Oturum Aç

Republic of Türkiye Ministry of Transport and Infrastructure

General Directorate Of State Airports Authority

88 Logo
red Logo
444 34 64

TR

Dictionary of Aviation Terms

Font Size
A

Türkçe Terim İngilizce Terim AÇIKLAMA
fasilite facility Özel bir amaç için yapılmış bina, ekipman veya üniteler.
hatalı görüntü false plot Uçağın gerçek pozisyonundan farklı bir pozisyonda radarda görünmesi.
FRUIT False Replies from Undesired Interrogator Transmissions Bir uçağın birden fazla anten tarafından sorgulanması durumunda, başka bir sorgulama nedeniyle transponder cevap sinyalinin beklenen süreden daha önce alıcıya gelmesi olayıdır.
hatalı iz false track Radar sistemindeki teknik konulardan kaynaklanan yanlışlıklar.
differential global positioning system farklı küresel konumlandırma sistemi Küresel pozisyonlama sisteminin çözüm doğruluğunu geliştirmek için kullanılan bir tekniktir.
differential global navigation satellite system farklı küresel seyrüsefer uydu sistemi Bir veya daha fazla bilinen noktadaki pozisyon hatalarının belirlenmesi ve pozisyon doğruluğu için bir başka sistemden alınan bilgilerin iletilmesini amaçlayan bir sistemdir.
facility fasilite Özel bir amaç için yapılmış bina, ekipman veya üniteler.
Federal Havacılık İdaresi Federal Aviation Administration Sorumluluğu sivil havacılık güvenliği olan kurum, Amerikan hükümetinin bir parçası olarak 1958 yılında kurulmuştur. Fonksiyonları; ulusal savunma gereklerini ve güvenliği göz önüne alarak sivil havacılığın düzenlenmesi, yeni teknolojiler kullanarak havacılığın geliştirilmesi, sivil ve askeri uçakların kontrolünün ortak bir sistemde yapılması, ulusal hava sahası sistemi konusunda yapılan araştırmalar ve ticari uzay taşımacılığının düzenlenmesidir.
Federal Aviation Administration Federal Havacılık İdaresi Sorumluluğu sivil havacılık güvenliği olan kurum, Amerikan hükümetinin bir parçası olarak 1958 yılında kurulmuştur. Fonksiyonları; ulusal savunma gereklerini ve güvenliği göz önüne alarak sivil havacılığın düzenlenmesi, yeni teknolojiler kullanarak havacılığın geliştirilmesi, sivil ve askeri uçakların kontrolünün ortak bir sistemde yapılması, ulusal hava sahası sistemi konusunda yapılan araştırmalar ve ticari uzay taşımacılığının düzenlenmesidir.
boş uçuş ferry flight Bir uçağın yolcu ve yük taşımaksızın uçurulması.
dosyalanmış uçuş planı filed flight plan Pilot ya da onun yasal temsilcisi tarafından ATS ünitesinde doldurulan, sonradan yapılmış değişiklikleri içermeyen plana denir.
filler filler 200 mm altında kalan malzeme (asfalt için ).
filler filler 200 mm altında kalan malzeme (asfalt için ).
dolgu zemin filling ground Suni olarak sıkıştırılmamış zeminler.
vibrasyonlu silindirle sıkıştırılmış dolgu zemin filling ground compressed with vibration cylinder Zemin emniyet gerilmesi 1,0- 1,5 kg/cm² olan zeminler.
fleet filo İşletmecinin kendi malı veya kiraladığı tüm hava araçlarının adet ve tip olarak ifadesidir.
final final Aletli veya görerek yaklaşma yapan bir uçağın iniş için pisti karşıladığı hat.
final final Aletli veya görerek yaklaşma yapan bir uçağın iniş için pisti karşıladığı hat.
son yaklaşma final approach Belirlenmiş bir son yaklaşma fix’i ya da belirlenmemiş ise herhangi bir nokta ya da fix’ten başlayan aletle yaklaşma usulünün bir parçası olarak; a) Belirlenmiş ise son kaide dönüşünün (procedure turn), esas dönüşün (base turn) bitiminde ya da racetrack usulünde inbound başa dönüşünde ya da, b) Yaklaşma usulünde belirtilen son yaklaşma başına intercept olunan noktada başlar. Havaalanı civarında; (a) İnişin gerçekleştirileceği ya da (b) Pas geçme yönteminin başlayacağı noktada sona erer.
