| yüzeyden referanslı seyrüsefer |
earth referenced navigation |
Yüzeysel seyrüsefer kaynağına bağlı olup, tek siteye bağlı olmayan seyrüsefer. |
| yeterlilik ölçülendirmesi |
efficiency measurement |
Girdi-çıktı oranlarını sonuçlandıran ölçülendirme ünitesi. |
| flexural-tensile strenght |
eğilme-gerilme dayanımı |
Bu deney, üç noktadan yüklenen basit kiriş ile betonun eğilme gerilme dayanımının belirlenmesini kapsar. |
| slant range |
eğim mesafesi |
Uçuştaki bir uçakla yer cihazı (radar, DME) arasındaki gerçek direkt mesafeye denir. |
| training certificate |
eğitim belgesi |
Eğitim Talimatı kapsamında eğitime katılanlara verilen sertifika veya katılım belgesi.
|
| raining certificate |
eğitim belgesit |
Eğitim Talimatı kapsamında eğitime katılanlara verilen sertifika veya katılım belgesi. |
| ---- |
eğitim çalışma grubu |
Hava meydanlarında faaliyette bulunan Kurum/Kuruluş personeline MSHGP çerçevesinde eğitim veren, eğitimleri takip eden EADUK’un koordinesinde ve onaylamasıyla oluşturulan komisyon. |
| training manual |
eğitim el kitabı |
Eğitimlerde kullanılan doküman |
| training institution |
eğitim kuruluşu |
Eğitim Talimatına göre havacılık kuruluşları veya gerçek kişilere eğitim vermek üzere SHGM tarafından yetkilendirilmiş kuruluş. |
| instructor |
eğitimci |
Gerçek kişilere Eğitim Talimatı kapsamında eğitim verecek ve SHGM tarafından yetkilendirilmiş kişi. |
| trainer |
eğitimci |
Gerçek kişilere Eğitim Talimatı kapsamında eğitim verecek ve SHGM tarafından yetkilendirilmiş kişi.
|
| trainer of trainers |
eğitimci eğitmeni |
Gerçek kişilere veya eğitimcilere Eğitim Talimatı kapsamında eğitim verecek ve ilgili kurum tarafından yetkilendirilmiş kişi. |
| training of trainer certification |
eğitimcinin eğitimi sertifikası |
Eğitim verilebilirliğiyle ilgili Milli Eğitim Bakanlığı veya Yükseköğretim Kurumları veya Milli Eğitim Bakanlığından onaylı kuruluşlar tarafından verilen belge. |
| crew resource management |
ekip kaynak yönetimi |
CRM, iletişim, durumsal farkındalık, problem çözme, karar verme, takım çalışmasıyla ve bu alanların her birinin yol açtığı alt disiplinlerle beraber olan geniş bir bilgi, beceri, davranış ihtiva eder. CRM’i oluşturan bu elementler yeni olmamakla beraber havacılıkta, genellikle hava ulaşımının başlamasıyla, “havacılık, kaptanlık, ekip işbirliği vb.” gibi başlıklarla bilinmektedir. Bunun yanı sıra, geçmişte, bu terim formel olarak tanımlanıp, açıkça belirtilmemiştir. CRM bu eksikliği gidermek için bir girişim olarak ortaya çıkmıştır. Ayrıca, CRM uçuş operasyon ve emniyetinin etkinliğini artırmak için insan, ekipman, prosedür gibi tüm kaynakların optimum kullanımını sağlamak için bir yönetim sistemi tanımlamaktadır. |
| equipment capacity |
ekipman kapasitesi |
ATC sistemleri tarafından taşınabilir en fazla trafik sayısı. |
| cabin baggage |
el bagajı |
Bir hava aracının kabin bölümünde taşınan bagajlar. |
| manuels |
el kitapları |
Ulusal ve uluslararası havacılık kuralları ve mevzuatlar esas alınarak hazırlanan, operasyonu tanımlayan kapsamlı dokümanlardır. |
| hand-held metal detector |
el tipi metal arama dedektörü |
Güvenlik kontrol noktalarında veya gerekli görülen diğer yerlerde, yolcu ve personelin geçişlerinde güvenlik taramasının bölgesel yapılabilmesi amacıyla sadece metale duyarlı olan detektörü. |
| young’s modulus |
elastisite modülü |
Statik hesaplamada bir gerilimin, kısalma ya da eğilme miktarına bölünmesi ile bulunan değerdir. |
| sieve analysis |
elek analizi |
Laboratuvar ölçekli bir çeneli kırıcıda verilen malzeme karışımının parçacık boyutunun küçültülmesi ve küçültülen parçacıkların eleklerden geçirilerek parçacık boyut dağılımının hesaplanması. |
| asgari alçalma irtifası |
Elektronik süzülüş hattı bilgisinin sağlanmadığı standart alet yaklaşma prosedürü uygulamalarında, son yaklaşmada veya turlu yaklaşma sırasında alçalmaya müsaade edilen, deniz seviyesi üzerinde feet cinsinden ifade edilen en düşük irtifa. |
