| mach number technique |
mach ayarı tekniği |
Turbojet motorlu uçaklar arasındaki uzunlamasına ayırma minimumlarını muhafaza etmek için uçakların hızlarına müdahale etmeyi sağlayan teknik. |
| mach number |
mach numarası |
Hakiki hava süratinin, ses süratine oranı. |
| mach numarası |
mach number |
Hakiki hava süratinin, ses süratine oranı. |
| mach ayarı tekniği |
mach number technique |
Turbojet motorlu uçaklar arasındaki uzunlamasına ayırma minimumlarını muhafaza etmek için uçakların hızlarına müdahale etmeyi sağlayan teknik. |
| igneous |
magmatik |
Magmanın yeryüzüne ulaşarak soğuması sonucu oluşan kayaç türü. |
| local standby point |
mahalli bekleme noktası |
Tehlikenin henüz önemli boyutlara ulaşmadığı hallerde kurtarma ve yangınla mücadele ekiplerinin yangın istasyonu veya yakın çevresinde hazırlıklı olarak beklediği yerlerdir. |
| bakım |
maintenance |
Uçuş öncesi kontrol hariç olmak üzere, birlikte veya ayrı yapılmak üzere hava aracının muayenesi, revizyonu, parça değişimi, onarımı, arıza veya hasar giderimidir. |
| bakım kuruluşu |
maintenance organization |
SHY 145-01`e uygun olarak bakım yapmak üzere yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilere ait işletmelerdir. |
| bakım kuruluşu el kitabı |
maintenance organization exposition |
EASA Part-145/ SHY-145 gereği, bakım Yetki sertifikası sahibinin sorumluluk ve faaliyetlerinin açıklandığı Otorite onaylı dokümandır. |
| maximum aggregate size |
maksimum agrega boyutu |
Betonun fiziksel özelliklerine etki edecek miktarda bulunan tane gruplarından en büyük boyutlu olanıdır. |
| manoeuvring area |
manevra sahası |
Havaalanının, apronlar hariç olmak üzere, hava araçların kalkışı, inişi ve taksi yapması için kullanılacak bölümü. |
| obstacle |
mania |
a) Uçakların yüzey hareketi için öngörülen bir alanda bulunan; veya b) uçuş halindeki uçakların korunması için öngörülen belirli bir yüzey üzerinde uzanan; veya c) bu tanımlanmış yüzeylerin dışında duran ve hava seyrüseferi için tehlike olarak belirlenmiş tüm sabit (ister geçici olsun isterse daimi) ve hareketli cisimler veya bunların parçaları. |
| obstruction light |
mania ışıkları |
Varolan maniaya pilotun dikkatini çekmek için genellikle kırmızı veya beyaz renkli bir lamba ya da lamba grubunun mania teşkil eden doğal arazi yapılarının ya da nesnelerin en yüksek yerine yerleştirilmiş olduğunu ifade eder. Maniaların da gece ve gündüz için işaretlenmesi gerekir. Yüksekliği 150 m`yi aşan maniada dakikada 40-60 defa çakan BEYAZ renkli, şiddeti yüksek ışıktır. Yüksekliği 45 m`yi aşan maniada dakikada 20-60 defa çakan KIRMIZI renkli, orta şiddetli ışıktır. Yüksekliği 45 m`nin altında maniada daima yanan KIRMIZI renkli, alçak şiddetli ışıktır. Araçların üzerine SARI ya da MAVİ renkli yanıp döner ışıklar tesis edilir. |
| obstacle free zone |
maniadan arındırılmış bölge |
İç yaklaşma yüzeyi, iç geçiş yüzeyi, temkinli iniş yüzeyi, ve şerit sahanın, bu yüzeylerle sınırlanmış bölümü üzerinde, seyrüsefer amacıyla monte edilmiş, kırılabilir hafif kitlelerin dışındaki sabit maniaların ihlal etmediği hava sahasıdır. |
| manevra sahası |
manoeuvring area |
Havaalanının, apronlar hariç olmak üzere, hava araçların kalkışı, inişi ve taksi yapması için kullanılacak bölümü. |
| el kitapları |
manuels |
Ulusal ve uluslararası havacılık kuralları ve mevzuatlar esas alınarak hazırlanan, operasyonu tanımlayan kapsamlı dokümanlardır. |
