anlamda gösteriler amacıyla yapılan aletli yaklaşma uygulamalarını ifade eder.
non-ınstrument runway aletsiz pist Görerek yaklaşma prosedürleri kullanılarak hava araçlarının operasyonları için öngörülen pist.
client NOF alıcı uluslararası NOTAM ofisi Bir NOTAM işleme birimi tarafından sağlanan hizmetlere abone olan herhangi bir uluslararası NOTAM Ofisi.
alkali-aggregate reaction alkali agrega reaksiyonu Portland çimentosundan veya bazı agrega bileşimlerinden gelen alkalilerle beton veya harç arasındaki kimyasal reaksiyon.
alkali-carbonate reaction alkali karbonat reaksiyonu Karbonat reaksiyonları; kalsitik kireçtaşı, dolomitik kireçtaşı veya kalsit, kil içeren ince taneli dolomitik kireçtaşı agregalarından oluşur.
alkali-silica reaction (asr) alkali silika reaksiyonu Genellikle çimentodan kaynaklanan alkali oksitlerle (Na2O, K2O) reaktif silika formları içeren agregalar arasında oluşan, betonda genleşme etkisi yaratan kimyasal bir reaksiyondur.
alkali agrega reaksiyonu alkali-aggregate reaction Portland çimentosundan veya bazı agrega bileşimlerinden gelen alkalilerle beton veya harç arasındaki kimyasal reaksiyon.
alkali karbonat reaksiyonu alkali-carbonate reaction Karbonat reaksiyonları; kalsitik kireçtaşı, dolomitik kireçtaşı veya kalsit, kil içeren ince taneli dolomitik kireçtaşı agregalarından oluşur.
alkali silika reaksiyonu alkali-silica reaction (asr) Genellikle çimentodan kaynaklanan alkali oksitlerle (Na2O, K2O) reaktif silika formları içeren agregalar arasında oluşan, betonda genleşme etkisi yaratan kimyasal bir reaksiyondur.
tuvenan all-in aggregate Dereden çıkarılmış, elenmemiş veya yıkanmamış, olduğu gibi kullanılan kum-çakıl karışımı yapı malzemesi.
izin verilebilir taşıma gücü allowable bearing capacity Bina ve saha önem derecesi ile veri kalitesi dikkate alınarak seçilecek güvenlik katsayısı ile hesaplanan taşıma gücü değeridir.
tüm amaçlar için yapılandırılmış Eurocontrol gözetim veri değişimi all-purpose structured Eurocontrol surveillance information exchange Eurocontrol tarafından gözetim veri değişimi için geliştirilen bir standarttır.
alüvyon alluvium Akarsular tarafından taşınan kil, kum, çakıl gibi kütle parçalarının, suyun akış hızının azalması sonucu elverişli yerlere birikmesiyle meydana gelen tortular.
yedek meydan alternate aerodrome Bir hava aracının uçuş planında belirttiği gidiş havaalanına gidemediği veya inişine izin verilmediği durumlarda iniş için kullanacağı ikinci bir havaalanıdır.
altimetre altimetre Hava basıncını (havanın ağırlığını) ölçen bir çeşit madeni barometredir.
altimetre altimetre Hava basıncını (havanın ağırlığını) ölçen bir çeşit madeni barometredir.
bottom-up process alt-üst işlemi Dış işaret ve komutlarla aktivite kontrolü yapmak. Ayrıca gelen bilgiyle ilk olarak ortaya çıkan hareketin tanımlanması için kullanılır.
bottom-up approach alt-üst yaklaşma Tek bir bileşim nedeniyle başlayan yada her bir tekrarında artarak devam eden bir problem yada fırsat için hazırlanan özel bilimsel yaklaşma.
alluvium alüvyon Akarsular tarafından taşınan kil, kum, çakıl gibi kütle parçalarının, suyun akış hızının azalması sonucu elverişli yerlere birikmesiyle meydana gelen tortular.
