| radar |
radar |
Belirli bir menzil içindeki nesneleri tespit etmek için elektromanyetik dalgaları kullanan sistemlerdir. |
| radar |
radar |
Belirli bir menzil içindeki nesneleri tespit etmek için elektromanyetik dalgaları kullanan sistemlerdir. |
| radar tavsiyesi |
radar advisory |
Radar gözlemine dayanan bilgi ve tavsiye hizmeti . |
| radarlı yaklaşma |
radar approach |
Bir radar kontrolörünün yönetimi altında bir uçak tarafından icra edilen yaklaşma. |
| radar yaklaşma kontrol ünitesi |
radar approach control facility |
İniş- kalkış veya transit geçiş yapan trafiklere, tanımlanmış hava sahası içerisinde radarlı (veya radarsız) hizmet veren hava trafik kontrol ünitesidir. |
| radar teması |
radar contact |
Radar ekranında, radar blip veya radar pozisyon sembolünün belirli bir uçağa ait olduğunun görülmesi ve tanımlanmasıyla ortaya çıkan durumdur. Hava trafik kontrol ünitesi tarafından, radar ekranında bir uçağın tanımlandığının ve bu uçağın radarda takibinin radar tanımlaması sona erdirilene kadar süreceği anlamında kullanılır. Radar hizmeti keza gereklilik ve kapasite bu pilotun zorunlu rapor noktaları üzerinde rapor vermeyi kesmesi anlamına da gelir. |
| radar kontrol hizmeti |
radar control service |
Radardan alınan bilgilerin hava trafik kontrol hizmetinin sağlanmasında direkt olarak kullanıldığını belirtmekte kullanılan terimdir. |
| radar veri işleme sistemi |
radar data processing system |
Bir veya daha fazla kaynaktan gelen bilgilerin radar işlemlerinde kullanılmasını sağlayan sistem. |
| radar ortamı |
radar environment |
Radar hizmetinin verilebileceği sahalar . |
| radar service |
radar hizmeti |
Direkt olarak radar vasıtasıyla sağlanan bir hizmeti gösteren terimdir. |
| radar tanımlaması |
radar identification |
Belirli bir radar blip’i veya radar pozisyon sembolünün belirli bir uçakla eşleştirilmesi işlemi. |
| radarda tanımlanmış uçak |
radar identified aircraft |
Radar ekranında, pozisyonu izlenen bir hedef ya da sembol ile eşleşmiş olan uçak. |
| radar station coverage calculator |
radar istasyonları kaplama hesaplayıcısı |
Eurocontrolün geliştirdiği radar kapsama alanlarını hesaplayan unix tabanlı bir yazılım. |
| radar control service |
radar kontrol hizmeti |
Radardan alınan bilgilerin hava trafik kontrol hizmetinin sağlanmasında direkt olarak kullanıldığını belirtmekte kullanılan terimdir. |
| radar environment |
radar ortamı |
Radar hizmetinin verilebileceği sahalar . |
| radar hizmeti |
radar service |
Direkt olarak radar vasıtasıyla sağlanan bir hizmeti gösteren terimdir. |
| radar istasyonları kaplama hesaplayıcısı |
radar station coverage calculator |
Eurocontrolün geliştirdiği radar kapsama alanlarını hesaplayan unix tabanlı bir yazılım. |
| radar identification |
radar tanımlaması |
Belirli bir radar blip’i veya radar pozisyon sembolünün belirli bir uçakla eşleştirilmesi işlemi. |
| radar advisory |
radar tavsiyesi |
Radar gözlemine dayanan bilgi ve tavsiye hizmeti . |
| radar contact |
radar teması |
Radar ekranında, radar blip veya radar pozisyon sembolünün belirli bir uçağa ait olduğunun görülmesi ve tanımlanmasıyla ortaya çıkan durumdur. Hava trafik kontrol ünitesi tarafından, radar ekranında bir uçağın tanımlandığının ve bu uçağın radarda takibinin radar tanımlaması sona erdirilene kadar süreceği anlamında kullanılır. Radar hizmeti keza gereklilik ve kapasite bu pilotun zorunlu rapor noktaları üzerinde rapor vermeyi kesmesi anlamına da gelir. |
| radar data processing system |
radar veri işleme sistemi |
Bir veya daha fazla kaynaktan gelen bilgilerin radar işlemlerinde kullanılmasını sağlayan sistem. |
| radar approach control facility |