| yol gösterici |
marshaller |
Uçakların park etmesi esnasında, özel işaretlerle anlaşma yöntemiyle pilotu yönlendiren görevli. |
| maksimum agrega boyutu |
maximum aggregate size |
Betonun fiziksel özelliklerine etki edecek miktarda bulunan tane gruplarından en büyük boyutlu olanıdır. |
| azami kalkış ağırlığı |
maximum take off weight |
Hava aracının uçuşa elverişlilik sertifikasında, uçuş el kitabında veya diğer resmi kayıtlarda belirtilen kalkışa elverişli azami ağırlığıdır. |
| uluslararası radyo telefon ?Tehlikeli Durum? sinyali |
mayday |
Üç kez tekrar edilir, çok yakın ve ciddi bir tehlike ve acil yardım gerektiğini gösterir. |
| orta frekans |
medium frequency |
300 kHz ile 3 MHz arasındaki frekans aralığı. |
| melaphyre |
melafir |
Koyu renkli porfiritik, feldspat içeren, genellikle karbonifer veya permiyen yaşlı bozuşmuş magmatik kayaç. |
| melafir |
melaphyre |
Koyu renkli porfiritik, feldspat içeren, genellikle karbonifer veya permiyen yaşlı bozuşmuş magmatik kayaç. |
| zihinsel yetenekler |
mental abilities |
Karar verme, uygulama, algılama yönteminin ve kapasitelerinin zihinsel olarak var olması. |
| Central Flow Management Unit |
Merkezi Akış Yönetim Birimi |
Katılımcı ülkelere hava trafik akış yönetimi sağlamak için ICAO Merkezi Hava Trafik Akış Yönetimi Organizasyonu gereğince kurulmuş bir yönetim birimidir. Bu birim Merkezi Yönetim Birimi ve Uçuş Planı Operasyonları Bölümünü içermektedir. |
| centralised airspace data function |
merkezi hava sahası bilgi fonksiyonu |
ECAC (Avrupa Sivil Havacılık Konferansı) Devletleri tarafından görevlendirilen ve ulusal hava sahası kullanım planlarında uygun rota bilgisi elde edebilmek için kurulan hava sahası yönetim fonksiyonudur. |
| central processing unit load |
merkezi işlem birim yükü |
Nominal CPU yükü, maksimum giriş/çıkış nominal durumların işlenmesinde verilen işlemcinin CPU yükünün ortalama değeridir. |
| central radnet monitoring and control system |
merkezi radnet görüntüleme ve kontrol sistemi |
Radar ağı görüntülenmesi ve kontrol merkezi. |
| central executive unit |
merkezi yönetim birimi |
CFMU (Merkezi Akış Yönetim Birimi) sorumluluğu üye ülkelerin hava sahasındaki hava trafik akış yönetimi ölçümlerinin yapılması, koordinasyonu ve planlamasıdır. |
| distance measuring equipment |
mesafe ölçüm cihazı |
Uçakta ve yerde bulunan cihazlar yardımıyla, uçağın yerdeki istasyona olan uzaklığını mil cinsinden gösteren cihaz. |
| message format |
mesaj formatı |
Mesajı oluşturan yapısal özelliklerin belirlenmesi. |
| mesaj formatı |
message format |
Mesajı oluşturan yapısal özelliklerin belirlenmesi. |
| metamorphic |
metamorfik |
Önceden mevcut kayaçların, sıcaklık, basınç ve kimyasal olayların etkisi altında metamorfizmaya (başkalaşma olayı) uğraması sonucu oluşan, gelen kayaç türü. |
| metamorfik |
metamorphic |
Önceden mevcut kayaçların, sıcaklık, basınç ve kimyasal olayların etkisi altında metamorfizmaya (başkalaşma olayı) uğraması sonucu oluşan, gelen kayaç türü. |
| meteoroloji ofisi |
meteorological office |
Uluslararası hava seyrüseferi için meteoroloji hizmeti sağlamak üzere kurulmuş ofis. |
| meteorolojik görüş |
meteorological visibility |
Rasat parkı merkez olmak üzere, değişik yönlerde ölçülen rüyetin, en düşük görüş değeridir. |
| meteorological office |
meteoroloji ofisi |
Uluslararası hava seyrüseferi için meteoroloji hizmeti sağlamak üzere kurulmuş ofis.
