taktik hava seyrüsefer sistemi |
tactical air navigation system (TACAN) |
Yerde, gemide veya özel ekipmanlarla tesis edilmiş bir uçakta bulunan , pilota yönlenme ve mesafe bilgisi veren UHF yayın yapan radyo seyrüsefer sistemidir. |
restricted area |
tahditli saha |
Bir ülkenin hükümranlık bölgesinde olup, içinde uçuş yapılmasının belli şartlara bağlandığı sahalardır. |
unrestricted area |
tahditsiz alan |
Bir havaalanında, genel kamuya açık veya girişin başka şekilde tahditsiz olduğu bölümler. |
total estimated elapsed time |
tahmini geçen toplam zaman |
IFR uçuşlar için, kalkıştan belirli bir noktaya varıncaya kadar geçen tahmini toplam zaman. VFR uçuşlar için kalkıştan varış havaalanına kadar geçen tahmini toplam zaman. |
dead reckoning (dr) navigation |
tahmini seyrüsefer |
Yön, hız ve zaman gibi verileri göz önüne alarak belirlenen bir konumdan ilerleyerek konum tahmin ederek yapılan seyrüsefer. |
kuyruk/arka rüzgar |
tail wind |
Pistin uzunlamasına eksenine dik ya da daha fazla esen rüzgar. |
kalkış-trafik paterni içine tırmanış |
take off pattern in climb |
Tüm yol, tüm manevra, yaklaşma-bekleme, ara yaklaşma, rüzgar altı/esas bacak, karar yüksekliğinden önce iptal edilen yaklaşma, acil durum kontrolsüz alçalma ve diğer aşamalarıdır. |
kalkış yedek meydanı |
take-off alternate |
İlk kalkış meydanının tekrar kullanılması mümkün olmadığı hallerde, gerektiğinde uçağın kalkıştan kısa bir süre sonra iniş yapabileceği yedek meydan. |
yedek kalkış havaalanı |
take-off alternate |
Bir hava aracının, kalkıştan az sonra gerekebilecek ve kalktığı (ayrıldığı) havaalanını kullanamayacak olması durumda inebileceği yedek havaalanı. |
mevcut kalkış mesafesi |
take-off distance available |
Mevcutta bir aşma sahası varsa, bunun kalkış için koşu mesafesine eklenmesiyle oluşan mesafedir. |
mevcut kalkış koşu mesafesi |
take-off run available |
Kalkan bir uçağın, yerdeki koşusu için mevcut ve elverişli olarak ilan edilen pist uzunluğudur. |
kalkış pisti |
take-off runway |
Sadece kalkış amaçlı kullanılan pistlerdir. |
follow-me |
takip - et aracı |
Yön, hız ve zaman gibi verileri göz önüne alarak belirlenen bir konumdan ilerleyerek konum tahmin ederek yapılan seyrüsefer. |
follow-me |
takip - et aracı |
PAT sahalarında yönlendirme ve kontrol hizmetlerinde kullanılan özel donanımlı araç. |
estimated off block time |
takoz çekme zamanı |
Bir hava aracının kalkışı ile ilgili olarak harekete başlayacağı tahmin edilen zamana denir. |
taxi |
taksi |
Uçağın yerde yaptığı hareket anlamındadır. Park yerinden kalkış koşusuna başlayana kadar olan kalkış taksi ve geliş taksi kavramlarını içine alan safhadır. |
taxi holding position |
taksi bekleme pozisyonu |
Taksi yapmakta olan uçak ve diğer araçların, pistten yeteri kadar uzaklıkta bekletilmeleri için belirtilmiş pozisyondur. |
taxing |
taksi yapma |
Bir hava aracının hava meydanında iniş ve kalkış koşuları hariç, kendi motor gücü ile yapmış olduğu manevraya denir. |
taxiway intersection |
taksi yolu kavşağı |
İki veya daha fazla taksi yolunun birleşme yeri. |
Taxıway Edge Lights |
Taksi Yolu Kenar Işıkları |
Kullanılabilir taksi yollarını, apron kenarlarını ve bekleme ceplerini işaretlemek maksadıyla 60 metreyi geçmeyen aralıklarla yerleştirilmiş mavi renkli ışık sistemidir. |
Taxiway Centreline Lights |
Taksi Yolu Merkez Hattı Işıkları |
Görüş mesafesi 400 mt’den daha az olduğunda kullanılması düşünülen hızlı çıkış, taksi yolları ve apronlar için; pist merkez hattından uçağın parklama manevrasının başlayacağı noktaya kadar devamlı yönlendirme sağlayan, YEŞİL ve SARI renkli ışık sistemidir. Pistten çıkınca tamamen YEŞİL renklidir. |
taxiway strip |
taksi yolu şeridi |
Taksi yolunda faaliyette bulunan bir uçağı koruması ve kazaen taksi yolu dışına çıkan bir uçağa gelecek hasar riskini azaltması öngörülen bir taksi yolunu kapsayan bir alan. |
Taxiway Signs |
Taksi Yolu Yönlendirme Panoları |
Havalimanı pist başı numaraları, taksi yolu isimleri, apron yönlendirmesi, seyrüsefer yardımcı sistemlerinin frekansları vb. bilgilerin taksi yapan uçak pilotuna bildirilmesi maksadıyla tesis edilen levhalardır. Bu bilgi panolarının geceleri de görülebilmesi için uygun şekilde aydınlatması sağlanmıştır. |
taxiway |
taksiyolu |
Bir kara havaalanında hava araçlarının taksi yapmaları ve meydanın bir noktasını diğerine bağlamayı amaçlayan tanımlanmış yollar olup, aşağıdaki bölümlere ayrılır. a) Hava aracı bekleme taksi yolu: Apronun bir parçası olup; hava aracına yalnızca bekleme imkânı tanınan bölüm. b) Apron taksi yolu: Taksi yolları ağının bir parçası olup; hava aracının apronu kat etmesine imkân veren bölüm. c)Hızlı taksi yolu: Pistle uygun bir açı ile bağlantısı olan ve iniş yapan hava aracının pisti en az işgal edecek şekilde yüksek bir hızda terk etme imkânı veren taksi yolu. |
tactical air navigation system (TACAN) |
taktik hava seyrüsefer sistemi |
Yerde, gemide veya özel ekipmanlarla tesis edilmiş bir uçakta bulunan , pilota yönlenme ve mesafe bilgisi veren UHF yayın yapan radyo seyrüsefer sistemidir.