radar yaklaşma kontrol ünitesi |
İniş- kalkış veya transit geçiş yapan trafiklere, tanımlanmış hava sahası içerisinde radarlı (veya radarsız) hizmet veren hava trafik kontrol ünitesidir. |
| radar identified aircraft |
radarda tanımlanmış uçak |
Radar ekranında, pozisyonu izlenen bir hedef ya da sembol ile eşleşmiş olan uçak. |
| radar approach |
radarlı yaklaşma |
Bir radar kontrolörünün yönetimi altında bir uçak tarafından icra edilen yaklaşma. |
| non-radar separation |
radarsız ayırma |
Ayırma yapmak için kullanılan uçak pozisyon bilgisinin radar dışındaki diğer referanslardan alınmasını ifade eder. |
| radyal |
radial |
Seyrüsefer cihazları tarafından verilen açısal bilgi. |
| radyo |
radio |
Haberleşme için kullanılan telsiz cihazıdır. Aynı zamanda, bir uçuş hizmet istasyonunu belirtmek için de kullanılabilir. |
| radyo altimetre |
radio altimeter |
Uçağın yerden olan yüksekliğini belirlemek için, radyo dalgalarının gönderilerek yerden yansımasını sağlayan, uçakta bulanan cihaz. |
| radyo muhabere performans tipi |
radio communication performance type |
Haberleşme işlem zamanı, sürekliliği, geçerliliği ve doğruluğu gibi parametreler için tahsis edilmiş değerleri temsil eden (örneğin; RCP 240 gibi) tanıtma. |
| radyo yön bulma istasyonu |
radio direction – finding station |
Diğer istasyonların yönlerini hesaplamak amacıyla tasarlanmış bir radyo istasyonu. |
| radyo seyrüseferi |
radio navigation |
Seyrüsefer amaçlı bir pozisyonun belirlenmesinde radyo dalgalarının kullanılması .
|
| telsiz telefon |
radiotelephony (RT) |
Sesli (Sesi modüle edilmiş telsiz dalgalarıyla göndererek) bilgi alıverişinin temel alındığı haberleşme şekli. |
| radial |
radyal |
Seyrüsefer cihazları tarafından verilen açısal bilgi. |
| radio |
radyo |
Haberleşme için kullanılan telsiz cihazıdır. Aynı zamanda, bir uçuş hizmet istasyonunu belirtmek için de kullanılabilir. |
| radio altimeter |
radyo altimetre |
Uçağın yerden olan yüksekliğini belirlemek için, radyo dalgalarının gönderilerek yerden yansımasını sağlayan, uçakta bulanan cihaz. |
| radio communication performance type |
radyo muhabere performans tipi |
Haberleşme işlem zamanı, sürekliliği, geçerliliği ve doğruluğu gibi parametreler için tahsis edilmiş değerleri temsil eden (örneğin; RCP 240 gibi) tanıtma. |
| radio navigation |
radyo seyrüseferi |
Seyrüsefer amaçlı bir pozisyonun belirlenmesinde radyo dalgalarının kullanılması . |
| radio direction – finding station |
radyo yön bulma istasyonu |
Diğer istasyonların yönlerini hesaplamak amacıyla tasarlanmış bir radyo istasyonu. |
| ramp service |
ramp hizmeti |
Ramp hizmeti apronda uçakların park ettirilmesi, yolcu, bagaj ve kargonun yüklenmesi, boşaltılması ve apronda ihtiyaç duyduğu diğer hizmetlerin (de/anti-icing, temiz su ikmali, foseptik, yolcu merdiveni, air starter, APU, uçak temizliği vb.) tamamını kapsar. |
| ramp hizmeti |
ramp service |
Ramp hizmeti apronda uçakların park ettirilmesi, yolcu, bagaj ve kargonun yüklenmesi, boşaltılması ve apronda ihtiyaç duyduğu diğer hizmetlerin (de/anti-icing, temiz su ikmali, foseptik, yolcu merdiveni, air starter, APU, uçak temizliği vb.) tamamını kapsar. |
| rendezvous point |
randevu noktası |
Yol kavşağı, kesişen yol ya da başka bir yerde belirlenmiş, acil duruma müdahale edecek personel ve araçların uçak kaza-kırımında olay yerine gitmeden önce talimat almaları için belirlenmiş yerdir. |
| hızlı çıkış taksi yolu |
rapid exit taxiway |
İnen uçakların, piste dar bir açıyla bağlanan ve diğer çıkış taksi yollarında yapılandan daha yüksek hızlarla dönüş yapmasını sağlayan, böylece pistin işgal süresini azaltan taksi yolu.