hasta/engelli/yaşlı nakil aracı ambulift Yolcu merdivenini kullanamayan hareket kabiliyeti kısıtlı, hasta, yaşlı ve engelli yolcuların uçaktan iniş ve uçağa binişi ile PAT sahasında hava aracıterminal/ terminal-hava aracı arasında nakli için kullanılan yükselme/alçalma özelliğine de sahip özel donanımlı araç.
primary runway(s) ana pist(ler) Şartlar müsait olduğunda diğerlerine nazaran kullanılması tercih edilen pist(ler).
analog signal analog signal Genliği, zamanla değişen sürekli sinyaller.
analog signal analog sinyal Genliği, zamanla değişen sürekli sinyaller.
letter of agreement anlaşma mektubu Komşu hava trafik kontrol üniteleri arasında, kontrol sorumluluğunun devri konusunda yapılan anlaşma.
yıllık eğitim programı annual training program Havacılık kuruluşlarının yıl içerisinde personele verecekleri eğitimleri, eğitim tarihlerini, vb. hususları içeren onaylanmış program.
antenna anten Radyo frekans enerjisini bir hüzme içerisine odaklayan elektromekanik cihazlar.
anten antenna Radyo frekans enerjisini bir hüzme içerisine odaklayan elektromekanik cihazlar.
anten antenna Radyo frekans enerjisini bir hüzme içerisine odaklayan elektromekanik cihazlar.
antrasit anthracite Yüksek karbon içerikli kömür.
buzlanmayı önleme anti-icing Uçakların yüzeylerinde buz ve kar oluşmasını engelleme işlemi.
anthracite antrasit Yüksek karbon içerikli kömür.
entrepot-warehouse antrepo Gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulması amacıyla hava alanı içerisinde veya dışında bulunan ve kuruluşunda aranılacak koşulları ve nitelikleri yönetmelikle belirlenen yerdir.
zahiri özgül ağırlık apperent specific weight Belli sıcaklık ve birim hacimdeki geçirimsiz agrega numunesinin havadaki ağırlığının, aynı sıcaklık ve hacimdeki havası alınmış saf suyun havadaki ağırlığına oranıdır.
Yaklaşma sahası için kullanılan azaltılması approach and landing accident reduction FAA üyesi CAST [Commercial Aviation Safety Team] tarafından belirlenen, etkili uçuş kabin eğitimi yoluyla emniyet kazanımları için yapılan yüksek potansiyelli bir kaza analiz girişimdir.
yaklaşma kontrol approach control (APP) Bir veya daha fazla havaalanını kapsayan bir saha içerisinde iniş, kalkış trafiklerine hizmet veren, trafiklerin son yaklaşmaya kadar gerekli ayırmalarından sorumlu olan birim.
yaklaşma kontrol ofisi approach control office Havaalanına iniş yapan kontrollü uçuşlara hava trafik kontrol hizmeti sağlamak için tesis edilmiş ünite.
yaklaşma kontrol hizmeti approach control service İniş/kalkış yapan kontrollü trafiklere sağlanan hava trafik kontrol hizmetidir.
uygun hava trafik hizmetleri otoritesi appropriate air traffic services authority Belirlenmiş hava sahası içerisinde hava trafik hizmetlerinin sağlanması konusunda yetkili otorite.
ilgili ATS otoritesi appropriate ATS authority Söz konusu (İlgili) hava sahasında hava trafik hizmetleri sağlamaktan sorumlu, Devlet tarafından atanmış ilgili otorite.
apron apron Bir kara havaalanında hava araçlarıın yolcu, posta ve kargo indirme-bindirme, yakıt ikmali, bakım ve park etme amaçlarına yönelik tanımlanmış alan.
apron apron Bir kara havaalanında hava araçlarıın yolcu, posta ve kargo indirme-bindirme, yakıt ikmali, bakım ve park etme amaçlarına yönelik tanımlanmış alan.