|
calendar |
takvim |
Bir günün zamansal pozisyonunun tanıtımını sağlayan soyut zamansal referans sistemi. |
full emergency standby point |
tam acil bekleme noktası |
Tehlikenin önemli boyutlara ulaşması halinde kurtarma ve yangınla mücadele ekiplerinin uçak cinsine bağlı olarak pist kenarlarında önceden seçilerek hazırlıklı olarak beklediği yerlerdir.
|
buffer zone |
tampon bölge |
Bir bölgenin etrafındaki hava sahasının tahmin edilemeyen bir güvenlik ağıyla korunması.
|
buffer zone |
tampon bölge |
Bir bölgenin etrafındaki hava sahasının tahmin edilemeyen bir güvenlik ağıyla korunması. |
particle shape and texture |
tane şekli ve yapısı |
Tanelerin şekilsel özellikleri ve yapısı. |
static data |
tanımlanmış veri |
Daha önceden tanımlanmış temel bir konuyu esas alan hava trafik hizmet fonksiyonlarının operasyonu konusundaki bilgidir. |
known traffic |
tanımlı trafik |
Hava trafik kontrol merkezince hakkında yükseklik, pozisyon ve niyeti ile ilgili bilgi sahibi olunan trafik. |
ident |
tanıtma |
Uçak transponder tanımlama fonksiyonunun pilot tarafından aktif hale getirilmesi talebi. Bu, kontrolöre uçağı tanımlayabilme veya tanımlanmış uçağı teyid etmede yardımcı olur. |
identification beacon |
tanıtma bikını |
Belirli bir referans noktasının tanımlanabilmesi için kodlu bir sinyal yayan bir havacılık bikını. |
refueller |
tanker |
Uçağa yakıt ikmali için kullanılan ve arkasındaki tankında yakıt bulunan araç. |
hedef |
target |
Zaman ve pozisyonla ilgili radar hedefleri ve bilgilerin bileşimidir. |
charter flight |
tarifesiz sefer |
Belirli bir düzene bağlı kalmadan tarifeli seferler dışında yapılan seferlerdir. |
stone mastic |
taş mastik asfalt |
Modifiye edilmiş asfalt. |
bearing capacity |
taşıma gücü |
Bir yapının birim alana yapacağı maksimum basıncının, o yapının fonksiyonunu veya yapısal bütünlüğünü bozmayacak maksimum değeridir. |
bearing capacity |
taşıma gücü |
Bir yapının birim alana yapacağı maksimum basıncının, o yapının fonksiyonunu veya yapısal bütünlüğünü bozmayacak maksimum değeridir. |
freight forwarder |
taşıma işleri komisyoncusu |
Bütün taşıma türlerinde; sevkiyat, dağıtım, depolama, gümrükleme ve sigorta hizmetlerini gerçekleştiren, aktif bir işletme ağına sahip olan ve anahtar teslimi lojistik hizmeti veren organizatör kuruluş. Ücret karşılığında kendi adına ve bir müvekkil hesabına eşya taşımayı meslek edinmiş olan kuruluş (Türk Ticaret Kanunu Md:808) |
carrıer wave |
taşıyıcı dalga |
Radyo haberleşmesinde, bilgi sinyalini uzak mesafelere göndermek için üzerine bindirilen yüksek frekanslı dalga. |
carrier phase tracking GNSS receiver |
taşıyıcı faz izleme GNSS alıcısı |
Zamanın bir bölümünde veya tümünde GNSS (Küresel Seyrüsefer Uydu Sistemi) veri işleme tekniklerinin normal kullanımı için gerekli bir alıcıdır. |
advisory circular |
tavsiye niteliğindeki genelge (sirküler) |
FAA tarafından 14 günde bir dağıtılan tavsiye niteliğindeki genelgeler. Uçuş emniyeti ile ilgili bilgileri kapsar. |
advisory circular |
tavsiye niteliğindeki genelge (sirküler) |
FAA tarafından 14 günde bir dağıtılan tavsiye niteliğindeki genelgeler. Uçuş emniyeti ile ilgili bilgileri kapsar. |
advisory |
tavsiyeli |
Kontrolörün planlamasına ışık tutan, mevcuttaki veya ileri aşamadaki uygulamalarında kontrolörü uyaran bir mesaj. |
advisory |
tavsiyeli |
Kontrolörün planlamasına ışık tutan, mevcuttaki veya ileri aşamadaki uygulamalarında kontrolörü uyaran bir mesaj. |
advisory airspace |
tavsiyeli hava sahası |
İçerisinde hava trafik tavsiye hizmetinin sağlandığı tanımlanmış bir yol ya da sınırları belirlenmiş bir hava sahası. |
advisory airspace |
tavsiyeli hava sahası |
İçerisinde hava trafik tavsiye hizmetinin sağlandığı tanımlanmış bir yol ya da sınırları belirlenmiş bir hava sahası. |
advisory route |
tavsiyeli yol |
İçerisinde (güzergah boyunca) hava trafik tavsiye hizmetinin sağlandığı tanımlanmış yol. |