Elektronik süzülüş hattı bilgisinin sağlanmadığı standart alet yaklaşma prosedürü uygulamalarında, son yaklaşmada veya turlu yaklaşma sırasında alçalmaya müsaade edilen, deniz seviyesi üzerinde feet cinsinden ifade edilen en düşük irtifa. |
| yükseltilmiş heliport |
elevated heliport |
Kara üzerinde yükseltilmiş bir yapı üzerinde bulunan bir heliport. |
| ellipsoid height (geodetic height) |
elipsoit yükseklik (geodetik yükseklik |
Söz konusu noktanın içinden elipsoit dış dikme boyunca ölçülen, referans elipsoit ile ilgili yüksekliktir. |
| elipsoit yükseklik (geodetik yükseklik) |
ellipsoid height (geodetic height) |
Söz konusu noktanın içinden elipsoit dış dikme boyunca ölçülen, referans elipsoit ile ilgili yüksekliktir. |
| acil durum |
emergency |
Hava alanlarında, normal hizmet akışı dışında, personel, araç, gereç ve malzeme kullanımı, takviyesi, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği ve koordinasyonu gerektiren, güvenlik,kaza-kırım veya kurtarma ile ilgili her türlü durum. |
| acil durum |
emergency |
acil durum. |
| acil durum safhaları |
emergency phases |
Şüphe hali, alarm hali ve tehlike hali anlamında kullanılan genel terim. |
| acil durum planı |
emergency plan |
Hava alanlarında her türlü acil durumda, bu duruma uygun olarak, araç, gereç ve personel kullanımını ve takviyesini, ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliğinin koordinesini düzenleyen ve ICAO Ek-14 ve SHY-14A’ya göre hazırlanan plan. |
| absorbed water |
emme |
Yüzeyde emilen su. |
| safety |
emniyet |
İnsan veya maddi varlıkların zarara uğrama olasılığının kabul edilebilir bir düzeye indirilmesinin ve bu düzey veya altında kalıcılığının sağlanmasının sürekli bir tehlike tanımlama ve risk yönetim süreci yoluyla sağlandığı durumdur. |
| safety alert |
emniyet ikazı |
ATC tarafından, kontrolü altındaki uçaklara yayınlanan bir emniyet ikazıdır. |
| safety programme |
emniyet programı |
Emniyet düzeyini artırmayı amaçlayan birleştirilmiş düzenleme ve faaliyetler bütünü. |
| safety risk |
emniyet riski |
Emniyet ile ilgili bir tehlike sonucunun, öngörülebilen en kötü durum referans alınarak tahmin edilen gerçekleşme olasılığı ve şiddetinin birleşimidir. |
| safety area |
emniyet sahası |
Hava seyrüsefer amaçlı gerekli olanlar dışında, manialardan arındırılmış olan FATO’yu çevreleyen bir heliport üzerinde bulunan ve kazaen FATO’dan sapan helikopterlerin hasar görme riskini azaltmayı amaçlayan belirli bir alan. |
| safety management system |
emniyet yönetim sistemi |
Emniyet yönetimi için gerekli organizasyonel yapı, izlenebilirlik, politika ve yöntemlere ilişkin sistematik yaklaşım. |
| last assigned altitude |
en son tahsis edilen irtifa |
ATC tarafından tahsis edilen ve pilot tarafından anlaşıldığı belirtilen en son irtifa veya uçuş seviyesi. |
| blocked |
engellenmiş |
Radyo yayınlarının bozulduğu ya da engellendiği durumlarda kullanılan terim. |
| blocked |
engellenmiş |
Radyo yayınlarının bozulduğu ya da engellendiği durumlarda kullanılan terim. |
| yol aşaması |
en-route |
Kalkış noktası ile bitiş aşamasına kadar seyrüsefer operasyonunun bir safhası. |
| yol aşaması hava sahası |
en-route airspace |
Tırmanma, düz uçuş veya alçalma aşamasındaki uçuşlara hava trafik hizmetinin sağlandığı terminal sahaları dışında tanımlanmış hava sahası. |
| yedek yol boyu havaalanı |
enroute alternate |
Yol boyunda uçarken olağandışı ya da olağanüstü (emercensi) bir durum geçirdikten sonra bir hava aracının inebileceği yedek havaalanı. |
| antrepo |
entrepot-warehouse |
Gümrük gözetimi altında bulunan eşyanın konulması amacıyla hava alanı içerisinde veya dışında bulunan ve kuruluşunda aranılacak koşulları ve nitelikleri yönetmelikle belirlenen yerdir. |
| ekipman kapasitesi |
equipment capacity |
ATC sistemleri tarafından taşınabilir en fazla trafik sayısı.