|
| meteorological visibility |
meteorolojik görüş |
Rasat parkı merkez olmak üzere, değişik yönlerde ölçülen rüyetin, en düşük görüş değeridir. |
| accelerate-stop distance available |
mevcut hızlanma-durma mesafesi |
Mevcut kalkış koşu mesafesi artı, varsa, durma uzantısının uzunluğu. |
| landing distance available |
mevcut iniş mesafesi |
İnen bir uçağın yer koşusu için mevcut ve elverişli ilan edilen pist uzunluğudur. |
| take-off run available |
mevcut kalkış koşu mesafesi |
Kalkan bir uçağın, yerdeki koşusu için mevcut ve elverişli olarak ilan edilen pist uzunluğudur. |
| take-off distance available |
mevcut kalkış mesafesi |
Mevcutta bir aşma sahası varsa, bunun kalkış için koşu mesafesine eklenmesiyle oluşan mesafedir. |
| fuel remaining |
mevcut yakıt |
Uçakta bulunan mevcut yakıt miktarı. |
| compass locater |
mevki belirtici radyo cihazı |
Aletli iniş sistemi (ILS) için ya da son yaklaşma aşamasında seyrüsefer yardımcı cihazı olarak kullanılan mevki belirleyici.
|
| tower control |
meydan kontrol |
İniş- kalkış trafiklerine ve havaalanı civarındaki diğer trafiklere hava trafik kontrol hizmetinin verilmesi ile sorumlu ünite. |
| aerodrome control rating |
meydan kontrol derecesi |
Havaalanı kontrol hizmetinde çalışan hava trafik kontrolörlerinin sahip oldukları derece türünü ifade eder. |
| aerodrome control rating |
meydan kontrol derecesi |
Havaalanı kontrol hizmetinde çalışan hava trafik kontrolörlerinin sahip oldukları derece türünü ifade eder. |
| aerodrome control service |
meydan kontrol hizmeti |
Havaalanı trafiği için sağlanan hava trafik kontrol hizmeti. |
| aerodrome control tower |
meydan kontrol kulesi |
Havaalanı trafiğine hava trafik kontrol hizmeti vermek üzere oluşturulmuş birime denir. |
| aerodrome control tower |
meydan kontrol kulesi |
Havaalanı trafiğine hava trafik kontrol hizmeti vermek üzere oluşturulmuş birime denir. |
| aerodrome control unit |
meydan kontrol ünitesi |
Uçağın iniş-kalkış safhalarında sorumluluğunu taşıyan hava trafik kontrol ünitesi. |
| aerodrome controller |
meydan kontrolörü |
Havaalanı kontrol hizmeti veren hava trafik kontrolörünü ifade eder. |
| aerodrome elevation |
meydan rakımı |
İniş sahasının (pistin), en yüksek noktasının deniz seviyesinden olan yüksekliğidir. |
| aerodrome reference point |
meydan referans noktası |
Bir havaalanı için belirlenmiş coğrafi referans noktasıdır. Genellikle pist üzerinde belirlenir. |
| aerodrome reference point |
meydan referans noktası |
Bir havaalanı için belirlenmiş coğrafi referans noktasıdır. Genellikle pist üzerinde belirlenir. |
| aerodrome identification sign |
meydan tanıtma işareti |
Havaalanının havadan tanınmasına yardımcı olmak üzere havaalanına yerleştirilmiş bir işarettir. |
| aerodrome traffic |
meydan trafiği |
Bir havaalanının manevra sahasındaki tüm trafiklerle, havaalanı civarında uçan hava araçlarının tamamına denir. |
| aerodrome traffic zone |
meydan trafik bölgesi |
Havaalanı trafiğini korumak için bir havaalanı civarında oluşturulan sınırları belirli hava sahasına denir.