advisory route |
tavsiyeli yol |
İçerisinde (güzergah boyunca) hava trafik tavsiye hizmetinin sağlandığı tanımlanmış yol. |
Taksi Yolu Kenar Işıkları |
Taxıway Edge Lights |
Kullanılabilir taksi yollarını, apron kenarlarını ve bekleme ceplerini işaretlemek maksadıyla 60 metreyi geçmeyen aralıklarla yerleştirilmiş mavi renkli ışık sistemidir. |
taksi |
taxi |
Uçağın yerde yaptığı hareket anlamındadır. Park yerinden kalkış koşusuna başlayana kadar olan kalkış taksi ve geliş taksi kavramlarını içine alan safhadır. |
taksi bekleme pozisyonu |
taxi holding position |
Taksi yapmakta olan uçak ve diğer araçların, pistten yeteri kadar uzaklıkta bekletilmeleri için belirtilmiş pozisyondur. |
taksi yapma |
taxing |
Bir hava aracının hava meydanında iniş ve kalkış koşuları hariç, kendi motor gücü ile yapmış olduğu manevraya denir. |
taksiyolu |
taxiway |
Bir kara havaalanında hava araçlarının taksi yapmaları ve meydanın bir noktasını diğerine bağlamayı amaçlayan tanımlanmış yollar olup, aşağıdaki bölümlere ayrılır. a) Hava aracı bekleme taksi yolu: Apronun bir parçası olup; hava aracına yalnızca bekleme imkânı tanınan bölüm. b) Apron taksi yolu: Taksi yolları ağının bir parçası olup; hava aracının apronu kat etmesine imkân veren bölüm. c)Hızlı taksi yolu: Pistle uygun bir açı ile bağlantısı olan ve iniş yapan hava aracının pisti en az işgal edecek şekilde yüksek bir hızda terk etme imkânı veren taksi yolu. |
Taksi Yolu Merkez Hattı Işıkları |
Taxiway Centreline Lights |
Görüş mesafesi 400 mt’den daha az olduğunda kullanılması düşünülen hızlı çıkış, taksi yolları ve apronlar için; pist merkez hattından uçağın parklama manevrasının başlayacağı noktaya kadar devamlı yönlendirme sağlayan, YEŞİL ve SARI renkli ışık sistemidir. Pistten çıkınca tamamen YEŞİL renklidir. |
taksi yolu kavşağı |
taxiway intersection |
İki veya daha fazla taksi yolunun birleşme yeri. |
Taksi Yolu Yönlendirme Panoları |
Taxiway Signs |
Havalimanı pist başı numaraları, taksi yolu isimleri, apron yönlendirmesi, seyrüsefer yardımcı sistemlerinin frekansları vb. bilgilerin taksi yapan uçak pilotuna bildirilmesi maksadıyla tesis edilen levhalardır. Bu bilgi panolarının geceleri de görülebilmesi için uygun şekilde aydınlatması sağlanmıştır. |
taksi yolu şeridi |
taxiway strip |
Taksi yolunda faaliyette bulunan bir uçağı koruması ve kazaen taksi yolu dışına çıkan bir uçağa gelecek hasar riskini azaltması öngörülen bir taksi yolunu kapsayan bir alan. |
teknik ve operasyonel monitör |
technical and operating monitor |
İstasyon, RDP ve FDP sistemlerinin tüm mevcut durumlarını görebilme ve istasyondaki sistemleri uzaktan kumanda etme imkanı veren bir konsoldur. |
teknik blok |
Technical Block |
Hava trafiğinin emniyetli, düzenli ve hızlı akışını sağlamak üzere hava trafik kontrol sistemleri ve bu sistemleri idame etmekle sorumlu personelin konuşlandığı yapı. |
teknik iniş |
technical landing |
Herhangi fiziksel bir yük değişimi olmayan ticari sebepler dışındaki sebeplerle yapılan bir iniş. |
supplier |
Tedarikçi |
Tedarikçi
|
TIP - threat image projection |
tehdit unsurlarının görüntülenmesi |
Belirli X-ray cihazlarına yüklenebilecek, yetkili otorite tarafından onaylanan yazılım programı. Bu program, incelenen gerçek bir çantanın X-ray görüntüsü üstüne, yazılımda yer alan tehdit maddelerinin (örneğin silah, bıçak, imal edilmiş patlayıcı düzenekler gibi) sanal görüntülerini veya tehdit maddelerini içeren çantaların tam sanal görüntülerini ekrana yansıtır ve X-ray cihaz operatörlerine söz konusu maddeleri algılayabilme, ayırt edebilme yetenekleri konusunda anında bilgi sağlar. |
hazard beacon |
tehlike bikını |
Hava seyrüseferine olan bir tehlikeyi belirtmek üzere kullanılan bir havacılık bikınıdır. |
distress phase |
tehlike hali |
Bir hava aracı ve içindekilerin, kesin ve yakın bir tehlikenin içinde veya acil yardım gerekliliği konusunda nedenlerin varolduğu durum. |