apron kartı apron identification card Havaalanlarında, havaalanı personeli tarafından, terminal ve büro girişi için kullanılan manyetik karttır. Kart sahibinin, girişine izin verilen bölümler, kart üzerindeki numaralarla belirtilmiştir. Havaalanı girişinden çıkışına kadar, sağ üst yakaya takılması gerekmektedir. Kart sadece verildiği havaalanında geçerlidir ve fiziki tahribatından kullanıcısı sorumludur.
apron identification card apron kartı havaalanlarında, havaalanı personeli tarafından, terminal ve büro girişi için kullanılan manyetik karttır. Kart sahibinin, girişine izin verilen bölümler, kart üzerindeki numaralarla belirtilmiştir. Havaalanı girişinden çıkışına kadar, sağ üst yakaya takılması gerekmektedir. Kart sadece verildiği havaalanında geçerlidir ve fiziki tahribatından kullanıcısı sorumludur.
apron yönetim hizmeti apron management service Apron üzerindeki hava araçları ve taşıtların etkinlik ve hareketlerini düzenlemeyi sağlayan hizmet.
apron taxiway apron taksi yolu Apron üzerinde, aprona geçiş için kullanılan taksi yolu sisteminin bir kısmı.
apron taksi yolu apron taxiway Apron üzerinde, aprona geçiş için kullanılan taksi yolu sisteminin bir kısmı.
apron management service apron yönetim hizmeti Apron üzerindeki hava araçları ve taşıtların etkinlik ve hareketlerini düzenlemeyi sağlayan hizmet.
geçirimsiz formasyon aquiclude Birbiriyle bağlantılı boşlukları bulunmayan ve bu nedenle su alip veremeyen formasyon.
intermediate holding position ara bekleme pozisyonu Araçların ve taksi yapan hava araçlarının durup, havaalanı kontrol kulesi tarafından bu yönde bir talimat verildiğinde, ilerlemesine izin verilene kadar beklemeleri için trafik kontrol amaçlı öngörülen belirli bir yer.
road-holding position araç yol bekleme pozisyonu Araçların beklemeleri gerektiğinde, beklemeleri için tayin edilmiş yer.
search arama Gayri kanuni eylem yapmak üzere kullanılabilecek silah, patlayıcı ve benzeri maddelerin; yolcu, bagaj ve diğer eşyalar ile havacılık faaliyetlerinde kullanılan materyallerde tespiti için ulusal mevzuat çerçevesinde güvenlik birimleri tarafından fiziki, teknik veya diğer arama yöntemleri ile yapılan uygulama.
controlled flight into terrain arazi engeline doğru kontrollü uçuş Normal fonksiyonlu bir uçağın yere, suya yada bir engele doğru yaptığı istem dışı uçuş.
yol kontrol merkezi area control center (ACC) Yetkisi dahilindeki kontrol bölgelerindeki kontrollü uçuşlara hava trafik kontrol hizmeti vermek üzere oluşturulmuş bir ünite.
saha kontrol hizmeti area control service Kontrol sahaları içindeki kontrollü uçuşlar için sağlanan hava trafik kontrol hizmeti.
saha seyrüseferi area navigation (RNAV) Saha seyrüsefer uçma kabiliyetinde olan uçakların kullanması amacıyla oluşturulmuş, uçakların belirlenmiş / istenilen uçuş rotasında istasyon referanslı seyrüsefer yardımcı cihazların kaverajında veya yer istasyonlarından bağımsız, uçakta bulunan saha seyrüsefer sistemine bağlı veya her iki sistemin beraber kullanımı ile tesis edilmiş saha seyrüsefer yolları.
saha seyrüseferi yolu area navigation route Saha seyrüseferi yapabilme kapasitesinde olan hava araçlarının kullanımı amacıyla düzenlenmiş ATS uçuş yolu.