|
| hata |
error |
Ölçülen değer ile fiziksel değer arasındaki meydana gelen farklılık. |
| base turn |
esas dönüş |
İlk yaklaşma safhası boyunca uzaklaşma başı, (outbound track) sonu ile ara ya da son yaklaşma safhası arasında hava aracı tarafından pist doğrultusunu karşılamak amacıyla yapılan dönüş yöntemi. |
| base turn |
esas dönüş |
İlk yaklaşma safhası boyunca uzaklaşma başı, (outbound track) sonu ile ara ya da son yaklaşma safhası arasında hava aracı tarafından pist doğrultusunu karşılamak amacıyla yapılan dönüş yöntemi. |
| takoz çekme zamanı |
estimated off block time |
Bir hava aracının kalkışı ile ilgili olarak harekete başlayacağı tahmin edilen zamana denir. |
| muhtemel varış zamanı |
estimated time of arrival (ETA) |
IFR hava aracı için gidiş meydanında aletli yaklaşma usulünün dizayn edildiği fiks varsa bu fikse varış zamanıdır. Böyle bir fiks ya da seyrüsefer yardımcı cihazı yoksa ya da hava aracı VFR ise meydan üzerinde olacağı tahmin edilen zamandır. |
| threshold |
eşik |
Pistin iniş için kullanılacak bölümünün başlangıcı.
|
| Threshold Lights |
Eşik Işıkları |
Pist eşiğinin yerini belirlemek için kullanılan yeşil renkli ışık dizisidir. Eşik ışıkları iniş yönüne tevcihlidirler. |
| Avrupa Hava Trafik Yönetim Sistemi |
European Air Traffic Management System (EATMS) |
ECAC üyesi ülkelerin hava trafik sistemlerini eşgüdümlü hale getirerek, iniş-kalkış zamanlarındaki gecikmeleri azaltmak, tercih edilen uçuş profilleri ile uçuş emniyeti, ülke güvenliği, çevresel etkiler gibi konularda minimum tahditleri planlayan sistem. |
| Avrupa Havacılık Emniyeti Otoritesi |
European Aviation Safety Agency (EASA) |
15 Temmuz 2002 tarihinde hizmete geçen, Avrupa hava shası ile ilgili bir emniyet kurumudur. |
| Avrupa Sivil Havacılık Konferansı |
European Civil Aviation Conference (ECAC) |
1955’ten beri faaliyetlerine devam eden uluslararası bir organizasyondur. Amacı, Avrupa hava taşımacılık sisteminin güçlendirilmesi, güvenli ve etkili gelişiminin devam ettirilmesidir. ECAC, üye ülkeler ile diğer ülkeler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesi ve sivil havacılık politikalarının belirlenmesi konularında da çalışmalar yapmaktadır. |
| Avrupa Küresel Seyrüsefer Kaplama Hizmeti |
European Geostationary Navigation Overlay Service (EGNOS) |
Avrupa`da uydu seyrüseferi sağlamak amacıyla 1984 de çalışmalarına başlanan bir hizmettir. EGNOS`un geliştirilmesi ve hayata geçirilmesi ile ilgili çalışmalar 1994 de Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Avrupa Birliği (EU) ve EUROCONTROL`ün katılımı ile kurulan Avrupa Üçlü Birliği (ETG) tarafından yürütülmektedir. |
| Avrupa Hava Seyrüsefer Emniyeti Teşkilatı (EUROCONTROL) |
European Organisation for the Safety of Air Navigation |
Avrupa seyrüsefer emniyetini sağlamak üzere kurulan ve Türkiye`ninde üyesi bulunduğu çok uluslu organizasyon. |
| universal access transceiver |
evrensel erişim alıcı/vericisi |
ADS-B veri iletimi için 1.041667 Mbit/s modülasyon oranı ile 978 MHz frekansında çalışan bir yayın veri hattıdır. |
| universal time coordinated |
evrensel zaman koordinasyonu |
Saniye artışıyla ayarlanan ve sivil havacılıkta temel alınan otomatik zaman ölçeğidir. |
| uygulama hava trafik kontrolörü |
executive ATCo |
Planlama kontrolörü ile eşgüdüm halinde ATC operasyonlarını yerine getiren, radyo - telefon iletişimini yürüterek sorumluluk sahasındaki uçakların aktif olarak kontrolünden sorumlu lisanslı veya dereceli hava trafik baş kontrolörü veya kontrolörüdür. |
| genleşme derzi |
expansion joint |
Beton tam kürünü aldıktan sonra ortam sıcaklığına bağlı olarak genleşir ya da çeker. Bu hareketlerin betonda istenmeyen çatlama ve çalışma yapmasını engellemek için betonun yapısına göre ortalama 30 metre aralıklarda genleşme derzleri bırakılmalıdır. Bu derzler beton dökümü sırasında oluşturulmalı ve beton tamamen bu bölgelerde kesilmelidir. |
| muhtemel yaklaşma zamanı |
expected approach time (EAT) |
IFR bir hava aracının muhtemel bir gecikme/beklemenin ardından, iniş için yaklaşmasını tamamlamak üzere fiksi terk edeceği tahmin edilen zamandır. |
| muhtemel kalkış talimatı zamanı |
expected departure clearance time |
Bir uçağın kalkış için talimatı alabileceği en uygun zaman. |