nuisance warning |
tehlike ikazı |
Görevli kontrolörün görmemesi durumunda, uçakların tehlikeli geçiş yapacağını ikaz eden sistem. |
dangerous goods regulations |
tehlikeli madde kuralları |
Tehlikeli madde sınıfına giren maddelerin hava yoluyla taşınması ile ilgili olarak IATA DGR esas olmak üzere Tehlikeli Maddeler Taşıma Yönergesi`nin, 05 Genel Esaslar maddesinde belirtilen diğer kaynaklarda yer alan kurallardır. IATA DGR Kitabı, her yıl yenilenir. Ancak, ara dönemlerde yapılan değişiklikler çeşitli yollarla ilgililere ulaştırılır. |
dangerous goods |
tehlikeli maddeler |
İnsan sağlığına, güvenliğine, malına ya da ortamına önemli risk arz edebilen ve MSHGP EK-20 tehlikeli maddeler listesinde gösterilen veya Ek’e göre tasnif edilen madde ya da malzemeler. |
danger area |
tehlikeli saha |
Belirli zamanlarda içerisinde uçuş emniyeti için tehlikeli faaliyetlerin olduğu sınırları belirli sahalara denir. |
touchdown zone |
teker koyma bölgesi |
Pist eşiğinin ilerisinde bulunan ve uçakların iniş sırasında ilk temas etmesi istenilen pist bölümü. |
Touch Down Zone Lights |
Tekerlek Temas Bölgesi Işıkları |
Pist eşiğinden itibaren 900 metre mesafeye kadar, boylamasına 30/60 metre aralıklarla, pist ekseninin simetrik olarak her iki tarafına yerleştirilmiş, baret şeklinde, üç-dört ışıktan oluşan, beyaz renkli ışık sistemidir. Uçakların piste teker koyma bölgesini belirler. |
Technical Block |
teknik blok |
Hava trafiğinin emniyetli, düzenli ve hızlı akışını sağlamak üzere hava trafik kontrol sistemleri ve bu sistemleri idame etmekle sorumlu personelin konuşlandığı yapı. |
technical landing |
teknik iniş |
Herhangi fiziksel bir yük değişimi olmayan ticari sebepler dışındaki sebeplerle yapılan bir iniş. |
technical and operating monitor |
teknik ve operasyonel monitör |
İstasyon, RDP ve FDP sistemlerinin tüm mevcut durumlarını görebilme ve istasyondaki sistemleri uzaktan kumanda etme imkanı veren bir konsoldur. |
radiotelephony (RT) |
telsiz telefon |
Sesli (Sesi modüle edilmiş telsiz dalgalarıyla göndererek) bilgi alıverişinin temel alındığı haberleşme şekli. |
validation |
temdit |
Bir yetkinin veya onayın, geçerlilik süresi bitmeden gereksinimlerin yerine getirilmesi koşuluyla, sahibine sağladığı imtiyazların daha sonraki belirli bir periyoda kadar uzatılmasıdır. |
base course |
temel |
Temel altı tabakası ile kaplama tabakası arasına yerleştirilen ve granülometrisi ile diğer koşulları belli olan doğal kum, doğal çakıl veya kırmataş ile az miktarda bağlayıcı ince malzemeden oluşan tabakadır. |
base course |
temel |
Temel altı tabakası ile kaplama tabakası arasına yerleştirilen ve granülometrisi ile diğer koşulları belli olan doğal kum, doğal çakıl veya kırmataş ile az miktarda bağlayıcı ince malzemeden oluşan tabakadır. |
basic training |
temel eğitim |
ATS ortamında konuyla ilgili temel bilgi ve yeteneklerin kazandırılması. |
basic training |
temel eğitim |
ATS ortamında konuyla ilgili temel bilgi ve yeteneklerin kazandırılması. |
basic encoding rules |
temel kodlama kuralları |
Temel kodlama kuralları bir tip (LTV) uzunlama değeri kodlama planı kullanır. Her bir tipin kodlaması doğru sıralamada daima üç bileşik içerir. Bir veya daha fazla tanımlayıcı olarak adlandırılan gösterim tipi, bir veya daha fazla uzunluk ve değer gösterir. Bu içerikler bazı tiplerin değeri olabilir ve TLV formatında kodlandırılır. |
basic encoding rules |
temel kodlama kuralları |
Temel kodlama kuralları bir tip (LTV) uzunlama değeri kodlama planı kullanır. Her bir tipin kodlaması doğru sıralamada daima üç bileşik içerir. Bir veya daha fazla tanımlayıcı olarak adlandırılan gösterim tipi, bir veya daha fazla uzunluk ve değer gösterir. Bu içerikler bazı tiplerin değeri olabilir ve TLV formatında kodlandırılır. |
base rate |
temel oran |
İşe alınmadan önce seçici sınava giren insanların popülasyondaki yüzdesi. |