ARFF Birimi ARFF Unit Havaalanları ve yakın çevresinde meydana gelebilecek uçak kaza kırım ve yangınları ile havaalanı sınırları içerisindeki bina ve tesislerde oluşabilecek yangınlara zamanında ve uygun müdahalede bulunarak maddi ve manevi kayıpları önlemek veya asgari seviyeye indirmek amacıyla havaalanlarında istihdam edilen kurtarma ve yangınla mücadele personeli tarafından oluşturulan birim
steril area arındırılmış (steril) alan Hava alanlarında, yolcu ve kabin bagajlarının son kontrol edildiği nokta ile uçak arasında kalan bölge.
back lobe arka lob Bir antenin arkasına yayılan enerjinin lobu.
varış meydanı arrival aerodrome Bir uçağın iniş yaptığı havaalanıdır.
augmentation (GNSS) artırma Temel uydu bilgisi ile birlikte sistem performansının artırılmasının sağlanması.
asphalt asfalt Ana maddesi katran olan ve yolların kaplanmasında kullanılan karışım.
minimum descend altitude asgari alçalma irtifası Elektronik süzülüş hattı bilgisinin sağlanmadığı standart alet yaklaşma prosedürü uygulamalarında, son yaklaşmada veya turlu yaklaşma sırasında alçalmaya müsaade edilen, deniz seviyesi üzerinde feet cinsinden ifade edilen en düşük irtifa.
minimum reception altitude asgari algılama irtifası Bir kavşak noktasının tanımlanabileceği en düşük irtifa.
minimum holding altitude asgari bekleme irtifası Bir bekleme paterni için seyrüsefer ve iletişim sinyal kapsaması ve mania aşma gereksinimlerini sağlayan en düşük irtifa.
minimum crossing altitude asgari katediş irtifası Asgari yol IFR irtifası (MEA) daha yüksek olan bir yola doğru ilerleyen bir hava aracının belirli fiksleri kat etmesi gereken asgari irtifa.
minimum sector altitude asgari sektör irtifai Acil durum şartlarında kullanılabilecek, bir radyo seyrüsefer yardımcısı merkez olmak üzere; 46 km yarı çaplı bir sektör içinde kalan sahada bulunan tüm manialardan asgari 300 m (1000 feet) yükseklik sağlayan en düşük irtifa.
minimum navigation performance specification asgari seyrüsefer performans şartnamesi MNPS dizaynlı hava sahasında operasyon yapabilmesi maksadıyla, bir uçağın minimum seyrüsefer performans kabiliyetine sahip olması için gerekli olan standartların bir düzenlemesidir. Ek olarak, uçak MNPS operasyonları için tescil ülkesi tarafından sertifikalandırılmış olmalıdır.
minimum fuel asgari yakıt Bir uçağın kabul edilebilir bir miktarda gecikmeli veya gecikmesiz olarak varış yerine ulaşması için gerekli olan yakıt miktarıdır. Bu bir acil durum değildir, fakat usule aykırı aşırı bir gecikme durumunda bir acil durumun olabileceğini gösterir.
asphalt asphalt Ana maddesi katran olan ve yolların kaplanmasında kullanılan karışım.
abrasion aşınma Beton yüzeyinde sürtünmeye bağlı olarak gelişen yıpranma.
clearway aşma sahası Üzerinde bir uçağın belirli bir yüksekliğe kadar ilk tırmanışının bir bölümünü gerçekleştirebileceği uygun bir alan olarak seçilmiş veya hazırlanmış; ilgili otoritenin kontrolü altında bulunan, yerde veya su üzerinde belirlenmiş dikdörtgen bir saha.
inertial navigation system ataletsel seyrüsefer sistemi Geniş kapsamlı bir seyrüsefer için hava aracında bulunan bilgisayar destekli bir seyrüsefer cihazıdır.
ATC system harmonisation ATC sistemi uyumluluğu Ünitelerdeki standart uygulamalarla, sistem performansının karşılaştırılarak aralarındaki uyumun belirlenmesi.