|
| reporting point |
rapor noktası |
Aletli uçuş kuralları içinde rapor edilmesi istenilen, bir seyrüsefer yardımcısı ile belirtilmiş nokta. |
| random |
Rastgele |
Rastgele |
| derecelendirme |
rating |
Hava Trafik Kontrolörüne kontrol ünitesinin bir veya birden fazla bölümünde çalışabilmesi için her yıl periyodik sınavlarla otorite tarafından verilen yeterlilik belgesi. |
| derece eğitimi |
rating training |
Hava trafik kontrolörünün derece alabilmesi için verilen eğitim. |
| monorail system |
raylı sistem |
Tek hat üzerinde havadan, el değmeden Seviye 5 bölgesindeki kirli bagajların taşınmasında kullanılan raylı sistemi. |
| hazır beton |
ready mixed concrete |
Bilgisayar kontrolüyle istenilen oranlarda bir araya getirilen malzemelerin, beton santralinde veya mikserde karıştırılmasıyla üretilen ve tüketiciye taze beton olarak teslim edilen betondur. |
| teslim alacak olan taşıyıcı |
receiving carrier |
Bir birim yükleme aracını (ULD), transfer eden bir taşıyıcıdan, bir transfer noktasında alan bir taşıyıcı. |
| kaydetme ve dinleme sistemi |
recording and playback system |
Sistemlerde kaydetme ve yeniden oynatma imkanı veren sistemlerdir. |
| kırmızı işaret fişeği |
red signal rocked |
Uçuştaki hava aracına daha önceki talimatlara rağmen şimdilik inmeyin. |
| azaltılmış dikey ayırma miniması onayı |
reduced vertical seperation minima approval |
İlgili Devlet otoritesi tarafından belirli kriterler göz önüne alınarak, bir uçağın RVSM onayının verilmesi işlemidir. |
| azaltılmış dikey ayırma miniması giriş noktası |
reduced vertical seperation minima entry point |
Avrupa RVSM hava sahasına girmeden önce, girdiği sırada yada hemen sonrasında, uçağın geçtiği ve geçmesinin beklendiği ilk rapor noktası. |
| azaltılmış dikey ayırma miniması çıkış noktası |
reduced vertical seperation minima exit point |
Bir hava aracının RVSM (azaltılmış dikey ayırma minimumu) sahasından çıkış noktası. |
| azaltılmış dikey ayırma miniması |
reduced vertical seperation minimum (RVSM) |
Hava sahası kapasitesinin artırılması amacıyla, uçuş seviyesi 29000 feet ile 41000 feet dahil arasında, 2000 feet olan dikey ayırmanın 1000 feet olarak azaltılması. |
| unaccompanied baggage |
refakatsiz bagaj |
Uçak altında (hold) taşınmak üzere kabul edilmiş ve chek-in yapan yolcusu uçakta bulunmayan bagaj. |
| reference point |
referans noktası |
Havaalanının coğrafi pozisyonu belirlenmiş bir noktasıdır. |
| referans noktası |
reference point |
Havaalanının coğrafi pozisyonu belirlenmiş bir noktasıdır. |
| yenileme eğitimi |
refresher training |
Operasyona yönelik geçmiş ve güncel bilgilerin yenilenmesi . |
| tanker |
refueller |
Uçağa yakıt ikmali için kullanılan ve arkasındaki tankında yakıt bulunan araç. |
| bölgesel hava taşımacılığı |
regional air transportation |
Koltuk kapasitesi en az yirmi (20) en fazla doksan dokuz (99) olan uçaklar ile iç veya dış hatlarda yapılan ticari hava taşımacılığıdır. |
| tescil |
registration |
Ulusal sivil havacılık otoritelerince uçakların hangi ülkeye ait olduklarının belirlenmesi amacıyla kayıt altına alınması. |
| Vazgeçilen kalkış alanı |
rejected take-off area |