base rate |
temel oran |
İşe alınmadan önce seçici sınava giren insanların popülasyondaki yüzdesi. |
subbase |
temelaltı |
Tesviye yüzeyi üzerine serilen ve genellikle kum, çakıl, taş kırığı, yüksek fırın cürufu gibi daneli malzemeden (granüler malzeme) inşa olunan tabakadır. |
geçici üs |
temporaray base |
Ana üs veya üslerin dışında, uçuş harekatının devamlılığı için, uçucu ekip üyesinin uçuş görev süresinin başlayıp sona erdiği ve uçucu ekip üyesine, havayolu şirketinin uygun konaklama tesisi ve iaşe imkanı sağlamakla yükümlü olduğu, uçucu ekiplerin geçici bir süre kalacağı, hava yolu şirketi tarafından belirlenen yurt içi ve/veya yurt dışındaki yerleşim merkezidir. |
teorik dansite |
teorical dansity |
Laboratuvarda belirlenen dansitenin dansite nispetine oranıdır. |
teorical dansity |
teorik dansite |
Laboratuvarda belirlenen dansitenin dansite nispetine oranıdır. |
optional approach |
tercihli yaklaşma |
Pilot tarafından talep edilir ve uygulanır. Bunun sonucunda pilot "touch-and-go" (teker koyup kalkma), missed approach (pas geçme), low approach (alçak geçiş) "stopand- go" (duruş - kalkış) veya full stop landing (İnişten sonra durma) amaçlı yaklaşma yapabilir. |
terminal |
terminal |
Yolcuların uçuş öncesi ve uçuş sonrası işlemleri yapılan, bünyesinde hava ulaştırma hizmeti ile ilgili kuruluş ve kolaylık tesislerini bulunduran bina veya binalar grubudur. Sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında, havaalanı işletmecisi dışında yap-işlet-devret modeli, kiralama ve benzeri şekillerde SHT-33B Yönetmeliği hükümleri kapsamında, işletilmesi için havaalanı terminal işletme ruhsatı alınması zorunlu olan ve ticari olarak faaliyet gösteren işyeridir. |
terminal |
terminal |
Yolcuların uçuş öncesi ve uçuş sonrası işlemleri yapılan, bünyesinde hava ulaştırma hizmeti ile ilgili kuruluş ve kolaylık tesislerini bulunduran bina veya binalar grubudur. Sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında, havaalanı işletmecisi dışında yap-işlet-devret modeli, kiralama ve benzeri şekillerde SHT-33B Yönetmeliği hükümleri kapsamında, işletilmesi için havaalanı terminal işletme ruhsatı alınması zorunlu olan ve ticari olarak faaliyet gösteren işyeridir. |
yaklaşma radarı |
terminal approach radar (TAR) |
Yaklaşma sahası için kullanılan gözlem radarı 60 NM (110 km) ile sınırlı bir menzile sahiptir. |
terminal kontrol sahası |
terminal control area (TMA) |
Bir veya daha fazla havaalanı civarında bulunan ATS yollarının birleştiği yerde kurulan yatay ve dikey sınırları belli sahalardır. |
terminal operation manuel |
terminal işletme kitabı |
SHT-33B Yönetmeliği hükümlerine göre terminal işletme ruhsatı alacak olan terminal işletmecilerinin hazırlaması gereken ve terminalin işletimine yönelik genel organizasyon yapısı, hizmet yeterlilikleri, terminal özellikleri, teknik sistem yeterlilikleri, bakım ve onarım faaliyetleri gibi konuları kapsayan dokümandır. |
terminal operator |
terminal işletmecisi |
Sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında havaalanı işletmecisi dışında, yap-işlet-devret modeli vb. şekillerde terminal işletmeciliği yapan işletme. |
terminal control area (TMA) |
terminal kontrol sahası |
Bir veya daha fazla havaalanı civarında bulunan ATS yollarının birleştiği yerde kurulan yatay ve dikey sınırları belli sahalardır. |
terminal işletme kitabı |
terminal operation manuel |
SHT-33B Yönetmeliği hükümlerine göre terminal işletme ruhsatı alacak olan terminal işletmecilerinin hazırlaması gereken ve terminalin işletimine yönelik genel organizasyon yapısı, hizmet yeterlilikleri, terminal özellikleri, teknik sistem yeterlilikleri, bakım ve onarım faaliyetleri gibi konuları kapsayan dokümandır. |
terminal işletmecisi |
terminal operator |
Sivil hava ulaşımına açık havaalanlarında havaalanı işletmecisi dışında, yap-işlet-devret modeli vb. şekillerde terminal işletmeciliği yapan işletme. |