son yaklaşma ve kalkış alanı (FATO) final approach and take-off area Havada asılı kalmaya veya inişe yönelik yaklaşma manevrasının son aşamasının üzerinde tamamlandığı ve kalkış manevrasının başlatıldığı belirli bir alan.
son yaklaşma hattı final approach course Aletli yaklaşma yapan bir uçağın pisti karşılamasını sağlayan hat.
son yaklaşma fiksi final approach fix Yayınlanmış aletli alçalma usulünün başladığı nokta.
son yaklaşma bölümü final approach segment Üç boyutlu geometrik bir yolu tanımlayan ve uçakların son yaklaşmada uçuşuna devam etmesi beklenen düz bir hat.
priz bitme süresi final set Beton karılırken suyun çimentoya temas ettiği andan itibaren betondan elenerek ayrılmış olan harcın, çapı 6,175 mm olan bir sondanın daldırılmasına karşı 3,5 n/mm2’lik bir mukavemet kazanmasına kadar geçen süre.
incelik modülü fineness modulus Agrega gradasyon özelliği hakkında bilgi sağlayan ampirik bir sayısal değerdir.
finişer finisher Asfaltın son işlemini yapan makine.
finisher finişer Asfaltın son işlemini yapan makine.
sabit ışık fixed light Sabit bir noktadan bakıldığında sabit şiddette görünen bir ışık
Kapasitör Deşarj Işıkları Flashing Meteorolojik şartların olumsuz olduğu bölgelerde eşikten itibaren 300 metreden sonraki 600 metrelik kısımda yer alan yaklaşma merkez hattı ışıklarının takviye edildiği beyaz renkli ışık sistemleridir. Dıştaki ışıktan başlayarak, eşik tarafında bulunan en içteki ışığa kadar, saniyede 2 defa sıralı olarak, zincir şeklinde yanıp sönerler. Yaklaşma ışık sisteminden bağımsız olarak çalışır.
filo fleet İşletmecinin kendi malı veya kiraladığı tüm hava araçlarının adet ve tip olarak ifadesidir.
hava sahasının esnek kullanımı flexible use of airspace (FUA) Hava sahasının yalnız askeri veya sivil amaçlar için değil, kullanıcının belirleyici olması temel prensibine uygun hale getirilmesi amaçlanmıştır.
eğilme-gerilme dayanımı flexural-tensile strenght Bu deney, üç noktadan yüklenen basit kiriş ile betonun eğilme gerilme dayanımının belirlenmesini kapsar.
uçuş flight Aynı uçuş numarasıyla yapılan uçuş safhalarının sayısı veya uçuş safhasındaki bir uçağın hareketidir.
uçuş kontrol flight check/calibration Konulmuş toleransları karşılayıp karşılamadığını belirlemek amacıyla bir seyrüsefer yardımcısının uçuşta araştırılması.
uçuş ekibi flight crew Hava aracının sevk ve idaresinden sorumlu pilotlar ve uçuş mühendisleri ile hizmetlerden sorumlu kabin memurlarıdır.
uçuş mürettebat üyesi flight crew member Uçuş esnasında bir uçağın harekatı için gerekli görevleri üstlenmiş lisanslı bir mürettebat üyesi.
uçuş ekibi üyesi flight crew member Uçuş esnasında bir hava aracının operasyonundan sorumlu lisanslı personele denir.
uçuş verisi flight data Uçakların karşılaşmalarının belirlenip, kontrolörün önceden planlama yapmasına imkan sağlayan uçuşla ilgili genel bilgileri kapsar.
uçuş veri eşleme sistemi flight data processing system (FDPS) Uçuş planlarından gelen bilgilerin kullanımıyla, hava trafik kontrolörlerinin strip alma, radarda etiket takibi, ulusal savunma gereklilikleri vb. konularında etkin olarak kullanabilecekleri bir sistem.