Bir heliport üzerinde bulunan, performans sınıfı 1’de işletilen helikopterlerin bir reddedilmiş kalkışı tamamlamaları için elverişli olan belirli bir alan. |
| devir zamanı |
release time |
Bir uçağın, diğer bir hava trafik kontrolörü ya da ünitenin kontrolüne devredileceği zaman. |
| yardım uçuşu |
relief flight |
Yiyecek, tıbbi malzeme gibi konularda veya acil bir durum halinde insani amaçlara yönelik yapılan bölgesel veya uluslararası yapılan uçuşları kapsar. |
| randevu noktası |
rendezvous point |
Yol kavşağı, kesişen yol ya da başka bir yerde belirlenmiş, acil duruma müdahale edecek personel ve araçların uçak kaza-kırımında olay yerine gitmeden önce talimat almaları için belirlenmiş yerdir. |
| sürekli uçuş planı |
repetitive flight plan (RPL) |
Sık sık tekrarlanan, düzenli olarak yapılan temel bazı özellikleri benzer olan belirli uçuşlara ait bir uçuş planı. |
| rapor noktası |
reporting point |
Aletli uçuş kuralları içinde rapor edilmesi istenilen, bir seyrüsefer yardımcısı ile belirtilmiş nokta. |
| gerekli muhabere performansı |
required communication performance |
Hava Trafik Yönetimi (ATM) fonksiyonlarını desteklemek amacıyla belirlenmiş operasyonel muhabere gerekliliklerinin tanımı. |
| gerekli seyrüsefer performansı |
required navigation performance (RNP) |
Tanımlanmış bir hava sahası içinde seyrüsefer faaliyeti için gereken performans gereklilikleri.
|
| gerekli seyrüsefer performansı tipi |
required navigation performance type |
Tüm uçuş süresince, uçuşların asgari % 95 oranında arzu edilen pozisyondan deniz mili olarak uçulması gereken mesafeyi belirten değer. |
| kurtarma koordinasyon merkezi |
rescue coordination center |
Bir arama-kurtarma bölgesinde arama kurtarma operasyonlarının yürütülmesini koordine etmekten ve arama kurtarma hizmetlerinin etkili bir şekilde yürütülmesinden sorumlu birim. |
| kurtarma birimi |
rescue unit |
Arama ve kurtarmanın hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesi için uygun ekipman sağlanmış eğitimli personellerden oluşan bir birim. |
| Müdahale Süresi |
Response Time |
ARFF (Havaalanı kurtarma ve yangınla mücadele) birimine verilen ilk alarmın alındığı süreyle, olay yerine ilk ulaşan yangın söndürme aracının üzerinde taşıdığı yangın söndürme malzemesine yönelik olarak belirlenen deşarj oranının %50`sini uyguladığı zamana kadar geçen süredir. |
| tahditli saha |
restricted area |
Bir ülkenin hükümranlık bölgesinde olup, içinde uçuş yapılmasının belli şartlara bağlandığı sahalardır. |
| normal hızınıza dönün |
resume normal speed |
ATC tarafından pilota daha önce verilmiş hız tahdidinin kaldırıldığını bildirmek amacıyla kullanılır. Bununla birlikte “Resume Normal Speed” talimatı , özellikle ATC tarafından aksi belirtilmedikçe, uçuşun ilgili bölümü için yayınlanmış uygulanmakta olan usullere ilişkin hız tahditlerini ortadan kaldırmaz. |
| istinat duvarı |
retaining wall |
Zemin yüzeyinde meydana gelen, ani değişimleri düşeye yakın bir düzlemde kontrol altına almak, yanal toprak basıncına direnmek, zeminin doğal şev açısı ile yayılmasını engellemek için kullanılan yapılara istinat duvarı denir. |