|
| aerodrome traffic circuit |
meydan trafik paterni |
Havaalanı görüşü içerisinde hareket eden uçakların izlenmesi için özel olarak belirlenmiş yol. |
| circle to runway |
meydan turu |
Hava trafik kontrolörünce belirtilen havaalanı trafik paterni dahilinde inilecek piste yapılan yaklaşma manevrası. |
| aerodrome flight information service (AFIS) |
meydan uçuş bilgi hizmeti |
Havaalanı kontrol hizmeti şartlarının günün tamamı veya belirli bir bölümü için doğrulanmadığı havaalanlarında uçuş güvenliğinin sağlanabilmesi için IGA (Uluslararası Genel Havacılık) tarafından hava trafik hizmetleri otoritesinin kararıyla tanımlanan şartlar. |
| aerodrome flight information service (AFIS) |
meydan uçuş bilgi hizmeti |
Havaalanı kontrol hizmeti şartlarının günün tamamı veya belirli bir bölümü için doğrulanmadığı havaalanlarında uçuş güvenliğinin sağlanabilmesi için IGA (Uluslararası Genel Havacılık) tarafından hava trafik hizmetleri otoritesinin kararıyla tanımlanan şartlar. |
| aerodrome flight information unit |
meydan uçuş bilgi ünitesi |
Havaalanı trafiğine uçuş bilgi hizmeti sağlamak amacıyla havaalanı içerisine kurulan ünite. |
| mikro çatlak |
microcrack |
Beton üzerinde oluşan gözle görülemeyen çok ince çatlak. |
| mikrodalga iniş sistemi |
microwave landing system (MLS) |
Mikrodalga spektrumunda çalışan bir hassas aletli yaklaşma sistemi. ILS sistemine göre oldukça gelişmiş özelliklere sahiptir. Pist merkez hattına göre ±40 derece yatay ve süzülüş yolunda 0.1 ve 15 derece arasında dikey kaplama sağlayarak eğrisel yaklaşmaya müsaade eder. |
| orta marker |
middle marker |
Yüksekliği piste göre 200 feet olan ILS süzülüş hattının ortasında belirlenmiş bir noktadaki marker vericisidir. |
| microcrack |
mikro çatlak |
Beton üzerinde oluşan gözle görülemeyen çok ince çatlak. |
| microwave landing system (MLS) |
mikrodalga iniş sistemi |
Mikrodalga spektrumunda çalışan bir hassas aletli yaklaşma sistemi. ILS sistemine göre oldukça gelişmiş özelliklere sahiptir. Pist merkez hattına göre ±40 derece yatay ve süzülüş yolunda 0.1 ve 15 derece arasında dikey kaplama sağlayarak eğrisel yaklaşmaya müsaade eder. |
| mixer |
mikser |
Mekanik karıştırıcı. |
| asgari katediş irtifası |
minimum crossing altitude |
Asgari yol IFR irtifası (MEA) daha yüksek olan bir yola doğru ilerleyen bir hava aracının belirli fiksleri kat etmesi gereken asgari irtifa. |
| asgari yakıt |
minimum fuel |
Bir uçağın kabul edilebilir bir miktarda gecikmeli veya gecikmesiz olarak varış yerine ulaşması için gerekli olan yakıt miktarıdır. Bu bir acil durum değildir, fakat usule aykırı aşırı bir gecikme durumunda bir acil durumun olabileceğini gösterir. |
| asgari yakıt |
minimum fuel |
Bir uçağın kabul edilebilir bir miktarda gecikmeli veya gecikmesiz olarak varış yerine ulaşması için gerekli olan yakıt miktarıdır. Bu bir acil durum değildir, fakat usule aykırı aşırı bir gecikme durumunda bir acil durumun olabileceğini gösterir. |
| asgari bekleme irtifası |
minimum holding altitude |
Bir bekleme paterni için seyrüsefer ve iletişim sinyal kapsaması ve mania aşma gereksinimlerini sağlayan en düşük irtifa.