back course |
ters yayın |
Konvansiyonel aletli alçalma sistemlerinde, meteorolojik şartların pilotun görerek referans almasını engellemesi durumunda, ters yayın, localizeri takip eden uçağın piste direkt yaklaşabilmesi için sağ veya sol yönlü yatay yönlendirilmesine yardımcı olur. Ters yayın yaklaşması hassas ya da dikey yönde yardımcı olmayıp hassas olmayan yaklaşma olarak tanımlanır. Bu yaklaşmada uçağın alçalabileceği irtifa, ön yayın ya da hassas ILS yaklaşmasında alçalabileceği irtifadan daha yüksektir. Ön yayın ile ters yayın arasındaki fark, ters yayında localizer uçağın pozisyonuna ters olarak yayın yapar. |
back course |
ters yayın |
Konvansiyonel aletli alçalma sistemlerinde, meteorolojik şartların pilotun görerek referans almasını engellemesi durumunda, ters yayın, localizeri takip eden uçağın piste direkt yaklaşabilmesi için sağ veya sol yönlü yatay yönlendirilmesine yardımcı olur. Ters yayın yaklaşması hassas ya da dikey yönde yardımcı olmayıp hassas olmayan yaklaşma olarak tanımlanır. Bu yaklaşmada uçağın alçalabileceği irtifa, ön yayın ya da hassas ILS yaklaşmasında alçalabileceği irtifadan daha yüksektir. Ön yayın ile ters yayın arasındaki fark, ters yayında localizer uçağın pozisyonuna ters olarak yayın yapar. |
registration |
tescil |
Ulusal sivil havacılık otoritelerince uçakların hangi ülkeye ait olduklarının belirlenmesi amacıyla kayıt altına alınması. |
state of registry |
tescil devleti |
Hava aracının tescilinin kayıtlı olduğu devlettir. |
receiving carrier |
teslim alacak olan taşıyıcı |
Bir birim yükleme aracını (ULD), transfer eden bir taşıyıcıdan, bir transfer noktasında alan bir taşıyıcı. |
test rig |
test rig |
Tesiste test amaçlı kullanılan düzenek. |
test rig |
test rig |
Tesiste test amaçlı kullanılan düzenek. |
diagnosing |
teşhis etme |
Şartların değişmesiyle ya da yeni bilgilerin işlenmesiyle değişen trafik durumunun tanımlanması işlemi. |
eşik |
threshold |
Pistin iniş için kullanılacak bölümünün başlangıcı. |
Eşik Işıkları |
Threshold Lights |
Pist eşiğinin yerini belirlemek için kullanılan yeşil renkli ışık dizisidir. Eşik ışıkları iniş yönüne tevcihlidirler. |
tehdit unsurlarının görüntülenmesi |
TIP - threat image projection |
Belirli X-ray cihazlarına yüklenebilecek, yetkili otorite tarafından onaylanan yazılım programı. Bu program, incelenen gerçek bir çantanın X-ray görüntüsü üstüne, yazılımda yer alan tehdit maddelerinin (örneğin silah, bıçak, imal edilmiş patlayıcı düzenekler gibi) sanal görüntülerini veya tehdit maddelerini içeren çantaların tam sanal görüntülerini ekrana yansıtır ve X-ray cihaz operatörlerine söz konusu maddeleri algılayabilme, ayırt edebilme yetenekleri konusunda anında bilgi sağlar. |
Commercial Flight |
Ticari Uçuş |
Ücreti karşılığı yolcu, yük ve posta taşımak üzere yapılan uçuşlardır. |
cargo |
ticari yük, ticari eşya |
Bir hava aracında postadan ya da kişi yanında taşınan bagajdan ayrı taşınan tüm mallar. |
zaman seyrüseferi |
time navigation |
Seyrüsefer boyutuna zaman faktörünün de katılarak 4 boyutlu olarak kullanılmasıdır. |
bonding |
topraklama |
Yakıt akışı sırasında tehlike yaratabilecek statik elektriği dengeleme için yapılan işlem. |
bonding |
topraklama |
Yakıt akışı sırasında tehlike yaratabilecek statik elektriği dengeleme için yapılan işlem. |
tahmini geçen toplam zaman |
total estimated elapsed time |
IFR uçuşlar için, kalkıştan belirli bir noktaya varıncaya kadar geçen tahmini toplam zaman. VFR uçuşlar için kalkıştan varış havaalanına kadar geçen tahmini toplam zaman. |
touch and go |
touch and go |
Bir uçağın durmadan ya da pisti terk etmeden inişi ve müteakiben kalkışı. |
touch and go |
touch and go |
Bir uçağın durmadan ya da pisti terk etmeden inişi ve müteakiben kalkışı. |
Tekerlek Temas Bölgesi Işıkları |
Touch Down Zone Lights |