| sedde istinat duvarı |
retaining wall which is close to a river bank |
Kıyıların erozyondan veya taşkınlardan korunmasını sağlamak amacıyla nehir kenarına yapılan yapılara sedde istinat duvarı denir. |
| risk analysis |
risk analizi |
Kötü hava koşullarının devam etme süresini analiz eden ve riski belirleyen bir çalışma. |
| risk analizi |
risk analysis |
Kötü hava koşullarının devam etme süresini analiz eden ve riski belirleyen bir çalışma. |
| RNAV yaklaşması |
RNAV approach |
Uçaktaki RNAV ekipmanlarına dayanılarak seyrüseferin yapıldığı bir aletli yaklaşma usulü. |
| RNAV approach |
RNAV yaklaşması |
Uçaktaki RNAV ekipmanlarına dayanılarak seyrüseferin yapıldığı bir aletli yaklaşma usulü. |
| road-holding position |
road-holding position |
Araçların beklemeleri gerektiğinde, beklemeleri için tayin edilmiş yer. |
| kaya zeminler |
rock ground |
İklimsel nedenlerden dolayi bozulmamiş, az çatlaklı, sağlam zemin tipi. Zemin emniyet gerilmesi değeri 3,5-30 kg/ cm² arasındadır. |
| anlaşıldı |
roger |
“ Son mesajınızın tamamını aldım “ anlamında kullanılır. Ancak bu ifade “ Evet” yada “Hayır” cevabı gerektiren sorulara cevap olarak kullanılmaz. |
| route |
rota |
Uçağın coğrafi bir noktaya veya hava yoluna göre 2 boyutlu pozisyonunu belirtir. |
| track |
rota |
Bir uçağın çizdiği yolun, yer üzerindeki izdüşümü olup, istikameti herhangi bir noktada Kuzeyden (hakiki, manyetik veya grid) derece olarak ifade edilir. |
| rota |
route |
Uçağın coğrafi bir noktaya veya hava yoluna göre 2 boyutlu pozisyonunu belirtir. |
| yol dilimi |
route segment |
Uçuş planındaki arka arkaya gelen iki belirli nokta ile belirlenmiş uçulacak yolun bir bölümü. |
| yol seçim listesi |
routing table |
Bir mesajın gideceği kanal yolunu belirler. Eurocontrol tarafından güncellenir. |
| Pıst Eşiği Tanıtma Işıkları |
RTIL |
Genellikle hassas yaklaşmasız pist eşiklerinde kullanılır. Pist eşik ışıklarının hizasında, Pist kenar ışıklarının hizasından ise 10 metre açıklıkta tesis edilen ve dakikada 60 veya 120 defa çakan beyaz renkli ışık sistemidir. |
| pist |
runway |
Uçakların inişi ve kalkışı için hazırlanmış bir kara havaalanı üzerinde belirlenmiş bir dikdörtgen alan. |
| pist kapasitesi |
runway capacity |
Belirlenmiş bir zaman aralığı içerisinde, iniş- kalkış hizmeti alabilecek uçak sayısı. |
| Pist Merkez Hattı Işıkları: |
Runway Centre-Line Lights |
Pist eksenini işaretlemek maksadıyla, pist eşiğinden itibaren pist sonuna kadar, 15 metreyi geçmeyecek şekilde, gömülü tipte ve iki yönlü imal edilen kırmız-beyaz renkli ışık sistemidir. Kalkış yönünde, eşikten itibaren, pist sonuna 900 metre mesafeye kadar olanlar BEYAZ renkli, Sonraki 600 metrelik kısımdakiler birer atlamalı olarak KIRMIZI-BEYAZ, pist sonuna 300 metre mesafedekiler ise KIRMIZI renklidir. Cat 2 ve Cat 3 ışıklandırma sistemlerinde tesis edilmesi zorunludur. |
| Pist Kenar Işıkları |
Runway Edge Lights |