|
| asgari seyrüsefer performans şartnamesi |
minimum navigation performance specification |
MNPS dizaynlı hava sahasında operasyon yapabilmesi maksadıyla, bir uçağın minimum seyrüsefer performans kabiliyetine sahip olması için gerekli olan standartların bir düzenlemesidir. Ek olarak, uçak MNPS operasyonları için tescil ülkesi tarafından sertifikalandırılmış olmalıdır. |
| asgari algılama irtifası |
minimum reception altitude |
Bir kavşak noktasının tanımlanabileceği en düşük irtifa. |
| asgari sektör irtifai |
minimum sector altitude |
Acil durum şartlarında kullanılabilecek, bir radyo seyrüsefer yardımcısı merkez olmak üzere; 46 km yarı çaplı bir sektör içinde kalan sahada bulunan tüm manialardan asgari 300 m (1000 feet) yükseklik sağlayan en düşük irtifa. |
| minumum reception altitude |
minumum alma irtifası |
Bir kavşak noktasının tanımlanabileceği en düşük irtifa. |
| minumum alma irtifası |
minumum reception altitude |
Bir kavşak noktasının tanımlanabileceği en düşük irtifa. |
| yanlış yönlendirilmiş bagaj |
mishandled |
Kasıtsız olarak ve istenmeyen nedenlerle yolcu veya kabin ekibinden ayrılan veya yolcunun gittiği yerden başka bir yere gönderilen bagajdır. |
| pas geçme |
missed approach |
Bir iniş için bir aletli yaklaşma tamamlanamadığı zaman pilot tarafından idare edilen bir manevradır. |
| pas geçme noktası |
missed approach point |
İniş talimatı almış bir uçağın pilotunun herhangi bir sebeple iniş yapmayıp pas geçmesi. |
| pas geçme usulü |
missed approach procedure |
Yaklaşma tamamlanamazsa takip edilecek usül. |
| mikser |
mixer |
Mekanik karıştırıcı |
| mode S |
mod S |
Hava trafik hizmetlerinde kullanılmak üzere geliştirilen, tanımlama ve teşhisin yanı sıra hava-yer mesaj alışverişi de sağlayarak sözlü konuşmaları asgariye indirmeyi amaçlayan bir seyrüsefer sistemi. |
| mode S secondary surveillance radar (MSSR) |
mod S ikincil gözetim radarı |
Klasik SSR radarlarından farklı olarak uçakların 24 bit`lik ICAO adresleri ile seçici olarak sorgulandığı sistem. |
| mod S |
mode S |
Hava trafik hizmetlerinde kullanılmak üzere geliştirilen, tanımlama ve teşhisin yanı sıra hava-yer mesaj alışverişi de sağlayarak sözlü konuşmaları asgariye indirmeyi amaçlayan bir seyrüsefer sistemi. |
| mod S ikincil gözetim radarı |
mode S secondary surveillance radar (MSSR) |
Klasik SSR radarlarından farklı olarak uçakların 24 bit`lik ICAO adresleri ile seçici olarak sorgulandığı sistem. |
| nem |
moisture |
Nem, havada bulunan su buharı miktarıdır. |
| monopulse secondary surveillance radar |
monopulse ikincil gözlem radarı |
Tek sinyalle uçağın yerini tespit edebilen SSR. |
| monopulse ikincil gözlem radarı |
monopulse secondary surveillance radar |
Tek sinyalle uçağın yerini tespit edebilen SSR. |
| raylı sistem |
monorail system |
Tek hat üzerinde havadan, el değmeden Seviye 5 bölgesindeki kirli bagajların taşınmasında kullanılan raylı sistemi. |
