| earth referenced navigation |
yüzeyden referanslı seyrüsefer |
Yüzeysel seyrüsefer kaynağına bağlı olup, tek siteye bağlı olmayan seyrüsefer. |
| efficiency measurement |
yeterlilik ölçülendirmesi |
Girdi-çıktı oranlarını sonuçlandıran ölçülendirme ünitesi. |
| eğilme-gerilme dayanımı |
flexural-tensile strenght |
Bu deney, üç noktadan yüklenen basit kiriş ile betonun eğilme gerilme dayanımının belirlenmesini kapsar. |
| eğim mesafesi |
slant range |
Uçuştaki bir uçakla yer cihazı (radar, DME) arasındaki gerçek direkt mesafeye denir. |
| eğitim belgesi |
training certificate |
Eğitim Talimatı kapsamında eğitime katılanlara verilen sertifika veya katılım belgesi. |
| eğitim çalışma grubu |
---- |
Hava meydanlarında faaliyette bulunan Kurum/Kuruluş personeline MSHGP çerçevesinde eğitim veren, eğitimleri takip eden EADUK’un koordinesinde ve onaylamasıyla oluşturulan komisyon. |
| eğitim el kitabı |
training manual |
Eğitimlerde kullanılan doküman |
| eğitim kuruluşu |
training institution |
Eğitim Talimatına göre havacılık kuruluşları veya gerçek kişilere eğitim vermek üzere SHGM tarafından yetkilendirilmiş kuruluş. |
| eğitimci |
instructor |
Gerçek kişilere Eğitim Talimatı kapsamında eğitim verecek ve SHGM tarafından yetkilendirilmiş kişi. |
| eğitimci eğitmeni |
trainer of trainers |
Gerçek kişilere veya eğitimcilere Eğitim Talimatı kapsamında eğitim verecek ve ilgili kurum tarafından yetkilendirilmiş kişi. |
| eğitimcinin eğitimi sertifikası |
training of trainer certification |
Eğitim verilebilirliğiyle ilgili Milli Eğitim Bakanlığı veya Yükseköğretim Kurumları veya Milli Eğitim Bakanlığından onaylı kuruluşlar tarafından verilen belge. |
| ekip kaynak yönetimi |
crew resource management |
CRM, iletişim, durumsal farkındalık, problem çözme, karar verme, takım çalışmasıyla ve bu alanların her birinin yol açtığı alt disiplinlerle beraber olan geniş bir bilgi, beceri, davranış ihtiva eder. CRM’i oluşturan bu elementler yeni olmamakla beraber havacılıkta, genellikle hava ulaşımının başlamasıyla, “havacılık, kaptanlık, ekip işbirliği vb.” gibi başlıklarla bilinmektedir. Bunun yanı sıra, geçmişte, bu terim formel olarak tanımlanıp, açıkça belirtilmemiştir. CRM bu eksikliği gidermek için bir girişim olarak ortaya çıkmıştır. Ayrıca, CRM uçuş operasyon ve emniyetinin etkinliğini artırmak için insan, ekipman, prosedür gibi tüm kaynakların optimum kullanımını sağlamak için bir yönetim sistemi tanımlamaktadır. |
| ekipman kapasitesi |
equipment capacity |
ATC sistemleri tarafından taşınabilir en fazla trafik sayısı.