ATC sistemi uyumluluğu ATC system harmonisation Ünitelerdeki standart uygulamalarla, sistem performansının karşılaştırılarak aralarındaki uyumun belirlenmesi.
core requirements for ATM working positions ATM çalışma pozisyonları için temel gereksinimler Çalışma pozisyonu gelişimi için metotlar ve araçlardır. Temel proje, Avrupa Sivil Havacılık Konferansı Devletlerindeki hava trafik yönetimini geliştirmeyi amaçlamaktadır.
ATS yolu ATS route SID, STAR, havayolu, tavsiyeli yol ve kontrolsüz yollar da dâhil olmak üzere gerektiğinde trafik akışını yönlendirmek için oluşturulmuş yollar.
ATS route ATS yolu SID, STAR, havayolu, tavsiyeli yol ve kontrolsüz yollar da dâhil olmak üzere gerektiğinde trafik akışını yönlendirmek için oluşturulmuş yollar.
atterberg limits atterberg limitleri Kıvam limitleri; zeminin tanecikleri ile su arasındaki ilişkileri ve değişen su içeriklerine göre zeminin durumunu tanımlar.
atterberg limits atterberg limitleri Kıvam limitleri; zeminin tanecikleri ile su arasındaki ilişkileri ve değişen su içeriklerine göre zeminin durumunu tanımlar.
atterberg limitleri atterberg limits Kıvam limitleri; zeminin tanecikleri ile su arasındaki ilişkileri ve değişen su içeriklerine göre zeminin durumunu tanımlar.
durum göstergesi attitude display indicator Uçakların uzunlamasına ve yanlamasına rotasyonunun uçuş cihazlarından takip edilebilmesini sağlayan gösterge.
artırma augmentation (GNSS) Temel uydu bilgisi ile birlikte sistem performansının artırılmasının sağlanması.
otorite authority Bir dokümanın ortaya çıkarılması veya değiştirilmesi ile sorumlu kişi.
otomatik iniş autolanding Görüşün iniş için limitlerin altında olduğu, konvansiyonel metotlarla inişin sağlanamayacağı durumlarda, bu konuda özel eğitim almış pilotlar tarafından güvenli ve etkin bir inişin sağlanması için kullanılan sistem.
otomatik bağımlı gözetim automatic dependent surveillance (ADS) Uçağın on-board seyrüsefer sistemleri ile pozisyon belirleme sistemlerinden elde ettiği kimlik bilgisi, dört boyutlu pozisyon bilgisi ve ilave diğer bilgilerin de içinde olduğu verilerin bir veri hattı aracılığıyla yayınlandığı bir gözetim tekniğidir.
otomatik bağımlı gözetim-yayın automatic dependent surveillance-broadcast (ADS-B) Herhangi bir yer/hava kullanıcısının ihtiyaç duyacağı pozisyon, iz ve yer hızı vb. bilgilerin bir yayın modu veri hattı aracılığıyla belli aralıklarla iletimini sağlayan bir gözetim uygulamasıdır.
otomatik bağımlı gözetim-sözleşme automatic dependent surveillance-contract (ADS-C) Uçağın, aviyoniklerinden ve pozisyon belirleme sistemlerinden elde ettiği verilerin, sadece bir yer istasyonuna (noktadan-noktaya haberleşme) iletildiği gözetim tekniğidir.
otomatik yön bulma sistemi automatic direction finding system Hemen hemen en eski seyrüsefer yardımcı cihazlarındandır. Atmosferik hadiselerden kolayca etkilenmeleri ve düşük menzillere sahip olmaları sebebiyle yerlerini daha gelişmiş cihazlara bırakmışlardır. (COR, LORAN, GPS gibi)
otomatik terminal bilgi hizmeti automatic terminal information service (ATIS) 24 saat ya da belirlenmiş farklı aralıklarla inen / kalkan hava araçları için sağlanan güncel, periyodik meteorolojik ve operasyonel bilgileri otomatik olarak sağlayan hizmet.
otomatik hava gözlem sistemi automatic weather observing system (AWOS) Belirlenmiş zaman aralıklarında çeşitli sensörler yardımıyla hava şartlarını ölçen, kaydeden ve pilotlara iletilmek üzere bir bilgisayara gönderen sistem.
ortalama hava trafik akış yönetim birimi average air traffic flow management unit Kalkışlardaki toplam gecikmeler/ toplam uçuşlar oranını tespit etmek amacıyla kurulan ünite.
havacılık emniyeti aviation safety Yerdeki ve havadaki trafiklerin emniyetini sağlamak için yayınlanmış tüm uygulamalar.