uçuş veri kayıt sistemi flight data recorder (FDR) Bir uçuş hakkındaki gerekli parametre ve teknik bilgileri kayıt eden cihazdır.
uçuş süresi (blok süre) flight duration (block time) Bir hava aracının kalkış yapmak maksadıyla, kendi gücü ile veya harici bir güç uygulanmak suretiyle ilk hareketine başlama anından, uçuşun veya görevin sonunda tam olarak durarak yolcu, yük veya diğer muhteviyatı indirme ve/ veya bindirme amacıyla kendisine tahsis edilen park yerine gelme anına kadar geçen toplam süredir.
uçuş mühendisi flight engineer Uçuş işletme el kitapları gereğince hava aracında bulunması ve pilotlardan başka kokpitte görev yapması gerekli olan sertifikalı personeldir.
Uçuş Kontrol Pilotu Flight Inspection Pilot Uçuş Kontrol Pilotu.
uçuş bilgi merkezi flight information center (FIC) İkaz hizmeti ve uçuş bilgi hizmeti sağlamak üzere oluşturulmuş üniteye FIC denir.
uçuş bilgi bölgesi flight information region (FIR) Yatay ve dikey sınırları ile tanımlanmış, içerisinde uçuş bilgi ve ikaz hizmeti verilen hava sahasıdır.
uçuş bilgi servisi flight information service (FIS) Uçuşların verimli ve güvenli bir şekilde olması için, yararlı bilgi ve tavsiye verme amacıyla kurulan bir hizmet birimi.
uçuş seviyesi flight level (FL) 1013.25hPa’lık referans basınç yüzeyi ile ilişkili olarak belirlenmiş sabit atmosferik basınç yüzeyleridir. Bu yüzeyler birbirlerinden, belirlenmiş (sabit) basınç aralıkları ile ayrılır.
uçuş harekatı flight operation Planlanmış bir uçuş için uçuş ekibinin hava aracına bindiği andan motorlarını durdurarak hava aracını sorumlulara teslim ettiği ana kadar geçen süre içindeki tüm faaliyetleridir.
uçuş planı flight plan (FPL) Bir hava aracının tasarlanan uçuşuna ya da uçuşun bir bölümüne ilişkin olarak hava trafik hizmet birimlerine sağlanan özel formatlı bilgi.
uçuş planı verisi flight plan data Uçak çağrı adı, iniş-kalkış meydanları, planlanan uçuş seviyesi, planlanan uçuş rotası, tahmini varış zamanı gibi bilgilerin genel terimle ifade edilmesi.
uçuş pozisyonu monitörü (izleme sistemi) flight position monitor Hava trafik kontrolörüne uçuş aşamasındaki rota değişikliklerini görme, müdahale etme, gerektiğinde tavsiyede bulunma imkanı sağlayan bir sistem.
uçuş kayıt cihazı flight recording device Hava aracı üzerinde takılı bulunan kaza ve olayların soruşturulmasında yardımcı olarak kullanılan her tip kayıt cihazıdır.
uçuş simülatörü flight simulator Belirli bir hava aracı tipinin kokpitindeki mekanik, elektrik, elektronik ve benzeri hava aracı sistem kontrol fonksiyonlarını ve uçuş ekibi üyelerinin ortamını aynen yansıtan ve hava aracı tipinin performans ve uçuş özelliklerinin gerçeğindeki gibi uygulandığı cihazdır.
uçuş eğitim organizasyonu flight training organisation Pilot yetiştirmek üzere, kendi uçucu kadro elemanları ile ticari/ genel ve sportif havacılık faaliyetlerinde bulunmak üzere, ulusal ve uluslararası kurallar çerçevesinde eğitim veren, uçuş eğitimi, sentetik uçuş eğitimi, teorik eğitimlerinin uygulandığı, personel, tesis, uçak, doküman, finans, kalite ve kayıtlarını kapsayan, SHGM ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından uçuş okulu olarak yetkilendirilen eğitim organizasyonudur.
uçuş görüşü/rüyeti flight visibility Uçuştaki bir uçağın pilot mahallinden ileriye doğru görüş mesafesi.
uçuş rüyeti flight visibility Uçuştaki hava aracının kokpitinden ileriye doğru olan görüş mesafesidir.