|
| el bagajı |
cabin baggage |
Bir hava aracının kabin bölümünde taşınan bagajlar. |
| el kitapları |
manuels |
Ulusal ve uluslararası havacılık kuralları ve mevzuatlar esas alınarak hazırlanan, operasyonu tanımlayan kapsamlı dokümanlardır. |
| el tipi metal arama dedektörü |
hand-held metal detector |
Güvenlik kontrol noktalarında veya gerekli görülen diğer yerlerde, yolcu ve personelin geçişlerinde güvenlik taramasının bölgesel yapılabilmesi amacıyla sadece metale duyarlı olan detektörü. |
| elastisite modülü |
young’s modulus |
Statik hesaplamada bir gerilimin, kısalma ya da eğilme miktarına bölünmesi ile bulunan değerdir. |
| elek analizi |
sieve analysis |
Laboratuvar ölçekli bir çeneli kırıcıda verilen malzeme karışımının parçacık boyutunun küçültülmesi ve küçültülen parçacıkların eleklerden geçirilerek parçacık boyut dağılımının hesaplanması. |
| elevated heliport |
yükseltilmiş heliport |
Kara üzerinde yükseltilmiş bir yapı üzerinde bulunan bir heliport. |
| elipsoit yükseklik (geodetik yükseklik) |
ellipsoid height (geodetic height) |
Söz konusu noktanın içinden elipsoit dış dikme boyunca ölçülen, referans elipsoit ile ilgili yüksekliktir. |
| ellipsoid height (geodetic height) |
elipsoit yükseklik (geodetik yükseklik |
Söz konusu noktanın içinden elipsoit dış dikme boyunca ölçülen, referans elipsoit ile ilgili yüksekliktir. |
| emergency |
acil durum |
Hava alanlarında, normal hizmet akışı dışında, personel, araç, gereç ve malzeme kullanımı, takviyesi, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu gerektiren, güvenlik, kaza-kırım veya kurtarma ile ilgili her türlü durum. |
| emergency phases |
acil durum safhaları |
Şüphe hali, alarm hali ve tehlike hali anlamında kullanılan genel terim. |
| emergency plan |
acil durum planı |
Hava alanlarında her türlü acil durumda, bu duruma uygun olarak, araç, gereç ve personel kullanımını ve takviyesini, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliğinin koordinesini düzenleyen ve ICAO Ek-14 ve SHY-14A’ya göre hazırlanan plan. |
| emme |
absorbed water |
Yüzeyde emilen su. |
| emniyet |
safety |
İnsan veya maddi varlıkların zarara uğrama olasılığının kabul edilebilir bir düzeye indirilmesinin ve bu düzey veya altında kalıcılığının sağlanmasının sürekli bir tehlike tanımlama ve risk yönetim süreci yoluyla sağlandığı durumdur. |
| emniyet ikazı |
safety alert |
ATC tarafından, kontrolü altındaki uçaklara yayınlanan bir emniyet ikazıdır. |
| emniyet programı |
safety programme |
Emniyet düzeyini artırmayı amaçlayan birleştirilmiş düzenleme ve faaliyetler bütünü. |
| emniyet riski |
safety risk |
Emniyet ile ilgili bir tehlike sonucunun, öngörülebilen en kötü durum referans alınarak tahmin edilen gerçekleşme olasılığı ve şiddetinin birleşimidir. |
| emniyet sahası |
safety area |
Hava seyrüsefer amaçlı gerekli olanlar dışında, manialardan arındırılmış olan FATO’yu çevreleyen bir heliport üzerinde bulunan ve kazaen FATO’dan sapan helikopterlerin hasar görme riskini azaltmayı amaçlayan belirli bir alan. |
| emniyet yönetim sistemi |
safety management system |
Emniyet yönetimi için gerekli organizasyonel yapı, izlenebilirlik, politika ve yöntemlere ilişkin sistematik yaklaşım. |
| en son tahsis edilen irtifa |
last assigned altitude |
ATC tarafından tahsis edilen ve pilot tarafından anlaşıldığı belirtilen en son irtifa veya uçuş seviyesi. |
| engellenmiş |
blocked |
Radyo yayınlarının bozulduğu ya da engellendiği durumlarda kullanılan terim. |
| en-route |
yol aşaması |
Kalkış noktası ile bitiş aşamasına kadar seyrüsefer operasyonunun bir safhası. |
| en-route airspace |
yol aşaması hava sahası |
Tırmanma, düz uçuş veya alçalma aşamasındaki uçuşlara hava trafik hizmetinin sağlandığı terminal sahaları dışında tanımlanmış hava sahası. |
| enroute alternate |
yedek yol boyu havaalanı |
Yol boyunda uçarken olağandışı ya da olağanüstü (emercensi) bir durum geçirdikten sonra bir hava aracının inebileceği yedek havaalanı. |
| entrepot-warehouse |
antrepo |
Gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulması amacıyla hava alanı içerisinde veya dışında bulunan ve kuruluşunda aranılacak koşulları ve nitelikleri yönetmelikle belirlenen yerdir. |
| equipment capacity |
ekipman kapasitesi |
ATC sistemleri tarafından taşınabilir en fazla trafik sayısı. |
| error |
hata |
Ölçülen değer ile fiziksel değer arasındaki meydana gelen farklılık. |
| esas dönüş |
base turn |
İlk yaklaşma safhası boyunca uzaklaşma başı, (outbound track) sonu ile ara ya da son yaklaşma safhası arasında hava aracı tarafından pist doğrultusunu karşılamak amacıyla yapılan dönüş yöntemi. |
| estimated off block time |
takoz çekme zamanı |
Bir hava aracının kalkışı ile ilgili olarak harekete başlayacağı tahmin edilen zamana denir. |
| estimated time of arrival (ETA) |
muhtemel varış zamanı |
IFR hava aracı için gidiş meydanında aletli yaklaşma usulünün dizayn edildiği fiks varsa bu fikse varış zamanıdır. Böyle bir fiks ya da seyrüsefer yardımcı cihazı yoksa ya da hava aracı VFR ise meydan üzerinde olacağı tahmin edilen zamandır. |
| eşik |
threshold |
Pistin iniş için kullanılacak bölümünün başlangıcı. |
| Eşik Işıkları |
Threshold Lights |
Pist eşiğinin yerini belirlemek için kullanılan yeşil renkli ışık dizisidir. Eşik ışıkları iniş yönüne tevcihlidirler. |
| ETOPS extended-range twin-engine operation performance standards enroute alternate |
çift motora sahip hava araçları için yedek yol boyu havaalanı |
Yol boyu ETOPS operasyanları esnasında hava aracının motor arızası ya da diğer anormal durumlar ya da acil durum koşullarında inebileceği uygun / elverişli yedek meydan.