Pist eşiğinden itibaren 900 metre mesafeye kadar, boylamasına 30/60 metre aralıklarla, pist ekseninin simetrik olarak her iki tarafına yerleştirilmiş, baret şeklinde, üç-dört ışıktan oluşan, beyaz renkli ışık sistemidir. Uçakların piste teker koyma bölgesini belirler. |
konma ve havalanma alanı (TLOF) |
touchdown and lift-off area |
Bir helikopterin konabileceği veya havalanabileceği bir alan. |
teker koyma bölgesi |
touchdown zone |
Pist eşiğinin ilerisinde bulunan ve uçakların iniş sırasında ilk temas etmesi istenilen pist bölümü. |
uçak itme/çekme aracı |
tow-car |
Uçakların itilmesi/çekilmesi işlerinde kullanılan özel donanımlı araç. |
meydan kontrol |
tower control |
İniş- kalkış trafiklerine ve havaalanı civarındaki diğer trafiklere hava trafik kontrol hizmetinin verilmesi ile sorumlu ünite. |
iz dedektörü |
trace detector |
Bir çanta ya da bagaj içinde yer alan çok küçük miktardaki patlayıcı maddeleri veya incelemeye tâbi narkotik maddeleri algılayabilme ve bunu alarm aracılığıyla bildirme özelliğine sahip teknoloji sistemi ya da farklı teknolojilerin bir arada kullanıldığı kombinasyonlar. |
rota |
track |
Bir uçağın çizdiği yolun, yer üzerindeki izdüşümü olup, istikameti herhangi bir noktada Kuzeyden (hakiki, manyetik veya grid) derece olarak ifade edilir. |
traktör |
tractor |
Uçaklar ve terminal arasında bagaj, kargo ve posta taşıyan araçlar. |
trafik tavsiyesi |
traffic advisory |
Pilota, sorun teşkil edebilecek trafiğin bilgisi. |
trafik önleme tavsiyesi |
traffic avoidance advice |
Bir ATS ünitesi tarafından, belirlenen manevralarla herhangi bir çarpışmayı önlemek amacıyla pilota yardımcı olmak üzere yapılan tavsiye. |
trafik bilgisi |
traffic information |
Bir hava aracına bilinen ya da gözlemlenen, kendisine sorun teşkil edebilecek trafiklerin bilgisini vermek suretiyle pilotun çarpışmadan kaçınmasına yardımcı olmak için verilen bilgiye denir. |
traffic information |
trafik bilgisi |
Bir hava aracına bilinen ya da gözlemlenen, kendisine sorun teşkil edebilecek trafiklerin bilgisini vermek suretiyle pilotun çarpışmadan kaçınmasına yardımcı olmak için verilen bilgiye denir. |
traffic avoidance advice |
trafik önleme tavsiyesi |
Bir ATS ünitesi tarafından, belirlenen manevralarla herhangi bir çarpışmayı önlemek amacıyla pilota yardımcı olmak üzere yapılan tavsiye. |
traffic advisory |
trafik tavsiyesi |
Pilota, sorun teşkil edebilecek trafiğin bilgisi. |
eğitimci eğitmeni |
trainer of trainers |
Gerçek kişilere veya eğitimcilere Eğitim Talimatı kapsamında eğitim verecek ve ilgili kurum tarafından yetkilendirilmiş kişi. |
eğitim belgesi |
training certificate |
Eğitim Talimatı kapsamında eğitime katılanlara verilen sertifika veya katılım belgesi. |
eğitim kuruluşu |
training institution |
Eğitim Talimatına göre havacılık kuruluşları veya gerçek kişilere eğitim vermek üzere SHGM tarafından yetkilendirilmiş kuruluş. |
eğitim el kitabı |
training manual |
Eğitimlerde kullanılan doküman |
eğitimcinin eğitimi sertifikası |
training of trainer certification |
Eğitim verilebilirliğiyle ilgili Milli Eğitim Bakanlığı veya Yükseköğretim Kurumları veya Milli Eğitim Bakanlığından onaylı kuruluşlar tarafından verilen belge. |
tractor |
traktör |
Uçaklar ve terminal arasında bagaj, kargo ve posta taşıyan araçlar. |
transfer baggage |
transfer bagaj |
İki farklı sefer arasında nakli gerçekleştirilen bagaj. |
transfer bagaj |
transfer baggage |
İki farklı sefer arasında nakli gerçekleştirilen bagaj. |
transferring carrier |
transfer eden taşıyıcı |
Bir birim yükleme cihazını (ULD), teslim alacak olan bir taşıyıcıya, bir transfer noktasında aktaran bir taşıyıcı. |
kontrol devir noktası |
transfer of control point |
Bir hava aracının uçuş güzergahı üzerinde tesis edilmiş ve hava aracına sağlanan hava trafik kontrol hizmetinin diğer bir kontrol ünitesine ya da kontrol pozisyonuna devir edileceği nokta. |
transfer yolcu |
transfer passenger |
İkili uçuş arasında direkt bağlantı yapan yolcu. |