akış kontrolü flow control Sektörler arası bilgi akışının kontrolünü sağlar.
takip - et aracı follow-me Yön, hız ve zaman gibi verileri göz önüne alarak belirlenen bir konumdan ilerleyerek konum tahmin ederek yapılan seyrüsefer.
takip - et aracı follow-me PAT sahalarında yönlendirme ve kontrol hizmetlerinde kullanılan özel donanımlı araç.
yabancı hava taşıyıcısı foreign air carrier Herhangi bir yabancı devlet otoritesinden işletme ruhsatı almış bulunan işletmeciler.
yabancı madde hasarı foreign object damage (FOD) Havaalanı veya havayolu personeli ile uçakların zarar görebileceği, uçağa veya yakın çevresine ait olmayan nesnedir.
fork lift fork lift Yüklerin istiflenmesinde ve kısa mesafe taşınmalarında kullanılan, yükü kaldırma/indirme, ayrıca taşıma özelliğine sahip olan özel donanımlı araç.
fork lift fork lift Yüklerin istiflenmesinde ve kısa mesafe taşınmalarında kullanılan, yükü kaldırma/indirme, ayrıca taşıma özelliğine sahip olan özel donanımlı araç.
kol uçuşu formation flight Bir pilotun liderliğinde birden çok uçağın birlikte gerçekleştirdikleri uçuş.
septic tank fosseptik aracı Uçaklardan fosseptiğin boşaltılarak götürülmesi için kullanılan özel donanımlı araç.
kırılabilir cisim frangible object Darbe anında, uçağa minimum tehlike oluşturacak şekilde kırılması, eğilmesi veya esnemesi öngörülen düşük kütleli bir cisim.
kırılabilirlik frangilibilty Arzu edilen bir yüke kadar dayanabilecek yapısal bütünlükte ve sertlikte olan; daha büyük bir yükte uçaklara en az derecede zarar verebilecek şekilde eğilip, bükülen veya kırılabilen nitelikteki bir cisim özelliğidir.
taşıma işleri komisyoncusu freight forwarder Bütün taşıma türlerinde; sevkiyat, dağıtım, depolama, gümrükleme ve sigorta hizmetlerini gerçekleştiren, aktif bir işletme ağına sahip olan ve anahtar teslimi lojistik hizmeti veren organizatör kuruluş. Ücret karşılığında kendi adına ve bir müvekkil hesabına eşya taşımayı meslek edinmiş olan kuruluş (Türk Ticaret Kanunu Md:808).
breaking action (Good, Fair PoorNil) frenleme (İyi, Orta, Zayıf, Hiç) Pilota havaalanı hareket sahası üstündeki frenleme derecesini, koşullarını belirten rapor
breaking action (Good, Fair,PoorNil) frenleme (İyi, Orta, Zayıf, Hiç) Pilota havaalanı hareket sahası üstündeki frenleme derecesini, koşullarını belirten rapor.
yaş beton fresh concrete Beton agregaları, çimento, su ve katkı maddeleri karıştırıldıktan sonra döküme hazır hale getirilmiş taze beton.
don dayanımı frost resistance Bu deney; agreganın don ve çözülmelerde ufalanmaya karşı dayanıklılığının belirlenmesine ve değişen hava şartlarında agreganın göstereceği dayanımın tesbitine yöneliktir.
False Replies from Undesired Interrogator Transmissions FRUIT Bir uçağın birden fazla anten tarafından sorgulanması durumunda, başka bir sorgulama nedeniyle transponder cevap sinyalinin beklenen süreden daha önce alıcıya gelmesi olayıdır.
havada yakıt boşaltma fuel dumping İniş için tehlike teşkil edebilecek fazla yakıtın boşaltılması.
yakıt hidrantı fuel hydrant Uçağa hızlı ve yüksek miktarda yakıt ikmal edebilmek üzere kurulmuş yer altı yakıt boru sistemi.
mevcut yakıt fuel remaining Uçakta bulunan mevcut yakıt miktarı.
tam acil bekleme noktası full emergency standby point Tehlikenin önemli boyutlara ulaşması halinde kurtarma ve yangınla mücadele ekiplerinin uçak cinsine bağlı olarak pist kenarlarında önceden seçilerek hazırlıklı olarak beklediği yerlerdir.