|
| European Air Traffic Management System (EATMS) |
Avrupa Hava Trafik Yönetim Sistemi |
ECAC üyesi ülkelerin hava trafik sistemlerini eşgüdümlü hale getirerek, iniş-kalkış zamanlarındaki gecikmeleri azaltmak, tercih edilen uçuş profilleri ile uçuş emniyeti, ülke güvenliği, çevresel etkiler gibi konularda minimum tahditleri planlayan sistem. |
| European Aviation Safety Agency (EASA) |
Avrupa Havacılık Emniyeti Otoritesi |
15 Temmuz 2002 tarihinde hizmete geçen, Avrupa hava shası ile ilgili bir emniyet kurumudur. |
| European Civil Aviation Conference (ECAC) |
Avrupa Sivil Havacılık Konferansı |
1955’ten beri faaliyetlerine devam eden uluslararası bir organizasyondur. Amacı, Avrupa hava taşımacılık sisteminin güçlendirilmesi, güvenli ve etkili gelişiminin devam ettirilmesidir. ECAC, üye ülkeler ile diğer ülkeler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi ve sivil havacılık politikalarının belirlenmesi konularında da çalışmalar yapmaktadır. |
| European Geostationary Navigation Overlay Service (EGNOS) |
Avrupa Küresel Seyrüsefer Kaplama Hizmeti |
Avrupa`da uydu seyrüseferi sağlamak amacıyla 1984 de çalışmalarına başlanan bir hizmettir. EGNOS`un geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi ile ilgili çalışmalar 1994 de Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Avrupa Birliği (EU) ve EUROCONTROL`ün katılımı ile kurulan Avrupa Üçlü Birliği (ETG) tarafından yürütülmektedir. |
| European Organisation for the Safety of Air Navigation |
Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) |
Avrupa seyrüsefer emniyetini sağlamak üzere kurulan ve Türkiye`ninde üyesi bulunduğu çok uluslu organizasyon. |
| evrensel erişim alıcı/vericisi |
universal access transceiver |
ADS-B veri iletimi için 1.041667 Mbit/s modülasyon oranı ile 978 MHz frekansında çalışan bir yayın veri hattıdır. |
| evrensel zaman koordinasyonu |
universal time coordinated |
Saniye artışıyla ayarlanan ve sivil havacılıkta temel alınan otomatik zaman ölçeğidir. |
| executive ATCo |
uygulama hava trafik kontrolörü |
Planlama kontrolörü ile eşgüdüm halinde ATC operasyonlarını yerine getiren, radyo - telefon iletişimini yürüterek sorumluluk sahasındaki uçakların aktif olarak kontrolünden sorumlu lisanslı veya dereceli hava trafik baş kontrolörü veya kontrolörüdür. |
| expansion joint |
genleşme derzi |
Beton tam kürünü aldıktan sonra ortam sıcaklığına bağlı olarak genleşir ya da çeker. Bu hareketlerin betonda istenmeyen çatlama ve çalışma yapmasını engellemek için betonun yapısına göre ortalama 30 metre aralıklarda genleşme derzleri bırakılmalıdır. Bu derzler beton dökümü sırasında oluşturulmalı ve beton tamamen bu bölgelerde kesilmelidir. |
| expected approach time (EAT) |
muhtemel yaklaşma zamanı |
IFR bir hava aracının muhtemel bir gecikme/beklemenin ardından, iniş için yaklaşmasını tamamlamak üzere fiksi terk edeceği tahmin edilen zamandır. |
| expected departure clearance time |
muhtemel kalkış talimatı zamanı |
Bir uçağın kalkış için talimatı alabileceği en uygun zaman. |