transferindirect transit passengers |
transfer veya dolaylı transit yolcular |
Farklı uçaklarla ya da aynı ama farklı uçuş numarasına sahip uçakla, 24 saat içinde havaalanına varıp ayrılan yolculardır. Bu yolcular varışta ve kalkışta olmak üzere iki kez sayılırlar. |
transfer passenger |
transfer yolcu |
İkili uçuş arasında direkt bağlantı yapan yolcu. |
transfer veya dolaylı transit yolcular |
transferindirect transit passengers |
Farklı uçaklarla ya da aynı ama farklı uçuş numarasına sahip uçakla, 24 saat içinde havaalanına varıp ayrılan yolculardır. Bu yolcular varışta ve kalkışta olmak üzere iki kez sayılırlar. |
devreden ünite |
transfering unit |
Bir hava aracına, uçuş güzergahı boyunca hava trafik kontrol hizmeti sağlayacak diğer bir üniteye, hava trafik kontrol hizmeti sağlama sorumluluğunu transfer eden hava trafik kontrol ünitesi. |
transfer eden taşıyıcı |
transferring carrier |
Bir birim yükleme cihazını (ULD), teslim alacak olan bir taşıyıcıya, bir transfer noktasında aktaran bir taşıyıcı. |
overflight |
transit (üst geçiş) uçuş |
Bir hava aracının bir ülke hava sahasını, herhangi bir yere inmeksizin katetmesidir. |
transit uçuş |
transit flight |
Ticari sebeplerle bir ara iniş yapıp yük değişimi olan uçak. |
transit yolcu |
transit passenger |
İndiği havaalanında, bir müddet bekledikten sonra, aynı hava aracı ile yoluna devam eden yolcu. |
transit flight |
transit uçuş |
Ticari sebeplerle bir ara iniş yapıp yük değişimi olan uçak. |
transit passenger |
transit yolcu |
İndiği havaalanında, bir müddet bekledikten sonra, aynı hava aracı ile yoluna devam eden yolcu. |
geçiş(intikal) irtifası |
transition altitude (TA) |
Bu irtifa ve altında hava araçlarıın irtifalara göre kontrol edildiği irtifadır. |
geçiş eğitimi |
transition training |
Belirli simülasyon metotlarıyla, temel eğitim esnasında teorik bilgi ve anlama yeteneklerinin pratik uygulamalarla gerçekleştirilmesi. |
gerçek hava hızı |
true air speed (TAS) |
Yoğunluk ve ısı etkileri de hesap edilerek, bir uçağın gerçek hava süratini ifade eden bir terim. |
türbülans |
turbulence |
Dikine akışlarla sistematik irtifa değişiklikleri olmaksızın meydana gelinen salınımlar. (hafif, orta, şiddetli, çok şiddetli çeşitleri bulunmaktadır). |
Türk Hava Kurumu |
Turkish Aeronautical Association |
Sportif havacılık alanında Türk Gençliğine ücretsiz havacılık eğitimi veren ve Uluslararası Havacılık Federasyonu nezdinde Türkiye`yi tüm sportif havacık dallarında temsil eden, kar amacı gütmeyen bir Kuruluştur. |
Türk Hava Sahası |
Turkish Airspace |
Türkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenliği altında bulunan kara ülkesi ile buna bitişik olan iç suların ve karasularının üstünde bulunan hava sahasıdır. |
gidiş dönüş uçuşu |
turnround flight |
Bir uçuşu bitiren ve akabinde yükünü tümüyle değiştirmesini müteakip başka bir uçuşu gerçekleştiren bir uçak. |
all-in aggregate |
tuvenan |
Dereden çıkarılmış, elenmemiş veya yıkanmamış, olduğu gibi kullanılan kum-çakıl karışımı yapı malzemesi. |
all-purpose structured Eurocontrol surveillance information exchange |
tüm amaçlar için yapılandırılmış Eurocontrol gözetim veri değişimi |
Eurocontrol tarafından gözetim veri değişimi için geliştirilen bir standarttır. |
turbulence |
türbülans |
Dikine akışlarla sistematik irtifa değişiklikleri olmaksızın meydana gelinen salınımlar. (hafif, orta, şiddetli, çok şiddetli çeşitleri bulunmaktadır). |
Turkish Aeronautical Association |
Türk Hava Kurumu |
Sportif havacılık alanında Türk Gençliğine ücretsiz havacılık eğitimi veren ve Uluslararası Havacılık Federasyonu nezdinde Türkiye`yi tüm sportif havacık dallarında temsil eden, kar amacı gütmeyen bir Kuruluştur. |
Turkish Airspace |
Türk Hava Sahası |
Türkiye Cumhuriyeti Devletinin egemenliği altında bulunan kara ülkesi ile buna bitişik olan iç suların ve karasularının üstünde bulunan hava sahasıdır. |