Pistin her iki kenarında pist boyunca 60 metreden fazla olamayan aralıklarla, pistin kullanılabilir bölümünün kenarına 3 metreyi geçmeyecek şekilde yerleştirilmiş ışıklardır. Aşağıda bahsedilen bölüm haricinde kalan pist kenar ışıkları beyaz renklidir. -Kaydırılmış eşik durumunda, yaklaşma istikametindeki pist başı ile kaydırılmış eşik arasında yer alan pist kenar ışıkları KIRMIZI renklidir. -Her iki pist başında 600 metrelik kısımda yer alan armatürlerden iniş istikametinde olanlar BEYAZ renkli, kalkış yönündekiler ise SARI renklidir. |
| Pist Sonu Işıkları |
Runway End Lights |
Pistin sonunu belirlemek amacıyla kullanılan kırmızı renkli ışık dizisidir. Pist sonu ışıkları kalkış yönüne tevcihlidirler. |
| pist sonu emniyet sahası |
runway end safety area |
Esasen piste erken temas eden veya pistte duramayan bir uçağın hasar riskini azaltmak üzere tasarlanmış, pist merkez hattı uzantısına simetrik ve şerit sahanın sonuna bitişik bir saha. |
| pist koruma ışıkları |
runway guard lights |
Pilotları veya araç sürücülerini, aktif bir piste girmek üzere oldukları konusunda ikaz etmesi amaçlanan bir ışık sistemi. |
| pist istikameti |
runway heading |
Pist merkez hattı uzantısına tekabül eden manyetik istikamettir. Ancak bu, pist üzerinde yazılı pist numarası değildir. Örneğin bir pistin numarası 04 olabilir, ( 04 pisti diye adlandırılır ) ancak pistin manyetik başı 044 derecedir. Pist numaraları bu manyetik uçuş başlarının yuvarlanmasıyla oluşturulur. |
| kullanılan pist /aktif pist |
runway ın use/ active runway |
O an için, kalkış veya iniş amaçlı kullanılan pist veya pistler, çoklu pist kullanımlarında tüm kullanılan pistler aktif kabul edilir. |
| pist numarası |
runway number |
Pist merkez hattı uzantısına tekabül eden manyetik istikamettir. İstikametleri pilotlara manyetik kuzeye göre gideceği yönü gösteren bir görsel yardımcıdır. Pistin manyetik kuzey ile yaptığı açı eğer 2 basamaklı bir sayı ise bunun önüne "0" konularak Pist numaraları bu manyetik uçuş başlarının yuvarlanmasıyla oluşturulur. 01 ile 36 arasında bir sayıdır. Mutlaka iki başamaklı yazılır. Örn: 44/224 olan pistin pist başı numarası 04/22 olur. |
| pist şeridi |
runway strip |
Aşağıdaki amaçlar için öngörülmüş, pisti ve (varsa) durma uzantısını içeren belirli bir alan: a) Pistten çıkan bir uçağın göreceği hasar riskini azaltmak; ve b) Kalkış veya iniş operasyonları sırasında üzerinden uçan uçakları korumak için. |
| pist dönüş cebi |
runway turn pad |
Bir kara havaalanında pist üzerindeki hava aracının 180 derecelik bir dönüşü tamamlaması amacıyla piste bitişik belirlenmiş bir alan. |
| pist görüş mesafesi |
runway visual range |
Bir pistin merkez hattı üzerindeki bir uçağın pilotunun, pist yüzey işaretlemelerini veya pistin şeklini veya merkez hattını gösteren ışıkları görebileceği mesafe. |
| pist bekleme pozisyonu |
runway-holding position |
Havaalanı kontrol kulesi tarafından başka şekilde onaylanmadıkça, taksi yapan uçakların ve araçların duracağı ve bekleyeceği bir ILS/MLS kritik/hassas alanını, bir mania sınırlama yüzeyini veya bir pisti korumak üzere öngörülen belirli bir yer. |
| wind shear |
rüzgar kesmesi |
Rüzgarın hızında ve /veya yönünde kısa mesafelerde meydana gelen ani değişiklikler. Bu değişiklikler yırtılma veya akma etkisi yaratabilir. Yatay veya dikey yönlerde ya da aynı anda her iki yönde birden görülebilir. |