European Organisation for the Safety of Air Navigation Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) Avrupa seyrüsefer emniyetini sağlamak üzere kurulan ve Türkiye`ninde üyesi bulunduğu çok uluslu organizasyon.
European Air Traffic Management System (EATMS) Avrupa Hava Trafik Yönetim Sistemi ECAC üyesi ülkelerin hava trafik sistemlerini eşgüdümlü hale getirerek, iniş-kalkış zamanlarındaki gecikmeleri azaltmak, tercih edilen uçuş profilleri ile uçuş emniyeti, ülke güvenliği, çevresel etkiler gibi konularda minimum tahditleri planlayan sistem.
European Aviation Safety Agency (EASA) Avrupa Havacılık Emniyeti Otoritesi 15 Temmuz 2002 tarihinde hizmete geçen, Avrupa hava shası ile ilgili bir emniyet kurumudur.
European Geostationary Navigation Overlay Service (EGNOS) Avrupa Küresel Seyrüsefer Kaplama Hizmeti Avrupa`da uydu seyrüseferi sağlamak amacıyla 1984 de çalışmalarına başlanan bir hizmettir. EGNOS`un geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi ile ilgili çalışmalar 1994 de Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Avrupa Birliği (EU) ve EUROCONTROL`ün katılımı ile kurulan Avrupa Üçlü Birliği (ETG) tarafından yürütülmektedir.
European Civil Aviation Conference (ECAC) Avrupa Sivil Havacılık Konferansı 1955’ten beri faaliyetlerine devam eden uluslararası bir organizasyondur. Amacı, Avrupa hava taşımacılık sisteminin güçlendirilmesi, güvenli ve etkili gelişiminin devam ettirilmesidir. ECAC, üye ülkeler ile diğer ülkeler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi ve sivil havacılık politikalarının belirlenmesi konularında da çalışmalar yapmaktadır.
dosage Ayarlama, düzenleme. Ayarlama, düzenleme.
separation ayırma Uçakların seviye ve pozisyon olarak birbirlerine tehlike teşkil etmeyecek şekilde belli kriterler göz önüne alınarak uçurulmalarıdır.
separation minima ayırma minimumu Hava trafik kontrol usullerinin uygulanmasına yönelik, uçaklar arasındaki minimum uzunlamasına, yanlamasına veya dikey mesafelerdir.
segregated parallel operations ayrılmış paralel operasyonlar Bir pistin yalnızca yaklaşmalar için ve diğerinin yalnızca kalkışlar için kullanıldığı, paralel veya paralele yakın aletli pistlerde eş zamanlı yapılan operasyonlar.
reduced vertical seperation minima exit point azaltılmış dikey ayırma miniması çıkış noktası Bir hava aracının RVSM (azaltılmış dikey ayırma minimumu) sahasından çıkış noktası.
reduced vertical seperation minima entry point azaltılmış dikey ayırma miniması giriş noktası Avrupa RVSM hava sahasına girmeden önce, girdiği sırada yada hemen sonrasında, uçağın geçtiği ve geçmesinin beklendiği ilk rapor noktası.
reduced vertical seperation minima approval azaltılmış dikey ayırma miniması onayı İlgili Devlet otoritesi tarafından belirli kriterler göz önüne alınarak, bir uçağın RVSM onayının verilmesi işlemidir.
maximum take off weight azami kalkış ağırlığı Hava aracının uçuşa elverişlilik sertifikasında, uçuş el kitabında veya diğer resmi kayıtlarda belirtilen kalkışa elverişli azami ağırlığıdır.