| harç |
mortar (mixture) |
Mineral esaslı bir bağlayıcı, harç kumu, su ve gerektiğinde katkı maddelerinin uygun oranlarda karışımları ile oluşturulan bir yapı malzemesidir. |
| hareket sahası |
movement area |
Bir havaalanının, manevra sahasından ve apron (lar) dan oluşan, hava araçlarının kalkışı, inişi ve taksi yapması için kullanılacak bölümü. |
| hareket PAT (pist-apron-taksi yolu) sahası |
movement area (runway-apron-taxiway) |
Hava araçları ve bunların faaliyetleri ile ilgili araç ve gereçlerin hareket ve park edilmesinde kullanılan asfalt, beton ve toprak yapıdaki pist, apron ve taksi yolları ile yakın çevresi. |
| probable circular error |
muhtemel dairesel hata |
Bir dairesel normal dağıtımda, muhtemel dairesel hata yapılan bireysel ölçümlerin %50’sini içeren dairenin yarıçapı ya da bulunanın muhtemel %50’si içindeki dairenin yarıçapıdır. |
| expected departure clearance time |
muhtemel kalkış talimatı zamanı |
Bir uçağın kalkış için talimatı alabileceği en uygun zaman. |
| estimated time of arrival (ETA) |
muhtemel varış zamanı |
IFR hava aracı için gidiş meydanında aletli yaklaşma usulünün dizayn edildiği fiks varsa bu fikse varış zamanıdır. Böyle bir fiks ya da seyrüsefer yardımcı cihazı yoksa ya da hava aracı VFR ise meydan üzerinde olacağı tahmin edilen zamandır. |
| expected approach time (EAT) |
muhtemel yaklaşma zamanı |
IFR bir hava aracının muhtemel bir gecikme/beklemenin ardından, iniş için yaklaşmasını tamamlamak üzere fiksi terk edeceği tahmin edilen zamandır. |
| karşılıklı tanıma |
mutual recognition |
JAA Üyesi bir ülkenin lisans ve sağlık konularında JAA Merkezince yapılan gerekli denetimlerden başarı ile geçtikten sonra, bu ülkenin eğitim, lisans, yetki, yetkilendirme ve sınav konularında JAR-FCL’e göre yaptıkları işlem ve belgelerinin ilave bir işleme tabi tutulmadan diğer JAA üyesi ülkelerce kabul edilmesidir. |
| Response Time |
Müdahale Süresi |
ARFF (Havaalanı kurtarma ve yangınla mücadele) birimine verilen ilk alarmın alındığı süreyle, olay yerine ilk ulaşan yangın söndürme aracının üzerinde taşıdığı yangın söndürme malzemesine yönelik olarak belirlenen deşarj oranının %50`sini uyguladığı zamana kadar geçen süredir. |
| crew |
mürettebat |
İşletici tarafından uçuş süresinde bir hava aracında görevlendirilen şahıslardır. |
| cleared flight level deviation |
müsaade edilen seviyeden sapma |
Bir uçuşun müsaade edildiği seviye ile muhafaza edilen seviye arasındaki fark. Müsaade edilen seviyeden sapma, uçuşun verilen seviyeye uyumluluğunun bozulması durumlarının belirlenmesi amacıyla kullanılır. |
| cleared flight level |
müsaade edilen uçuş seviyesi |
Bir uçuşun muhafaza ettiği ya da ulaşmaya çalıştığı uçuş seviyesi. |
| Clearance Limit |
müsaade sınırı |
Bir ATC müsaadesinin geçerli olduğu son noktaya denir |
